قصه‌های زنان ناگفته مانده‌است

یک پژوهش آی دبلیو پی آر نشان می‌دهد که در تمام شبکه‌های رادیویی که در ولایت جنوبی زابل فعالیت دارند، یک زن هم کار نمی‌کند.

شبکه‌های رادیویی برای شمار زیادی از مردم در سراسر کشور نشرات دارند و این شبکه‌ها بخش کلیدی رسانه‌های گوناگونی را تشکیل می‌دهند که پس از سقوط طالبان در 2001، رونق یافته‌اند.

اضافه‌تر از 170 شبکه رادیویی به سطح ملی در کشور، و سه شبکه‌ی مستقل و یک شبکه دولتی در ولایت زابل فعالیت دارند.

اما نثاراحمد څپاند، رییس رادیوی شیخ مطیع در زابل، به آی دبلیو پی آر گفت که نبود کارمندان زن سبب می شود که بسیاری از موضوعات گزارش‌ نشوند.

او می‌گوید: «ما در این باره با زنان صحبت کرده ایم و آنان با آنکه علاقه‌مند کار در رسانه ها استند اما  ناامنی و مشکلات فرهنگی محافظه‌کارانه را به عنوان موانع برای انتخاب این شغل قلمداد می‌کنند. به طور مثال، برخی خانواده‌ها به زنان شان اجازه نمی‌دهند با ما کار کنند، از این‌رو، مجبور شدیم چندین برنامه راکه در آن به خبرنگاران زن-برای گزارشدهی موضوعات مربوط به زنان- نیاز بود، را لغو کنیم. این یک مشکل بزرگ است.»

بخش دیگری از این مشکل پذیرفته نشدن تغییر از سوی عناصر محافظه کار در جامعه می باشد. بسیاری از خانواده‌ها در کل با مفکوره کار کردن زنان در بیرون از خانه مخالفت دارند.

عزیزالله بسمل، سرپرست ریاست اطلاعات و فرهنگ زابل تایید می‌کند که موانع اجتماعی، زنان را از اشتغال در این بخش باز می‌دارد.او می گوید که مسوولین برای آگاهی‌دهی عامه درمورد شغل های ممکن در رسانه‌ها، سیمینارهایی را برگزار کرده اند. اما افزود که تا کنون فقط مردان در این سمینارها اشتراک ورزیده‌اند.

او می‌گوید: «می پذیرم که در این جا موانع اجتماعی وجود دارد ولی از مردم زابل می خواهم که به زنان اجازه دهند که به عنوان خبرنگار کار کنند. به زنان باید حق داده شود تا ایستاده‌گی کرده، برای حقوق شان مبارزه کنند و مشکلات شان را به حکومت و جامعه‌ی بین‌المللی گزارش دهند.»

در همین حال، فعالان تاکید می کنند که خبرنگاران زن می‌توانند در زندگی سایر زنان تغییرات واقعی را به ارمغان بیاوند.

شبانه خوشحال، رییس نهاد خیریه‌ی خوشحال می‌گوید که خبرنگاران زن بهترین گزینه برای پوشش موضوعات جنسیتی می‌باشند.

او می‌گوید: «من هنگامی که برای گفت‌وگو در پیوند به برنامه‌هایی که سازمان ما در آن‌هاشرکت دارد، از خبرنگاران مرد دعوت می‌کنم، اغلب پاسخ‌های مردد دریافت می‌کنم. مشکل این است که اشتراک کنندگان زن احساس می کنند که با خبرنگاران مرد نمی توانند راحت صحبت کنند، همین‌گونه برعکس آن.)) وی افزود نهاد های دولتی که برای زنان زابل کار می کنند باید اقداماتی را روی دست گیرند و رسانه‌ها را تشویق کنند تا کارمندان بیشتری از قشر زنان استخدام کنند.

محمد هوتک، یکی دیگراز فعالان نیز به آی دبلیو پی آر گفت که برای ایجاد تغییرات واقعی اجتماعی به صدای زنان نیاز است. او می‌گوید: «اگر زنان بیشتری در رسانه ها یا جامعه‌ی مدنی کار کنند، آگاهی مردم در مورد مشکلاتی که در برابر آنان وجود دارد، افزایش می یابد. به طور نمونه، خشونت علیه زنان کاهش می‌یابد.»

برخی ها با تایید این که علاقه‌مندی و کار زنان در بخش ژورنالیسم می تواند ارمغان‌آور تغییرات بزرگ اجتماعی باشد، می گویند که آنان حاضر به پرداخت این بهای گرانِ شخصیتی نیستند.

شبنم فضلی که 25 سال دارد ودر قلات- مرکز زابل زنده‌گی می‌کند، می گوید: «برخی مشکلات طوری اند که زنان آنها را فقط با خبرنگاران زن می‌توانند شریک کنند. مشکلات نظیر خشونت خانوادگی و آزار و اذیت جنسی را نمی‌توان با خبرنگاران مرد در میان گذاشت.» اما با وجود این همه، وی احساس می کند که نمی‌تواند به شغل مورد علاقه‌اش مبادرت ورزد.

شبنم در اخیر گفت: «من در برخی از کورس‌های آموزشی در بخش خبرنگاری اشتراک کرده ام ، اما به دلیل بی‌ثباتیی حاکم در ولایت زابل و محدودیت های فرهنگی نمی توانم در رسانه ها کار کنم.»

صدیقه جلالی، رییس امور زنان زابل می گوید که حکومت نقش مهمی در تغییر این واقعیت دارد. او می گوید  با وجود این که زنان زیادی در این ولایت به خبرنگاری علاقه‌ دارند، اما به وضاحت دیده می‌شود منابع آموزشی کافی برای آنها وجود ندارد.

جلالی می‌گوید: «خبرنگاران زن در جامعه‌ی ما همان قدر اهمیت دارند که داکتران زن دارند. اگر رسانه‌های زابل بنابر دلایلی نمی توانند زنان را استخدام کنند، رسانه‌های ملی در کابل- مثل رادیو تلوزیون افغانستان- باید این را مسوولیت خویش بدانند که خبرنگاران زن را دست کم درهر ماه  یک‌ بار به ولایت ما بفرستند تا مشکلات زنان این ‌جا را نیز گزارش دهند.»

فوزیه یونسی کاکړ، منشی شورای ولایتی زابل می‌گوید که به باور وی این مشکل قابل حل است.

وی در ادامه گفت: «حکومت افغانستان و وزارت اطلاعات و فرهنگ باید  توجه خاصی را به ولایت زابل معطوف دارند تا موانعی که زنان را از کار در بخش خبرنگاری باز می‌دارد را شناسایی و از بین ببرند. این مشکلِ تازه‌یی نیست. این معضل در ولایات دیگر نیز وجود داشت که مسوولین طی اقداماتی آن را حل کردند.در این‌جا نیز لازم است تا نهادهای ذیربط با هم کار کنند تا این چالش را از میان بردارند .»