رشد صنایع دستی در یکی از ولایات افغانستان

نوربی‌بی باوجود هوای سرد با افتخار در عقب غرفه‌اش در بازار شهر شبرغان ایستاده‌ و لبخند می‌زند.

وی که 34 سال سن دارد و شوهرش را دوسال پیش از دست داده، می‌گوید که با دوخت و فروش صنایع دستی محلی، زندگی خوبی برای خود فراهم کرده و از این طریق می‌تواند نیازمندی های پنج کودکش را تامین کند. وی می گوید، «از یک‌ سال به این سو دست‌دوزی می‌کنم و پارچه های دوخته شده را به فروش می رسانم. خوشحالم که از زحمت خودم پول پیدا می کنم و اطفال یتیمم را سرپرستی می کنم.»

نوربی‌بی حالا روزانه 100 تا 400 افغانی (1.5 تا 4 دالر امریکایی) درآمد دارد، رقمی که در روزهای بازار تا 500 افغانی (7 دالر) افزایش می‌یابد. این تفاوت بزرگی را با زندگی گذشته اش که از طریق رخت‌شویی یا حتا گدایی پول پیدا می کرد، نشان می دهد. وی می افزاید، «حالا پنج دختر و یک پسرم در مکتب درس می خوانند.»

باشندگان در ولایت شمالی جوزجان می گویند که صنایع دستی در حال رشد است و برای بسیاری از زنان منبع خوب درآمد محسوب می شود. آموزش های ارایه شده از سوی دولت و سازمان های غیردولتی باعث رشد مهارت های دست دوزی و گل‌دوزی میان زنان بی سواد شده است.

در حال حاضر، حدود ده سازمان در بخش آموزش صنایع دستی جوزجان مشغول کار اند. این سازمان ها بر دست‌دوزی، خیاطی، گلدوزی، تکه دوزی، کاتن و آیینه کاری و همچنین ساخت کلاه های مخصوص قره قل تمرکز دارند.

اکنون بیشتر از 500 زن مشغول فراگیری آموزش ها در این بخش استند و 600 تن دیگر قبلاً این کورس ها را تکمیل کرده اند و حالا تولیدات شان را به بازار عرضه می کنند.

نصیبه یکی از این بانوان، می گوید که پس از سه ماه کار در این بخش، اکنون قادر به پرداخت هزینه تمام خانواده اش است. وی که 27 سال دارد می گوید که برگزاری کورس های آموزشی برای زنان مثل او، کمک فراوانی برای خودکفایی بانوان می کند. او می افزاید: «حالا می خواهم زنان دیگر را آموزش دهم و از آنانی که قادر به همکاری استند تقاضا می کنم که برای پیدا کردن یک جای مناسب، یاری‌ام کنند.»

سازمان بین المللی روانی-اجتماعی (IPSO) که توسط وزارت خارجه آلمان تمویل می شود، از سال 2014  به این سو با اداره اطلاعات و فرهنگ جوزجان همکار است. این نهاد بیشتر از صد زن بیجاشده در اثر جنگ، را در بخش های گلدوزی و آیینه کاری آموزش داده و همچنین برای نمایش و فروش تولیدات شان نمایشگاه‌هایی را راه‌اندازی کرده‌است.

جان محمد حبیبی رییس سازمان روانی-اجتماعی در ولایت جوزجان، می گوید: «در سال های اخیر، وضعیت زنان در این ولایت بهبود یافته است. آنان گلدوزی را یاد گرفته اند و بازار مناسبی برای فروش محصولات شان پیدا کرده اند.» وی در ادامه گفت، «ما بر گلدوزی کلاه های مردانه و زنانه، شال گردن، و حتا کفش های تکه‌ای و کرباسی تمرکز داریم، تا نسل جدید نیز از این مهارت ها بهره ببرند.»

مقام ها در ریاست امور زنان جوزجان نیز از احیا و رشد صنایع دستی استقبال می کنند و می گویند که آنان می توانند در کنار این کارگاه ها، یک‌سری کورس های سوادآموزی را نیز برای زنان برگزار کنند.

نجیبه قریشی رییس امور زنان جوزجان می گوید، «این ریاست تلاش می کند تا برای زنان کار فراهم کند و برای فروش تولیدات شان نیز بازار مناسبی پیدا کند.» وی می افزاید که پارک زنانه میمنه- که اکنون زیر کار است- در کنار این که برای بانوان محیط امنی را برای معاشرت فراهم می کند، سهولت‌هایی را برای فروش صنایع دستی شان نیز فراهم می کند.

وی می‌گوید: «ما تعدادی از دکان‌ها را در بازار شناسایی کرده‌ایم که در آن زنان می توانند برای محصولات دست‌ساخته‌ی خویش بازاریابی کنند و به بهترین شکل آن به فروش برسانند.»