تاجران افغان خواستار ساختار زود تر سرک ترانزیستی شدند

احمدشاه از ولايت خوست افغانستان

نماينده گان تجاران ولايت خوست از توسعه دوباره سرک میان مرکز خوست و مرز پاکستان، استقبال کرده­اند. اما انها  می­گویند که با این وجود باید مقام­هاى حکومت مرکزى  اقداماتی انجام دهند تا این سرک به صورت رسمی به عنوان خط ترانزیتی پذیرفته شود. 

ولایت خوست، باتوجه به موقعیت­اش، ‌میان سپین­بولدک درقندهار(واقع درغرب) و بندرتورخم (واقع در ولایت شرقی ننگرهار) یکی از مهمترین نقطه عبوری افغانستان- پاکستان است.

تاجران و مقام­های خوست شکایت دارند که دولت افغانستان پایش را از ارتقای 32 کیلومتر سرک میان شهرخوست و(منطقه غلام خان) پس کشیده­است. هم اکنون روزانه 300 لاری تجاری و شخصی ازاین سرک عبور و مرور دارند. تاجران می­گویند که همانگونه که ارتقای این سرک باعث افزایش ترافیک اموال تجارتی و هم­چنان به میان آمدن اداره گمرکات دراین نقطه مرزی می­گردد، مقام­های افغانستان نیز باید انجام امور ترانزیتی ازطریق این بندر را طی یک توافقنامه با پاکستان رسمی سازد.

کرامت­ خان خپلواک رییس اتحادیه دکانداران خوست به انسیتوت گزارشدهی جنگ و صلح افغانستان گفت: «دراین ارتباط تعدادی ازتاجران آقای کرزی را چندین بار ملاقات کرده­ و از ایشان خواسته­اند تا سرک غلام خان را به عنوان یک سرک تجارتی ارتقا دهند. رییس­جمهور قول انجام این کار را داده است و اما تاکنون کسی دست به انجام این کار نزده است.»

پروژه­ی ارتقای این سرک با کمک 10.5 میلیون دالری آمریکا در ماه دسامبر 2013 شروع شد. قراراست تا 17 ماه به پایان رسد. این پروژه شامل اعمار یک باب «دروازه دوستی» و اداره گمرکات در نقطه مرزی می­گردد.

رییس اداره فواید عامه خوست، مامورشاه، گفت که کار ارتقای این سرک قبلاً شروع شده است. وی گفت: «کاراعمارسرک مطابق به معیارهای بین­المللی جریان دارد. عرض این سرک 11 متر است که هفت متر آن اسفالت شده و بقیه آن (دردو طرف سرک به اندازه دو متر) برای جریان دادن آب اختصاص داده می­شود.»

فضل الله فاضل ، رییس خدمات گمرکات ولایتی خوست، دراین ارتباط گفت:«ما همانگونه که درجریان ایجاد اداره گمرک جدید با تجهیزات جدید استیم، برای ایجاد این خط ترانزیتی نیز کاملاً آماده­گی داریم. این پروژه مبلغ 5.2 میلیون دالر نیازدارد که از طرف دولت آمریکا تمویل شده­است. این ساختمان گمرکات دارای تمام استانداردهای جهانی موردنیاز برای یک مرکز گمرکی خواهد بود.»

به عکس، رییس اتاق تجارت خوست، نواب امیرزی، گفت که امورجدید گمرکی و مرزی مستلزم امضای تفاهمنامه رسمی میان وزارت­خارجه افغانستان و پاکستان می­باشد. امیرزی گفت: «تازمانی­که این سرک به صورت رسمی از طرف افغانستان و پاکستان به عنوان راه ترانزیتی قبول و اعلام نشده باشد، جاده خوست- غلام خان، سرک ترانزیتی نیست.» وی گفت که اکنون «اموال تجارتی را ازآسیای میانه به پاکستان یا به عکس آن انتقال داده نمی­توانیم. زیرا این سرک بصورت رسمی به عنوان سرک ترانزیتی شناخته نشده است.» 

وی افزود که تاجران بندر خیبر پشتونخواه نیز اقتصادی بودن سرک غلام خان را متوجه شده­اند. امیرزی افزود که تعیین رسمی این مرز به عنوان مرز ترانزیتی، زمینه انجام شدن پروسیجرهای اداری صادرات و واردات ازاین طریق را مساعد می­سازد. وی بیان کرد که درحال حاضر تاجران ازاین راه استفاده نمی­توانند. آنها مجبورند برای انجام کارهای اداری به شهر خوست بروند. درعین زمان تاجران باید برای انتقال هر20 تن کالای تجارتی مبلغ 300 تا 500 دالر خساره  را بپردازند. به عکس با ترانزیتی­شدن این سرک، تاجران مجبور به پرداخت این مبلغ نخواهندبود.

تاجران هم این نکته را تایید می­کنند که اگرآنها بتوانند کارهای اداری را درخوست انجام دهند، این راه، کوتاهتر و به این صورت ارزانتر از سایر راه های مواصلاتی است.

حاجی دین ولی، رییس اتحادیه پرچون فروشان  ولایت خوست گفت که اموال تجارتی ولایات پکتیا و پکتیکا، به عوض این که ازراه نزدیکتر، ازطریق سرک غلام خان، به پاکستان صادرشود، به بندرتورخم در ولایت ننگرهار انتقال داده می­شوند.

وی گفت: «اگریک تاجراز ولایات جنوبی به پاکستان برود وی باید یک شب را درکابل گذرانده و اغلب، دو شب در ننگرهار منتظر باشد تا اموال را به پاکستان صادرکرده و یا از پاکستان مال وارد کند. این سفر برای هرکدام از تاجران مبلغ 100 دالر هزینه دارد؛ اگراز سرک غلام خان سفر کند، هزینه سفر هر تاجر 30 دالر خواهد شد.»

خانجان الکوزی معاون ریاست اتاق تجارت افغانستان با این نکته موافق است که خوست مسیر بسیارکوتاه را به پاکستان دارد. وی گفت:«منطقه غلام­خان تا بندر کراچی نسبت په تورخم تا کراچى  450 کیلو متر کوتاه تر است . به این معنی که این راه سود بیشتری برای ولایت کابل و ولایات جنوبی دارد.»

الکوزی گفت که ارتقای این سرک در توافقنامه دوجانبه قبلی درمورد ترانزیت کالا ذکر شده بود. برخی از مقام­ها شک دارند که پروژه­ی ارتقای سرک غلام­خان درکابل (به خصوص در وزارت مالیه که امور کنترولی این پروژه را به عهده دارد) با منافع کسانی که بودیجه را در دست دارند، درتضاد واقع شده است.

امیرزی گفت:«نمایندگی ضعیف از ولایت خوست در حکومت مرکزى  باعث شده است که به این ولایت به اندازه قابل ملاحظه­ای توجه نشود. زيرابه گمان بعضى از مقامات بلند رتبه در کابل اگر غلام خان به عنوان راه ترانزیتی به حساب بيايد ، به گمان اغلب جلال آباد اهمیت قبلی­اش را از دست داده و درآمد این ولایت کاهش خواهد يافت .»

عبدالقادر ځواک سخنگوی وزارت مالیه گفت که هیچ ضدیتی با ترانزیتی­شدن این سرک وجود نداشته و وزارت ماليه  با تمام نیرو ازاین راه جدید حمایت می­کند. وی گفت: «وزارت مالیه از هر پروژه  ملی پشتبانی کرده و این نهاد به حمایت از تمام پروژه های ملی{ادامه خواهد داد}.

عبدالقیوم نصرت، اقتصاددان درولایت خوست گفت که اگراین جاده به خط ترانزیتی تبدیل شود ولایت خوست و ولایات نزدیک می­توانند به اشکال متفاوت ازآن سود ببرند. نصرت گفت: «اگراین سرک به خط ترانزیتی تبدیل شود، به بهبودی اقتصادی خوست و پکتیا کمک می­کند. نرخ فقرکاهش می­یابد؛همزمانی­که ترافیک اموال افزایش می­یابد، مردم نیز وظیفه پیدا می­کنند. آنها درمسیر راه، تانک تیل، هوتل ها، دکان­ها و گراژ­ها و ایستگاه موتراعمار خواهندکرد. همزمانیکه مردم مشغول به کاروبار شوند، میزان حضور تروریزم درمنطقه کاسته می­شود. زیرا مردم درعوض  جنگ گزینه زندگی خوش را انتخاب خواهند کرد.»

احمدشاه یکی از شاگردان انستیوت گزارشدهی جنگ و صلح افغانستان است.