زنان تاکسی ران تغییرآوران جامعه افغانستان
باوجود ذهینت سنتی درمزارشریف، زنان این شهر دست به (اشترینگ) تاکسی بردهاند
زنان تاکسی ران تغییرآوران جامعه افغانستان
باوجود ذهینت سنتی درمزارشریف، زنان این شهر دست به (اشترینگ) تاکسی بردهاند
قیوم بابک از ولايت بلخ
سارا، بیوهی 45 ساله، ادعا میکند که اولین تاکسی رانی زن در کشوراست. وی با لباسهای کهنه و چادری به دورگردن تاکسی رانی را به عنوان منبع درآمد زندگی بچهها و مادر شوهرش برگزیده است.
شوهر سارا - که او، هم، تاکسی ران بوده است- در مسیر راه میمنه- مزارشریف توسط طالبان کشته شد.
سارا گفت:« درخانه نان آوری نبود. من چهار یا پنج سال را با فقرو فشار شدید گذراندم و بعد ازآن، تصمیم به تاکسی رانی گرفتم. من از کسی نمی ترسم. خارج از شهر نمیروم. زیرا نمیخواهم موترم را بدزدند.»
سارا شغل جدیدش را دوست دارد و روزانه مبلغ 15 دالر عاید دارد. وی میگوید چون سنش بالا است، سواریها وی را «مادر» خطاب کرده و با او به احترام رفتار میکنند.
تاکسى رانان زن ، فایدههای دیگری هم دارند.
سارا خندهکنان میگوید:« زنان ترجیح میدهند که موتر مرا به کرایه بگیرند. این کار موجب بخل ورزی برخی از مردانی تاکسیران میشود.»
ممکن است سارا ادعا کند که وی اولین تاکسی رانی زن در شهر مزارشریف است؛ مگر، وی دراین شهر تنها زنی تاکسی ران نیست. عدهی از زنان دیگر نیز در بلخ دست به تاکسی رانی بردهاند؛ چیزی که درسایرمناطق کشور ناشنیده است.
در دهه 90 برخی از زنان موترهای شخصی داشتند و حتی برخی از زنان به عنوان رانندگان ملی بس- سرویس دولتی انتقال داخل شهری – بودند. این رسم با به قدرت رسیدن حکومت مجاهدين و طالبان ازمیان رفت.
باآنکه از نگاه قانون زنانی بالاتر از 18 سال جواز رانندگی گرفته میتوانند، افغانستان دراین عرصه به صورت جدی به عنوان جامعه سنتی باقیمانده است. به این دلیل حتی درشهرهای بزرگ به ندرت دیده می شود که پشت اشترنگ موترقرارگیرد
حسین صفا، رییس ترافیک شهرمزارشریف گفت که بهبود امنیت درشهر باعث شده است که عدهی از زنان جواز رانندگی دریافت کنند.
وی گفت:«ما نمیدانیم که دربلخ چند زن راننده گی میکنند و لازم هم نیست که این آمار را بدانیم. زیرا که زن و مرد حق دارد موتر داشته باشند. هرکدام (زن و مرد) درپیشگاه قانون امتیازات و مجازات مساوی دارند و کسی برای رانندگی زنان مشکل تراشیده نمیتواند.»
گلالی هوتک، رییس کار و اموراجتماعی بلخ گفت چون در بلخ امنیت نسبی تامین شدهاست، زنان تاکسی رانی میتوانند. وی گفت:« افتخار دارم که رییس کار و امور اجتماعى ولایتی استم که اولین تاکسی رانی زن درآن اغاز گرديده است .»
برخی از زنان میگویند که ترجیح میدهند تاکسی زنان را به کرایه بگیرند تا این که تاکسی مردان را کرایه کنند و یا از مینی بسهای مزدحم استفاده کنند.
ریکا، یکی از استادان مکتب اناث مولانا جلال الدین بلخی با یک تاکسی رانی زن ماهانه قرارداد بسته است تا وی را روزانه به مکتب برده و بر گرداند
وی گفت:« من همراه رانندهی زن احساس راحتی دارم. من برقع ام را برسر نمیکشم. زیرا راننده هم یک زن است.» وی افزود که زنانی راننده عجله نداشته و نسبت به رانندگان مرد آهسته تر میرانند. این هم، علتی است که در موتر یک زن، آرامش بیشتری دارم.
تنها زنان از زنان راننده تعریف نمیکنند. منیر کارمند یک موسسه خارجی میگوید که سارا برای یک هفته رانندهاش بوده است و از برخوردهای وی خوش است.
وی گفت:« سارا زن بسیار منظم، شجاع و مشهوری بود. زمانیکه با تاکسی وی درجایی میرفتم، مردم، پولیس و ترافیک به وی احترام میگذاشتند. وی با همه رابطه خیلی دوستانه داشت و من با او احساس راحتی داشتم.»
عبدالجمیل یکی از پولیسهای ترافیک میگوید که زنان نسبت به مردان بهتر رانندگی میکنند. آنها به قوانین ترافیکی بیشتر توجه میکنند. وی با بیان این نکته که تاکنون شاهد تصادمی نبوده است که درآن رانندهی زن درآن دخیل باشد، گفت:« آنها باید احترام شوند؛ آنها قانون را نمی شکنند.»
فاطمه یکی از زنان تاکسی ران میگوید که وی قبلا با استادان و وابستگانش که درپوهتون رفت و آمد داشتند، بصورت ماهانه قراداد بسته بود.
آخرین کاری وی با تیم مبارزات انتخاباتی یکی از نامزدان انتخاباتی بوده است که وی نخواست نامش را فاش کند.
وی گفت:« من از نامزدانی که افرادی بد دارند، میترسم و اگر آنها بدانند که موتر من به تیم نامزد رقیب وی به اجاره بوده است، مرا اذیت میکنند.»
درشهر مزارشریف، مانند تاکسی رانی زن، زنان دیگر نیز موترهای شخصی دارند.
ماریا رهین، یکی از استادان پوهنتون بلخ که برای مدت درازی راننده بوده است، گفت بهبودی امنیت باعث شد تا زنانی، مانند خودش، تصمیم به رانندگی بگیرند.
وی خنده کنان گفت:« از زمانی که رانندگی میکنم با مشکلی مواجه نشدهام. برخی اوقات، بعضیها به شکل دیگری نگاه می کنند. زمانیکه موتر دربیرون از شهر پنچر می شود، بدم میآید.»
جای تعجب هم نیست که برخی از مردان تاکسی دار از این رقیبان خوششان نمی آید.
غلام مصطفی یکی از تاکسی رانان مزارشریف ادعا میکند که زنان صرفاً موترهای اتومات را رانندگی میتوانند.
وی با لبخند می گوید:« اگر موتر آنها درجایی خراب شود، مجبوراستند موتر را به مسافران گذاشته و خود، فرار کنند.»
وی افزود که اگر تعداد تاکسی رانان زن افزایش یابد، آنان سواریهای تاکسی رانان مرد را جذب خواهند کرد. مردان، ازاینکه زنان با آنها شیرین زبانی میکنند، تاکسیهای زنان راننده را ترجیح خواهند داد.
این دید مردم عامه را که تاکسی رانی برای یک زن شرمآوراست، به سختی میتوان نادیده گرفت.
حاجی هاشم دکاندار درشهرمزارشریف گفت:« من دیدهام که یک زن پیر تاکسی رانی میکند و مردم به او کاری ندارند. مگر نمی دانم. زنان جوانی که تاکسی رانی میکنند، واقعاً برای رفع نیازمندیهای زندگیشان است یا برای کارهای خلاف. مردم درمورد آنها هزاران گپ میزنند، مگر خدا میداند که حقیقت چی است.»
قبوم بابک خبرنگار در مزارشریف است که خبرنگاری را در اتستیوت گزارشدهی جنگ و صلح آموخته است.
