زنان افغان از آزار و اذیت در محیط درسی شکایت دارند

اسماء 20 ساله، محصل سال دوم حقوق در یکی از پوهنتون های  خصوصی در جلال آباد- مرکز ولایت ننگرهار می‌باشد.

وی با آنکه محصل لایقی است و همیشه در درجه عالی  صنف خود قرار می ‌گیرد، به آی دبلیو پی آر گفت که مجبور است در بسیاری از ساعات درسی خاموشی اختیار کند.

او می گوید، «هیچ کسی در صنف بالاتر از من نمره نمی گیرد، ولی با آن هم نمی توانم با استادانم زیاد بحث کنم، چرا که با این کار همه‌ی پسران همصنفم روی شان را به طرفم  دور می دهند و چشم‌چرانی می کنند.»

محصلان  دختر در ننگرهار می گویند که آنان همواره با آزار و اذیت جنسی مواجه می شوند و هشدار می دهند که مدیریت پوهنتون  ها به مشکلات آنها رسیدگی نمی کند. شکایت ها شامل نزدیکی های نامناسب جنسی از سوی همصنفان و استادان مرد و همچنین نابرابری در برخورد با کارمندان زن از سوی کارکنان فاکولته ها  می باشد.

سنت های محافظه کارانه در افغانستان منجر به تبعیض گسترده علیه زنان جوانی که درس می خوانند یا در بیرون کار می کنند، می شود.

سطح سواد میان دختران و زنان پایین است، تازه ترین مطالعه بانک جهانی نشان داده که تنها 37 درصد دختران جوان با سواد اند، در حالیکه این رقم در میان پسران جوان به 66 درصد می رسد. همین گونه در میان زنان جوان فقط 19 درصد آنها سواد دارند، ولی این رقم در میان مردان جوان به 49 درصد می رسد.

اسماء می‌گوید: «بزرگترین مانع اولیه برای ما دانش آموزان دختر، قانع ساختن والدین ما برای اجازه دادن به تحصیلات عالی است. اما این فقط مانع نخستین است، پس از آن تقریباً هر روز به تبعیض و تعصب مواجه می شویم.» وی در ادامه گفت، «ما را دخترانِ بی ارزش می‌پندارند، دخترانی که فقط برای ارضاء خواهشات جنسی مردان هستند. رفتن طرف پوهنتون  برای ما خیلی ترسناک است، به خاطریکه پسرها در کنار جاده‌ها می‌ایستند و مزاحمت می کنند. برخی از این پسرها با حرف های رکیک صدای مان می کنند. حتا زمانیکه وارد پوهنتون می شویم چندان احساس امنیت نمی کنیم، برخی از محصلین  پسر فقط به خاطر این که از خانه های ما بیرون شده ایم مارا روسپی فکر می کنند و می خواهند رابطه برقرار کنند.»

مقام ها در ننگرهار می پذیرند که مشکلات وجود دارد، اما تاکید می کنند که برای حل آنها کار می کنند.

امیرمحمد کامه وال رییس پوهنتون  های خصوصی در وزارت تحصیلات عالی، می گوید که بهبود وضعیت زنان در اولیت کاری آنان قرار دارد. او می گوید که هر محصل یا استادی که مرتکب آزار و اذیت بانوان شود از پوهنتون اخراج می شود. وی می افزاید که در پوهنتون  ها کمیته های انضباطی ایجاد شده که شکایات  محصلان  را بررسی و به آنها رسیدگی می کنند.

او می گوید، «ما به تمام پوهنتون  ها مکتوب فرستاده ایم  و از آنان خواسته ایم که شکایات مربوط به آزار و اذیت جنسی را جدی بگیرند.»

فاتح  گل شینواری رییس انستیتوت تحصیلات عالی روشان در ننگرهار، تایید می کند که آزار و اذیت جنسی به عنوان یک مشکل در این ولایت وجود دارد. اما همچنان تاکید می کند که اقدامات انضباطی برای مقابله با این چالش صورت گرفته و افزود که یک محصل اخیرا به دلیل یک شکایت اخراج شده است.

شینواری می گوید، «در موارد شدید آزار و اذیت جنسی،  محصلان  را از پوهنتون  اخراج می کنیم، در حالیکه در موارد خفیف تر آنان را برای یک ماه ممنوع الورود می سازیم.»

فعالان می گویند که شیوه برخورد اجتماعی به طور آهسته در حال تغییر است.

مقدسه احمدزی، رییس سازمان مدنی «کور ټولنه » است. نهادی که در بخش دفاع از حقوق زنان کار می کند. وی به آی دبلیو پی آر گفت که سازمان آنها به موارد متعدد آزار و اذیت جنسی محصلان  دختر رسیدگی کرده است، ولی تعداد زیادی از مواردبه دلیل حساسیت شان، پنهان مانده اند.

او می گوید: «ما برای مبارزه با این مشکل برنامه های گسترده‌ای را از طریق رسانه های اجتماعی راه اندازی کرده ایم. همچنین نشست هایی را با روسای پوهنتون ها  و محصلان  دختر نیز برگزار کرده ایم. ما حتا مواردی را شاهد بوده ایم که یک محصل  دختر که از سوی استادش تهدید و آزار و اذیت جنسی شده است مجبور به ازدواج با آن استاد شده تا به اصطلاح خانواده‌اش را از بدنامی و شرمندگی نجات دهد.»

هاشمه شریف سخنگوی شاخه شرقی کمیسیون مستقل حقوق بشر در افغانستان، می گوید که برای تامین امنیت بانوان در داخل پوهنتون ها و مسیر رفت و برگشت شان به درس، به اقداماتی نیاز است. وی می گوید، «ما برای تشخیص مشکلات دختران در پوهنتون ها بررسی‌ای را انجام دادیم که در نتیجه دریافتیم که این {آزار و اذیت جنسی دختران} یک مشکل جدی است. این مشکل نه تنها در داخل پوهنتون ها که در مسیر رفت و آمد دانش محصلین  نیز به چشم می خورد.»

نیلوفر عزیز یکی از اعضای شورای ولایتی ننگرهار، می گوید که وی یک تعداد شکایات مطرح‌شده از سوی دختران در مورد آزار و اذیت در پوهنتون ها  را پی‌ گیری کرده است. وی در ادامه گفت، «من در نشست‌هایی که باروسای پوهنتون  های مختلف داشتم این مشکلات را مطرح کرده‌ام. مقام ها نیزوعده سپردند که اتهامات مبنی بر آزار و اذیت جنسی بانوان را جدی می گیرند.»

خطر عمده این است که دختران جوان با مواجه شدن با تبعیض اجتماعی در راستای تحصیلات عالی، تحت فشار قرار می گیرند تا دروس شان را ترک کنند.

محمد ولی می گوید که حالا می خواهد در تصمیمش تجدید نظر کند تا دخترش را در رسیدن به آرزویش- که داکتری در بخش دندان است- کمک کند. ولی به خاطر مصوونیت دخترش هر روز او را به صنف درسی‌اش می‌برد و دوباره به خانه می‌آورد. اما می‌افزاید که نمی‌داند تا چه وقت می تواند با مفکوره مردم مبارزه کند.

او می گوید، «به خاطر رسیدن به خواسته‌ام که همانا باسواد ساختن دخترم است باید کنایه های ناخوش‌آیند مردم محل و اقاربم را تحمل کنم. من هرصبح دخترم را به صنف درسی‌اش می برم و بعد از ظهر به خانه می آورم. اما اگر برخورد مردم محل تغییر نکند شاید دخترم را از رفتن به درس باز دارم.»

څړیکه خانم دختر دیگری‌ست که این وضعیت را تجربه کرده است. او می گوید که پس از آن که استادش به آزار و اذیت وی شروع کرد، راه دیگری جز ترک تحصیلات عالی نداشته‌است.

او می گوید، «یکی از استادانم شماره تلفنم را پیدا کرد و شروع کرد به زنگ زدن به من. سپس خواست  های غیراخلاقی و جنسی را آغاز کرد؛ آن هم به حدی که برای حفظ عزت و آبروی خانواده ام، چاره‌ای جز ترک پوهنتون  نداشتم.»

اسدخان یکی از محصلین ، تایید می‌کند که اگر شاگردان و استادان با این مشکل مبارزه نکنند، خانواده‌ها مانع تحصیل دختران جوان شان خواهند شد. او می‌گوید، «همیشه این شکایات را می‌شنوم. به نظر می‌رسد تمام افغانها مخصوصاً محصلین  جوان از یک نوع فقر جنسی رنج می‌برند.»