تضعیف قلب تولیدی افغانستان

فابریکه‌داران در ولایت شمال شرقی بغلان هشدار می‌دهند که تولید در شهرک صنعتی  پلخمری بدون مساعدت جدی حکومت به روند نزولی خود ادامه خواهد داد

پلخمری، مرکز این ولایت زمانی محل مهم تولید نساجی، شکر و سمنت بود. مسئولان تشبثات محلی هشدار می‌دهند که در نتیجه سرمایه‌گذاری ضعیف و جنگهای دوامدار، صنعت در ولایت بغلان  متحمل آسیب‌های جبران ناپذیر گردیده است.

زمانی که فابریکه نساجی پلخمری 70 سال قبل ایجاد شد، تعداد 7،000 کارمند داشت که در شهرک ویژه‌ی این فابریکه متشکل از 1،000 خانه زندگی می‌کردند.

رئیس این فابریکه، حاجی غلام قادر گفت که فابریکه اکنون تنها 400 کارگر دارد و فروشات آن به سختی معاش کارگران را تکافو می‌کند.

قادر گفت: "این فابریکه با خطر مسدود شدن روبروست چون تولیدات آن به فروش نمی‌رود."

محمد ظاهر، یکی از کارکنان سابقه دار این فابریکه گفت: "مدت 45 سال در این فابریکه کار کرده‌ام. در اوایل به تعداد550 ماشین بافندگی وجود داشت اما اکنون تنها 60 ماشین فعال است و هر روز 600 متر تکه سفید تولید می‌کند."

یکی از منابع مهم عایداتی فابریکه، بند برق آبی آن است که برای سا کنان محل برق می‌دهد.

قادر در ادامه افزود: "تنها عاید این فابریکه از منبع بند برق آبی است که برق تولید می‌کند و مردم در بدل قیمت آن را مصرف می‌کنند." او توضیح داد که حالا این بند نیز با مشکلات مواجه است.

او افزود: "یکی از دروازه‌های بند در اثر سیلاب ،دو سال قبل تخریب شد و سه دروازه نیز در وضعیت ناگوار قرار دارند."

فابریکه سمنت غوری، بزرگترین فابریکه سمنت در کشور نیز زمانی یک مرکز مهم اقتصادی در آن ولایت بود.

این فابریکه 50 سال قبل توسط یک شرکت ساختمانی کشور چک اعمار گردید که دارای دو فابریکه‌ی جداگانه بود و در سال 2006 به سکتور خصوصی واگذار گردید.

اگرچه حمل و نقل سمنت به دلیل سنگین بودن وزن‌اش پر هزینه است ، از اینرو بیشتر کشورها در داخل خاک شان سمنت را تولید می‌کنند، ولی در افغانستان واردات ارزان ایرانی و پاکستان هنوز بازار افغانستان  رادر اختیار دارند.

بازار سمنت در اثر خروج عساکر بین المللی در سال 2014 نیز متاثر گردید، زیرا تقاضای مواد تعمیراتی به شدت کاهش یافت.

معروف سروری مدیر اجرایی شرکت افغان سمنت است که هردو فابریکه سمنت غوری را از دولت به اجاره گرفته است.

او گفت :"با آنکه ظرفیت تولید سمنت باکیفیت را برای رفع نیاز های داخلی دارند، اما واردات ارزان سمنت پاکستانی و عدم دسترسی به برق دوامدار و کافی،  تولیدات شانرا مورد تهدید قرار داده است.

اگرچه بغلان به نظر می‌رسد ذخایر وسیع ذغال سنگ دارد، ولی رساندن ذغال از معادن محلی به فابریکه بطور مداوم   دشوار است.

سروری توضیح داد که کمبود ذغال باعث کندی تولید شده و مدعی شد که سرمایه گذاری روی منابع انرژی در سراسر کشور اثر مثبت خواهد گذاشت.

سروری گفت: "هرقدر تعداد بندهای تولید برق آبی را در کشور افزایش دهیم، به همان اندازه قادر به استخراج ذغال خواهیم شدو قیمت سمنت تولیدی ما نیز کاهش خواهد یافت و باعث رونق بازار سمنت افغانستان خواهد شد."

شاه محمد فیض داد رئیس تصدی ذغال شمال گفت که بازار صادرات فعلاً برای آنان در اولویت قرار دارد.

او گفت: "ما باید ذغالی را که از معادن کرکر، نهرین، دره‌ صوف و اشپشته استخراج می‌کنیم به خارج کشورصادر کنیم تا عواید دولت افزایش یابد."

از میان همه‌ی صنایع عمده آن ولایت، فابریکه قند بغلان نسبتاً وضعیت بهتر ی را داراء است . این قابریکه در سال 1940 با سرمایه‌‌گذاری آلمان ایجاد گردید و اولین فابریکه تولید شکر در کشور بود.

این فابریکه که در اثر جنگ‌های داخلی 1991 مسدود شده بود، در سال 2006 دوباره به کمک آلمان به فعالیت آغاز کرد.

غلام سخی سخی‌زاده، رئیس این فابریکه گفت که هر خریطه 50 کیلویی بوره به مبلغ 2،400 افغانی فروخته می‌شود و رقم تولید نیز به سرعت درحال افزایش است.

او در ادامه گفت: "ما تولید بوره را در دو سال گذشته به چهار برابر افزایش داده‌ایم. فعلاً هر روز 40 تا 45 تن تولید داریم که به نظرما خیلی مثبت است. ما حداکثر تلاش خود را با استفاده از همه‌ راه‌های ممکن به خرج می‌دهیم تا ظرفیت تولید این فابریکه را به مقداری که در گذشته تولید میشد، ارتقاء بدهیم."

اما سخی‌زاده درعین حال گفت که مساعدت دولتی می‌تواند تاثیرات جدی بر تولیدات آنان داشته باشد.

او در ادامه گفت: "اگر حکومت تصمیم بگیرد بوره را برای وزارت داخله و دیگر ادارات و نهادهای دولتی خرید کند، کمک بزرگی به ما خواهد بود چون سطح تولید افزایش می یابد."

محمود اکمل، سخنگوی والی بغلان تائید کرد که پلخمری زمانی یک مرکز صنعتی بود ولی فابریکه‌ها بخاطر کمبود وجوه مالی اکنون با خطر مسدود شدن روبرواند. او گفت که کاهش مساعدت‌های جامعه بین المللی نیز بر این روند اثر گذار بوده است.

حکومت محلی می‌گوید که حکومت مرکزی باید بودجه‌ی بازسازی بغلان را افزایش دهد تا فرصت احیای صنایع محلی مهیا شود.

محمد نعمان رسولی، نماینده‌ی مدیریت مالی ریاست اقتصاد آن ولایت گفت که مبلغ 20.7 میلیون افغانی بودجه برای بهبود تولید محلی بغلان در سال 2017 تخصیص یافته بود که به هیچ وجه کافی نبود.

عبدالعلیم محمدی استاد در فاکولته‌ی اقتصاد پوهنتون دولتی بغلان گفت که دلایل متعدد برای روند منفی کنونی وجود دارند که از جمله بی‌ثباتی سیاسی، خروج سرمایه و همچنان فساد را میتوان بر شمرد.

او در ادامه گفت: "حکومت سکتور خصوصی را تشویق به سرمایه گذاری نکرده و قرضه‌های کوچک نیز به سرمایه‌گذاران داده نشده است، و علاوه بر عدم حمایت سرمایه‌گذاران پالیسی‌های غیرمنصفانه کشورهای همسایه بخصوص سیاست دمپینگ  نیز از دلایل کاهش تولیدات داخلی بوده است."

او گفت که نا امنی های جاری منبع اصلی مشکلات است و افزود: "تا زمانی که امنیت در کشور تامین نگردد، سرمایه‌گذاران پول خود را سرمایه‌گذاری نخواهند کرد."