لة دوا ساتةكاندا، كوردةكان لة بةرةكاني ثيَشةوة دةكشيَنةوة، شكستةكاني رِابردويان ديَتةوة ياد و بة هيوان ئةمجارة جياواز بيَت.

نوسيني عةلي سندي لة ثيرمام

لة دوا ساتةكاندا، كوردةكان لة بةرةكاني ثيَشةوة دةكشيَنةوة، شكستةكاني رِابردويان ديَتةوة ياد و بة هيوان ئةمجارة جياواز بيَت.

نوسيني عةلي سندي لة ثيرمام

Tuesday, 22 February, 2005

ئةطةر دةتانةويَت لة سةر نةخشة بمدؤزنةوة، سةلآحةدين ئةو ناوةية كة حكومةتي عيَراقي بةكاريدةهيَنيَت. كةمتر لة 30 كاذيَري دوامؤلَةتةكةي سةرؤك بؤش ماوة.


ئةمشةو بايةكي بةهيَز هةية. كوردةكان لةو برِوايةدان كة با باشترين ثاريَزطارية لة بةرامبةر ضةكي كيمياوي و بايؤلؤجي، بة تايبةتي ئةطةر بة بارانةوة بيَت. تؤ بلَيَي كوردةكان ئةمجارة بةخت ياوةريان بيَت؟ بة هيوام وابيَت. لة بةرئةوةي دةمامك و ظاكسينمان نية.


هةمو سالَيَك لة 21 ي ئازاردا كوردةكان ئاهةنطي نةورؤز دةطيَرِن، كة سةرةتاي سالَي كوردية. كردنةوةي ئاطر طرنطترين شتة كة لة نةورؤزدا بيكةيت.


ئةفسانةيةكي كوردي هةية دةلَيَت هةزاران سالَ لةمةوبةر ثاشايةكي زؤردار كة ناوي زوحاكة لةطةلَ شةيتاندا رِيَدةكةويَت بؤ ئةوةي فةرمانرِةواييةكةي بةردةوام بيَت. بؤ ئةوةي هيَزي تيا بميَنيَتةوة، شةيتان بة ثاشاي ووت كة هةموو رِؤذيَك خويَني دوو لاو بخواتةوة. رِؤذيَكيان خةلَك برِياريان دا كة ئةو شتة رِاطرن كة بةسةر منالَةكانياندا ديَت. ئةوان بة ثيَشرِةوي ئاسنطةريَكي ناوضةكة رِاثةرِين كة ناوي كاوة بوو، كة زوحاكي كوشت و خةلَكةكةي ئازادكرد. ئيَمةي كورد لة نةورؤزدا يادي ئةو سةركةوتني باشةية دةكةينةوة بة سةر خراثةدا.


من نامةويَت برِيار بدةم كة ضي بةشيَكي ئةم ضيرؤكة رِاستية و ض بةشيَكي خةيالَة، بةلآم بيَطومان دةزانم كة ئةمرِؤ زوحاكيَك لة بةغداد هةية. لة وتارةكةي شةوي دووشةممةدا سةرؤك بؤش ووتي كة رِؤذي ئازادكردني عيَراقيةكان زؤر نزيك بؤتةوة. من عيَراقيةكم و بةهيوام ئةو رِؤذة زوو بيَت.


ليَرة كوردستاني عيَراق ئارامة. هةرضةندة زؤر لة كوردةكان ئةو شارانةيان ضؤلَكردوة كة لة نزيك هيَلَةكاني ثيَشةوةية لةطةلَ هيَزةكاني سةدامدا -نيوةي خيَزانةكاني ئةم شارؤضكةية رِؤشتون – بةلآم بة طشتي طةشبينن. ثيَشبينيكردنةكان و هةوالَةكانيش دةلَيَن شةرِةكة كورت دةبيَت. ثانزة سالَ لةمةوبةر لةم مانطةدا، ضةكي كؤكوذ لة دذي كورد بةكارهيَنرا و جيهانيش بةس سةيريكرد. ئيَستا خةلَك وةك رِيَوشويَنيَكي خؤثاريَزي ثيَشوةخت برِياريان داوة لة شارة طةورةكان بضنة دةرةوة ضونكة تةنانةت ئيَستاش ئامرازي خؤثاراستنمان نية لة ضةكي كيمياوي. هيوادارين، سةدام هةلي بؤ هةلَنةكةويَت كة دذي هيض شتيَك بةكاريبهيَنيَت.


تا ئيَستا ئاسايشي هةريَمةكة بة تةواوي كؤنترِؤلَكراوة. لة هةوليَر، شاريَكة كة نزيكةي يةك مليؤن كةسي تيَداية، نزيكةي لة سةدا 40 ي دانيشتوانةكةي شاريان جيَهيَشتوة. بةلآم تةنها يةك دزييش تؤمار نةكراوة لةو 24 كاذيَرةي رِابردودا، بةطويَرةي بةرِيَوةبةري ثؤليس، كة هاورِيَيةكي خؤمة. سةرةرِاي ترس و شثرزةيي لةوةي كة ضي رِوبدات لة ضةند كاذيَر و رِؤذاني داهاتودا، بةلآم ضوَلَكردنةكة بيَ بةرنامة نةبو. كوردي عيَراق شارةزان لةم جؤرة بابةتانةدا. كةس نية لة تةمةني من و طةورةتر كة بةلايةني كةمةوة جاريَك مالَةكةي جيَنةهيَشتبيَت.


كؤرِةوةكةي 1991 م لةبيرة لة دواي جةنطي كوةيت. رِيَك لةم كاتةي سالَدابوو – دوانزة سالََ لةمةوبةر. بةلاَم دةلَيَي دويَنيَية! ئةوكات سةلَت بوم و دوو سالَ بوو كؤليَجي ثزيشكيم تةواوكردبو. كوردةكان بةرةو سنورةكان رِاياندةكرد و هيَزةكاني سةدام و هيَليكؤثتةرةكان بةدوايانةوة بون، كة ئيَمة لةو برِوايةداين رِوناكي سةوزيان لة ئةمريكاوة وةرطرتبو. سنووري توركيا و ئيَران داخرابون و دوو مليؤن كةس لة سةر سنورةكان ضاوةرِيَيان دةكرد. من ذمارةكان طةورة ناكةم، ئةوانةي ذمارةي كةمتريان داوة كةميان خةمـلآندوة لة بةر ئةوةي ذمارة رِاستيةكة خةجالَةتبةرة بؤ ئةوانةي بةرثرسيار بون.


باوكم و دايكم، خوشكةكانم، برا و كةسوكارةكةم هةمويان لةناو ئةو دو مليؤنةدا بون. مندالَ و خةلَكي بةتةمةنم دةبيني كة بة هؤي سكضون و كةمخؤراكيةوة لةبةرضاوم دةمردن. وةك دكتؤريَكي دلَطةرمي تازة دةرضوو هيضم بؤ نةكرا. لةبري ضارةكردني خةلَك يارمةتي ناشتنيانم دا.


ئةمرِؤ بارودؤخةكة جياوازة. لةبةر ثاراستنمان بةهؤي ئةو "ناوضة ئارامةي" كة لةو دة سالَةي رِابردودا لة لايةن بةريتانيا و ولايةتة يةكطرتوةكان دامةزراوة، كوردةكان ناوضةكةي خؤيان ئاوةدان كردؤتةوة. نزيكةي نيوةي ئةو 4000 طوندةي كة لة 1980 كاندا رِووخيَنرابوون ئاوةدانكراونةتةوة و خةلَك طةرِونةتةوة بؤي. ئةو 2000 ديَية قوولآييةكي ستراتيجي باشة بؤ ثاشةكشيَ ئةطةر هةر كاتيَك ثيَويست بوو. بة بيركردنةوة لة ئةزمووني 1991، كوردةكان برِياريان داوة بمرن باشترة لةوةي بةرةو توركيا و ئيَران برِؤن.


دواي دةيةيةك لة خؤبةرِيَوةبردن، كوردةكان زياتر رِيَكخراو باشتر ئامادةن. ئةمرِؤ ولايةتة يةكطرتوةكان و كورد هاوبةرذةوةندين –طؤرِيني رِذيَم لة بةغداد، ثيَضةوانةي ئةو ئامانجانةي كة ثيَدةضوو لة 1991 دا هةيان بووبيَت. لةوكاتةدا كة هةمو دةولَةتةكاني دراوسيَ بة كوةيتيشةوة، كة زؤربةي بنكةكاني ئةمريكاي ليَية، رِايانطةياندوة كة هيَزةكانيان لة شةرِدا بةشداري ناكةن، كوردةكان بةشداري دةكةن و ئامادةن لة بةرةكاني ثيَشةوةدا بن.


ضيرؤك و ديعايةكاني جةنط خةريكن دةطةنة لامان لة لايةني عيَراقيةوة. بةطويَرةي يةكيَك لةو ضيرؤكانة ثياويَكي داماو لة خؤشيدا دةستيكردوة بة هاواركردن كاتيَك كؤمةلَيَك سةربازي عيَراقي بينيوة لة جلي ئةمريكيدا – ئةو ثلانةي كة ضيرؤكةكة دةلَيَت حكومةتي عيَراقي بةكاريديَنيَ بؤ سةرليَتيَكداني هيَزة ئةمريكيةكان. كابرا وايزانيوة ئةمريكيةكان طةشتون. هاواري بؤ سةرؤك بؤش كردوة. بةلآم "ئةمةريكيةكان" طاردي كؤماري بون و طرتويانة.


عةلي سندي، دةرضوي قوتابخانةي كةنةدي هارظاردة بؤ حكومةت، ثزيشكيَكي كوردة و ثيَشتر جيَطري وةزيري تةندروستي بوة لة حكومةتي كورديدا.


Frontline Updates
Support local journalists