بی بی اسما هنوز در گهواره بود که پدرش ازدواج او رابا بچه که تنها چند سال از او کلان تر بود، وعده داد. وقتی که بی بی اسما 15 ساله شد، نامزدش که در ایران مشغول کار بود برای دیدار او به خانه شان در شهر فیروز کوه در ولایت غور، آمد.
بنا به گفتهبی بی اسما خانواده بچه تعدادی گوسفند و یک گاو، به ارزش حدود(1500 دلار) بعنوان بهای عروس به پدرش پرداخته بودند.
بی بی اسما به خبرگزاری آی دبلیو پی آر اظهار داشت“زمانیکه برای آوردن آب از چاه، از خانه بیرون رفتم. آن بچه به آنجا آمد و مرا به اتاقی برد و در آنجا به من تجاوز کرد. سپس به ایران بازگشت و ازفامیلش خواست برای او همسر دیگری پیدا کنند. او با زن دیگری ازدواج کرد.نامزدی نوزادان هنوز متولد ناشده در بخش های از افغانستان رایج است، حتی گاهی اوقات ازدواج کودکان زمانی تعیین میشود که هنوز در رحم مادر هستند.این کاررابطه تنگاتنگی با ازدواج زودهنگام دارد و عواقب آن اغلب زندگی زنان را نابود میکند.
اگر چه هم در قانون داخلی افغانستان و هم در شریعت به صراحت تصریح شده است که برای اینکه ازدواج معتبر باشد دو طرف بایدرضایت داشته باشند، اما این سنت همچنان به قوت خود باقی مانده است.با توجه به ماده 17 قانون مدنی افغانستان، سن قانونی برای ازدواج در افغانستان 16 سال تمام است، اگر چه می توان با رضایت والدین آن را تا 15 سال، پایین آورد.
اما گزارش سازمان ملل متحد که در ماه جولای 2016 منتشر شد نشان میدهد که اکثریت دختران افغان قبل از سن 19 سالگی ازدواج میکنند، و 40 فیصد از این ازدواج ها در دختران جوان بین سنین 10 تا 13 ساله اتفاق می افتد. شبنم سیما، معاون بخش حقوق زنان درکمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان (AIHRC) میگوید که کودکان بطور وحشتناکی از عواقب ناشی از چنین قراردادها رنج می برند. به گفته وی“ازدواج کودکان در رحم مادر براساس قانون و شریعت یک جرم محسوب میشود.” ایشان همچنان، اضافه کرد که این کار نقض آشکار حقوق بشر نیز می باشد. خانم سیما، مثال از یک بچه 14 ساله رابیان میکند که از ازدواج با دختر کاکای کلان خود سرباز زده وخانواده وی برای گرفتن کمک به کمیسیون مستقل حقوق بشر مراجعه کرده اند. خانم سیما اظهار می نماید“میرا جان، یکی از ساکنان فیروز کوه، بدلیل شرط که بین پدر و کاکایش وجود داشته است، قبل از تولد با دختر کاکایش نامزد میشود“وی میگوید: “نامزدش با او زیر یک سقف کلان شده است، اما اکنون حتی نمی تواند در صورت نامزدش نگاه کند، و نمی تواند باور کند که او می تواند همسر آینده اش باشد“
میراجان به کمیسیون مستقل حقوق بشر گفت که وقتی او از موضوع ازدواج مطلع شد، نه تنها از دخترکاکای خود، بلکه از پدر و کاکایش نیز منتفر شده است.او اضافه کرد که اگر او موفق به شکستن این قرار ازدواج نشودبه سادگی همسر دوم اختیار خواهد کرد. خانم سیما مورد دیگری که دردفتر محلی کمیسیون مستقل حقوق بشر در اکتوبر2016 ثبت شده بود رانیز بازگو میکند.“مادر راضیه او را بابچه برادرش نامزد کرده بود در حالی که راضیه را در رحم خود داشت. در حال حاضر راضیه 18 ساله داشته و بچه نیز بالغ شده و با زن دیگری ازدواج کرده است، اما بچه مامای راضیه، به اواجازه نمی دهد باشخص دیگری ازدواج کند.
“راضیه نمی خواست زن دوم باشد، و دو فامیل درگیر منازعه تلخ شدند.خانم سیما می گوید که کمیسیون مستقل حقوق بشر از وزارت امور زنان و ارگان قضایی محلی خواسته بود برای اطمینان ازلغو قرار نامزدی مداخله کند.
عزیزه عدالت خواه، مدیر بخش حقوقی وزارت امور زنان نیز موافقت نمود که ازدواج باید مشروط به رضایت و موافقت هر دو طرف باشد.“این سنت پوچ نامزدی نوزاد قبل از تولد آنها هم غیر قانونی و هم خلاف شریعت است،” ایشان می افزاید: “این سنت مضحک است که عمدتا در قریه جات و مناطق دور افتاده کشور روی میدهدکه در آن سطح تحصیلات مردم پایین بوده و درک چندانی از اساسات اسلام و قوانین کشور ندارند.“ایشان همچنان اشاره دارد که این عمل در قانون مبارزه با خشونت علیه زنان در سال 2009ممنوع شده بود، به موجب این قانون مجازات کسی که دختری زیر سن قانونی را مجبور به ازدواج کند حداقل دو سال زندان است.هرچند، رئيس جمهور این قانون را که طیف وسیعی از انواع سوء استفاده از جمله حمله و تجاوز تاازدواج اجباری را شامل میشد،امضا نمود، ، اما قانون متذکره، در ماه می سال 2013 توسط پارلمان رد شد و از آن زمان تاکنون معلق بوده است.
برخی فعالان به این عملا اعتراض مذهبی نموده اند.
حمیرا ثاقب یکی از فعالان حقوق زنان گفت: “به ازدواج در آوردن کسی که هنوز در رحم مادر است، یک عمل غیر اسلامی و غیر انسانی است، چرا که ازدواج توافقی بین دو بزرگسال است که با هم زندگی کنند.همچنین، ازدواج اطفال با احکام شریعت مغایر است چرا که شرایط یک ازدواج قانونی در آن محقق نمیشود“
خانم ثاقب افزود که برای تصمیم گیری حداقل سن مناسب برای ازدواج هم مردان و هم زنان دو ملاحظه اساسی وجود دارد.یکی مذهبی و دیگری روانشناختی، که مکمل یکدیگر هستند.
ایشان اشاره کرد که قرآن هیچ سن خاصی برای ازدواج معین نکرده است، اما شامل کلمات و عبارات متعددی در این رابطه میباشدمانند “بلوغ”، “بلوغ سازگاری”، “بلوغ ازدواج” و “بلوغ مکمل” که هدایت کننده اند.
علمای مذهبی نیز با این دیدگاه موافق اند. آقای کرامت الله صدیقی، مشاور وزارت حج و اوقاف، میگوید: “تعیین ازدواج طفل قبل از تولد که در کشور ما انجام می شود، از نظر اسلام غیر قانونی است.ازدواج یک قرارداد است که در آن شرط اصلی بودن توافق بین دو طرف است”.آقای صدیقی همچنین می افزاید که مردم از این امر نامطلع بودند، که ازدواج اجباری در قانون اسلام غیر قابل قبول است.
ایشان ادامه می دهد“وزارت حج و اوقاف کارهای برای افزایش آگاهی عامه در رابطه با این عمل شنیع انجام داده است.سمینارها و کنفرانسهای زیادی با مشارکت علمای دینی در مورد ازدواج زودهنگام،به ازدواج درآوردن دختران برای حل و فصل اختلافات خانوادگی و حقوق زن و شوهری برگزار شده است. در همین حال، از طریق انتشار کتاب ها و مقالات ، موعظه در مساجد و اعلانات در رسانه ها این کار در حال گسترش است.
ازدواج زودهنگام طیف وسیعی از پیامدهای صحی و اجتماعی را در بر میگیرد.دختران به طور معمول از دسترسی به آموزش محروم شده و اغلب در معرض بیماری روانی قرار میگیرند.
سید نجیب جاوید، یک متخصص در شفاحانه صحت روانی کابل میگویدانسانهاقبل از ازدواج به رشد ذهنی و جسمی نیاز دارند. “ازدواج زودهنگام و یا نامزدی متولد ناشده به آنها از لحاظ روانی آسیب می رساند.”
ایشان ادامه میدهد“یک زوج باید آگاهانه برای ازدواج تصمیم گیری کنند، در غیر این صورت با چالشهای بزرگی روبرو خواهند شد. آنها تمام مدت در حال مشاجره خواهند بود و این امر سلامت روانی فرزندان آنهارا نیز تحت تاثیر قرار میدهد. فرزندان آنها بصورت عصبی و خجالتی رشد کرده و در جامعه احساس تنهایی میکنند.”
خانم ثاقب اشاره میکند که ازدواج زودهنگام می تواند پیامدهای فاجعه آمیزی برای سلامت دختران و زنان جوان داشته باشد. “ازدواج در طول دوران کودکی به سلامت دختران آسیب میزند. اول از همه، بارداری به بدن دختران جوان آسیب می رساند، و یکی از دلایل عمده مرگ مادران جوان در سنین 15 تا 19 سالگی به شمار میرود. از آنجا که زنان زیر 20 سال از نظر فیزیکی به اندازه کافی رشد نکرده اند، این خطر نیز وجود دارد که کودکان ناسالم بدنیا آورده و یا فرزندشان درست قبل و یا بعد از تولد بمیرد.
ایشان ادامه میدهد“و دوم اینکه، ازدواج زودهنگام دختران را از فرصت های دوران کودکی محروم میکند،اکثر اطفال که ازدواج کرده اند، به ویژه دختران نمی توانند به مدرسه بروند که این امر باعث میشودفرصت هایشان محدود شده و در دام فقر گرفتار بمانند”.
