افغانستان: زندانیان زن دوره‌ی حبس شان را دور از ولایت خود می‌گذرانند

خاتون 54 ساله برای دیدن دخترش-مرینه- در عقب دروازه زندان با بردباری در صف ایستاده است و اشک می‌ریزد.

خاتون که به‌خاطر حفظ هویت خودش و دخترش نخواست نام اصلی شان فاش شود، گفت که دخترش به جرم کشتن شوهرش به 20 سال حبس محکوم شده است. او می‌گوید که چون در کنر زندان زنانه وجود ندارد، مرینه به ولایت همجوار- ننگرهار- فرستاد شده است.

خاتون در حالی که اشک می‌ریخت تاکید کرد که دخترش بی‌گناه است. وی گفت، «اگر در کنر زندان زنانه وجود می‌داشت حالا به خاطر دیدن دخترم این همه مشقتِ سفر را متقبل نمی‌شدم. همچنین برای رسیدن به اینجا مقدار زیادی از پولم نیز به مصرف نمی‌رسید. در کنار این که مصرف نمی‌شد، با کارکردن پول بیشتری هم به دست می آوردم. من بعضی روزها تخم مرغ و ماست می‌فروشم تا پول به دست بیاورم، ولی تمام درآمدم خرج نیازمندی‌های دخترم و سفر ماهانه‌ام به این‌جا، می‌شود.»

مقام ها در زندان ننگرهار به آی دبلیو پی آر اجازه مصاحبه با مرینه را ندادند، اما مرینه در یک گفت‌ وگوی تلفنی قتل شوهرش را رد کرد. او گفت از این که دور از خانه زندانی است و تماس زیادی با خانواده خود ندارد، وضعیت بدی را تجربه می‌کند. خاتون فقط یکبار در ماه می تواند به دیدن وی برود، آن هم به بسیار سختی.

مرینه می‌گوید، «اگر در کنر یک زندان زنانه می‌بود، بسته‌گانم حد اقل یکبار در هفته می‌توانستند به دیدنم بیایند، و مادرم نیز این مشقت‌ها را متقبل نمی‌شد.»

نبود یک زندانِ مشخص برای مجرمین زن در کنر، مشکلات زیادی را متوجه زندانیان، بسته‌گان شان و همچنین مقامات ساخته است. خانواده های مجرمین زن شکایت دارند که آنان برای دیدن عزیزان شان مجبور اند فواصل زیادی را طی کنند. همین‌گونه دادستان ها می‌گویند که دوری راه سبب مختل شدنِ تحقیق و پی‌گیری پرونده‌های آنها می‌شود.

مقام ها در ننگرهار نیز می گویند که در کنر باید یک زندان برای زنان ایجاد شود تا فشارها از دوش محبس این ولایت نیزکم شود.

در همین‌حال، مقام ها در کنر می گویند که ایجاد یک زندان زنانه در این ولایت زیر پلان است، ولی کار ساخت آن تا هنوز آغاز نشده است.

خوشحال جواد، کارشناس مسایل حقوقی و استاد دانشگاه می‌گوید که زندانیان حق دارند که دوره‌ی حبس شان را در ولایت خودشان سپری کنند تا به خانواده های شان نزدیک باشند.

او می گوید، «گذشته از چگونگی جرایم، زندانیان حق دارند که به سهولت های صحی، غذا، پولیس زن (اگر نیاز باشد) دسترسی داشته باشند و همچنین حق دارند با خانواده‌های شان ملاقات کنند.»

هاشمه شریف، رییس کمیسیون مستقل حقوق بشر در کنر،  می گوید که انتقال زندانیان به ننگرهار به معنای نقض حقوق آنها نیست . او می گوید، «دور بودن آنها از خانه و نداشتنِ فرصت ملاقات با خانواده‌‌ها یک مشکل استاما  این تخطی از حقوق زندانیان زن نیست  .»

آی دبلیو پی آر با شماری از څارنوال ها  در کنر مصاحبه کرده و آنان تایید کرده اند که نبود زندان زنانه در این ولایت، تحقیقات آنها را مختل می کند؛ چرا که رفت و آمد آنها به ولایت ننگرهار برای گفت و گو با موکلین شان، کار دشواری است.

اجمل ساپی، وکیل مدافع در څارنوالی استیناف ننگرهار می‌گوید، «شاهراه کنر- ننگرهار به دلیل شورش‌های موجود مصوون نیست. این مسیر برای رفت و آمد خطرناک است، ولی برای گفت و گو با موکلین و پی گیری درستِ قضایا، چاره‌یی جز استفاده از این مسیررا نداریم.»

قاضی جمال الدین، رییس محکمه  استیناف کنر می گوید که تمام جناح‌ها به این باور اند که انتقال زندانیان زن به ننگرهار و برگشت آنها، برای اقرار در محکمه ، ضیاع وقت و منابع است. او می گوید، «هرباری که څارنوال  های دادگاه استیناف پرونده‌یی را در ولایت کنر آماده می‌کنند، موکلین شان باید از ننگرهار آورده شوند، و اگر قضاوت برخلاف شان شد، باید دوباره به ننگرهار برگردند. شاهراه ننگرهار- کنر نیز خطرناک است و رفت و آمد زیاد، وقت قاضی‌ها و څارنوال ها را ضایع می کند و پی‌گیری پرونده های مجرمین را نیز مختل می‌کند.»

عبدالولی حصارک، امرمحبس ولایت  ننگرهار می‌گوید، «محبس ما حتا برای زندانیان خودما خیلی کوچک است. و وقتی زندانیان ولایات دیگر هم به اینجا منتقل می‌شوند، وضعیت بدتر می‌شود.»

ولایت نورستان که در سمت شمال با کنر هم‌سرحد است نیز زندان ندارد. اما مقام ها در این ولایت می گویند که به زندان نیاز هم ندارند، چون اختلافات آنها به گونه‌ی شفاف از طریق وساطت های قومی حل می شوند.

زاهده فیضان، رییس امور زنان نورستان می‌گوید که تعداد کمی از مردم بالای محاکم  اعتماد دارند. او می‌گوید، «در اینجا مشکلات از طریق شوراهای قومی و عالمان دین حل می شوند.»

محمد سعید مومند، سخنگوی والی نورستان می‌گوید که از نورستان هیچ بانویی در ننگرهار زندانی نشده است. اما مردم کنر می‌گویند که آنان نیاز مبرم به یک زندان زنانه دارند.

روحینا میشوانی، عضو شورای ولایتی کنر می‌گوید  وی در این باره شکایات زیادی از مردم محل دریافت کرده است. وی افزود، «ما این مشکل را با حکومت مرکزی در میان گذاشته‌ایم و امیدواریم این معضل با ساخت یک زندان برای زنان، حل شود.»

برشنا شیرزی، یکتن از فعالان مدنی می‌گوید  اگر حکومت این امکانات را فراهم نکند، آنان به جاده ها خواهند برآمد. او می‌گوید، «اگر حکومت فوراً به این مشکل رسیدگی نکند، ما حقوق مان را از طریق تظاهرات مطالبه خواهیم کرد.»

فریدالله دهقان، رییس مطبوعات پولیس کنر وعده سپرد که به زودی کارِ اعمار یک زندان زنانه در این ولایت آغاز می‌شود. وی گفت، «کنر در آینده نزدیک صاحب یک محبس زنانه خواهد شد. تا شش‌ماه دیگر، یک ساختمان سه‌ طبقه‌ای برای زندانیان زن اعمار خواهد شد.»