افغانستان: بهای بلندِ بکارت

عایشه پانزده‌ساله بود که با پسر کاکایش ازدواج کرد. اما شش‌ماه پس از ازدواج، شوهرش او را طلاق داد. او ادعا می‌کرده که خانمش حین ازدواج باکره نبوده‌است.

عایشه که حالا هفده‌سال سن دارد می‌گوید که زنده‌گی وی کاملاَ تباه شده است. او می گوید که شوهرش اتهامات دروغی را بر وی وارد کرد تا او را ازسر راهش دور کند.

«در اوایل شوهرم گفت که بر من باور دارد، چون باهم بزرگ شده بودیم، اما شش ماه پس از ازدواج تصمیم گرفت تا زنِ دیگر بگیرد. وقتی در این باره به پدرم گفتم جنجال ها شروع شد. سپس شوهرم به همه گفت که من هنگام ازدواج باکره نبوده ام.»

عایشه می گوید که قبل از عروسی با هیچ کسی رابطه جنسی نداشته و حتا در باره روابط بین زنان و مردان زیاد نمی داند.

وی در ادامه گفت: «من دخترِ شوخی بودم، شاید گاهی از جایی خیز زده باشم ویا هم افتاده باشم و بکارتم از بین رفته باشد. اما شوهرم طلاقم داد، آن هم به جرمی که حتا خودم در باره آن چیزی نمی دانم. نمی خواهم دوباره ازدواج کنم، به خاطریکه اگر چهارده‌ساله هم باشی وقتی طلاق شوی دیگر بیوه استی و به اندازه یک دختر باکره برایت ارزش نمی دهند.»

در جامعه سنتی افغانستان به بکارت ارزش زیادی قایل اند و آن را نماد عفت و فخر خانواده می پندارند. دخترانیکه قبل از ازدواج رابطه جنسی برقرار کرده باشند از سوی جامعه تحقیر شده و به طلاق و حتا مرگ مواجه می شوند.

زنان و دختران برای تشخیص این که آیا باکره استند یا خیر به زور مورد آزمایش های اهانت آمیز قرار می گیرند.

باآنکه رییس جمهور اشرف غنی وعده سپرده که انجامِ این گونه معاینات را به گونه رسمی ممنوع قرار می دهد، اما بازهم برای زنانِ متهم به انجام اعمالیکه جرایم اخلاقی پنداشته می شوند معمول است.

ثریا صبحرنگ، مسوول بخش زنان حقوق زنان در کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان، می گوید که تاکید بیشتر جامعه بالای بکارت باعث می شود که زنان مشکلات مهیبی را متحمل شوند.

او واقعاتی که برای دخترانِ متهم به داشتن رابطه جنسی پیش از ازدواج رخ داده بود را چنین شرح داد: «­در بسیاری از روستاها وقتی معلوم شود که دختری حین ازدواج باکره نیست، شکنجه می شود، لباس هایش را به سرش می پیچانند و پشت به جلو(سر چپه) روی مرکبی سوارش کرده و به خانه والدینش روانش می کنند، و نیز یکی از خواهرانش را همراه با مهری که پرداخته بودند می گیرند. پس ازآن، دختر را خانواده اش به جرم این که عزت شان را پامال کرده از بین می برند.»

او می گوید که عواقب ناگوار ازمایش های اجباری بالای دختران را شاهد بوده است.

صبح رنگ گفت: «دخترانی که به این کار متهم شده اند از مشکلات روانی شدیدا رنج می برند. ما به ولایات مختلف سفر کردیم و زنانی را دیدیم که قربانی این پدیده شده و پس از آزمایش به جرم باکره نبودن زندانی شده بودند.»

جدا از ناراحتی های ناشی از آن، این گونه آزمایش ها نتیجه نیز نمی دهند، چون برخی از خانم ها بکارت شان را در کودکی از دست می دهند و نیز هیچ گونه معاینه طبی نمی تواند بین یک رابطه جنسی خودخواسته و تجاوز تفکیک کند.

زنانیکه بکارت شان را در نتیجه تجاوز جنسی از دست می دهند از مردم انتظار همدردی کمی می داشته باشند. این را مدینه تجربه کرده است. او داستان رفتنش به خانه خاله اش برای زنده گی کردن با او و مورد تجاوز قرار گرفتن در آنجا را به آی دبلیو پی آر، چنین باز گو کرد: «در جریان شب، پسر خاله ام بالایم تجاوز کرد. هنگامیکه خاله ام از ماجرا خبرشد لباس های پاره شده ام را عوض کرد و برایم هشدار داد که این راز را نزد خود نگهدارم و در صورت شریک کردن با کسی من را خواهد کشت. چندین سال بعد، خاله ام به خانه ما آمد و خواهرم را برای پسرش خواستگاری کرد. من سکوت کردم و چیزی نگفتم.»

اما پس از چندی، خود مدینه عروسی می کند.

«وقتی شوهرم به باکره نبودنم پی برد، لت و کوبم کرد و می گفت می کشمت. اما مادر شوهرم مانع اش شد و برایش گفت که نباید دستش را به خون یک دختر کثیف آلوده بسازد. او مرا دوباره به خانه پدرم برد و من هم مجبور شدم که حقیقتِ از دست دادن بکارتم را به خانواده ام بازگو کنم. سرانجام، خانواده خاله ام مصارف عروسی را دوباره به شوهرم پرداختند. خانواده ام مجبور بودند سکوت کنند تا زنده گی خواهرم که خانمِ پسر خاله ام بود خراب نشود.»

با چنین شرایطی اصلا شگفت آور نیست که دختران جوان نگهداری بکارت شان را مسله ای مرگ و زنده گی شان بپندارند.

مهتاب مهربان، دانشجوی دانشگاه طبی کابل، می گوید: «باکره بودن برایم خیلی اهمیت دارد، چون این یگانه معیارِ عفت و پاکدامنی در جامعه ما است. اکثریت مردم ما جاهل اند و دختری که باکره نباشد را بداخلاق می پندارند.»

طاهره رحیمی، دانشجوی دیگر، می گوید: «من در باره عواقب ناگواری که برای دختران به دلیل باکره نبودن شان بوجود امده بسیار شنیده ام. بناءَ بکارت به اندازه زنده گی برایم ارزش دارد.»

در شب اول عروسی، زنان سالمندی از بسته‌گان داماد برای اثبات باکره بودن زن تقاضای یک پارچه ای خان آلود را از داماد می کنند.

اما داکتران می گویند که نیامدنِ خون در نخستین رابطه جنسی، چیزی را در باره گذشته روابط جنسی یک فرد نشان نمی دهد.

مژگان، متخصص زایمان، می گوید که برخی اوقات بکارت در کودکی در اثر بازی های ناهنجار از بین می رود. برخی دختران بدون بکارت به دنیا می آیند و برخی های دیگر در نخستین رابطه جنسی شان خون ریزی نمی داشته باشند.

«در جامعه سنتی و مذهبی ما، بعید است که دختران زیادی بکارت شان را با انجام عمل جنسی پیش از ازدواج از دست دهند، با توجه به قیمت گزافی که بخاطر این عمل باید بپردازند.»

بعضی اوقات دختران جوان برای اینکه مطمین شوند در شب زفاف خونریزی می کنند دست به یک سری عملیه های طبی می زنند.

مریم عابد، متخصص نسایی، می گوید که این گونه عملیات ها به راحتی انجام می شوند.

او می گوید: «متخصصان، دو یا سه روز پیش از عروسی، قسمت های پاره شده ای پرده بکارت را بسته کرده و می دوزند که این کار باعث ریختن چندقطره خون در وقت دخول می شود.» او می افزاید که ترمیم کامل پرده بکارت نیز امکان دارد، در صورتیکه پنج یا شش ماه پیش از ازدواج صورت گیرد.

همکار، متخصص دیگر نسایی، می گوید: «من هرماه به تعداد سه یا چهار پرده بکارت را ترمیم می کنم. بعضی از دختران پول عملیات را نمی داشته باشند، اما بازهم برای حفظ آبروی آنها این کار را می کنم.»

قربانیانِ حکومت

آگاهان می گویند که جدا از تبعیض اجتماعی، قانونی که بنام جرایم اخلاقی وجود دارد خود در تناقض با حقوق زنان قرار دارد و باید تغییر کند.

اشرف بختیاری، رییس مرکز علوم عدلی، سازمان غیر دولتی که علیه آزمایش های اجباری بکارت کار می کند می گوید: «ماده 427 قانون جزایی افغانستان، می گوید که پاره شدن بکارت جرم سنگین است و مجرم باید مجازات شود. در ضمن، براساس ماده 444 و 449، پولیس اجازه دارد تا در قضایایی که در آن نیاز به آزمایش طبی است از کارشناسان تقاضای کمک کنند، به همین منظور پولیس افغانستان قضایای جرایم اخلاقی و جنسی را به طب عدلی می فرستند.»

زنان اغلب مجبور می شوند چندین بار آزمایش بکارت بدهند، حتا نهادهای که زنان برای تقاضای کمک مراجعه می کنند نیز آنها را برای آزمایش می فرستند.

بختیاری در ادامه گفت: «بطور مثال، هنگامیکه یک دختر راضی نمی باشد تا با فردی ازدواج کند، از خانه فرار می کند و به یکی از خانه های امن مراجعه می کند تا محفوظ باشد. خانه امن او را به طب عدلی می فرستد تا آزمایش شود که باکره است یا خیر، وقتی می بینند که در پرده بکارت اش مشکلی وجود دارد، او را به وزارت امور زنان معرفی می کنند و این وزارت دوباره او را به مراکز آزمایش می فرستند تا معاینه شود.».

جمشید رسولی، سخنگوی لوی سارنوال، می پذیرد که زنان ممکن سه یا چهاربار برای انجام معاینات فرستاده شوند تا معلوم شود که باکره استند یاخیر. این معاینات اکثراَ در حضورداشت پولیس، وکیل مدافع متهم، کارمندان کلینیک و بعضی اوقات حتا در حضور دانشجویان طب انجام می شوند.

او قضیه ای را مثال داد که در آن چندین بار معاینات انجام شده بود.

او می گوید: «چندی پیش، زنی معاینه شد و معلوم شد که باکره است. سپس، او به شفاخانه ملالی فرستاده شد و مسوولین آنجا گفتند که پرده بکارت وی مشکل دارد. سرانجام، بخاطر نظریات متناقض در این مورد، متهم بار دیگر در حضور چهار داکتر، وکیل مدافع و پولیس معاینه شد.»

و پس از آن به وی سندی داده شد که باکره گی اش را تایید می کرد و در آن آمده بود که دیگر نیازی به آزمایش دوباره نیست.

رسولی خاطرنشان کرد که این پروسه به شدت اهانت آمیز و متاثرکننده است و ارزش دقت آن نیز کم است.

اما مسوولین این آزمایش ها، معاینه شدن زنان در مقابل دیگران بدون اجازه آنها و معاینات داخلی دیگر را رد می کنند.

ترینا یادگاری، رییس طب عدلی کابل، می گوید که اداره‌ی آنها در هشت ماه گذشته 227 آزمایش بکارت را انجام داده که از آن جمله هفتاد آزمایش با درخواست خانواده های زنان از طریق مکتوب رسمی از سوی وزارت صحت عامه انجام شده اند.

یادگاری می گوید: «وقتی فرد معاینه شونده موافق باشد، دانشجویان طب و حقوق می توانند در وقت آزمایش حاضر باشند، اما این یک آزمایش دیجیتلی نیست و داخل نمودن هیچ چیزی جایز نیست.»

مسوولین وزارت صحت عامه نیز بر تاثیرات این گونه آزمایش ها تاکید دارند.

وحید مجروح، سخنگوی وزارت صحت عامه می گوید: «وزارت صحت عامه و بخش عدلیه، حقوق بیماران را در اولیت کاری شان قرار داده اند و تمام قوانین و مسایل اخلاقی را در نظر دارند. علاوه بر مسله محرمیت، آنان پس از اخذ اجازه، توسط داکتران زن معاینه می شوند و نتایج شان بعداَ به گونه استاندارد و رسمی فرستاده می شوند.

علمای دین هشدار می دهند ، با آنکه داشتن رابطه جنسی بدون ازدواج در اسلام گناه است، اما خانواده ها نباید قانون را به دست خودشان بگیرند.

شکیبا پارسا، استاد ثقافت اسلامی در دانشگاه طبی کابل، می گوید: «مسله ای بکارت در برخی از آیات قرآن آمده است، اما مردم هنوزهم نادان اند و از رسم و عنعنات خویش پیروی می کنند. اکثراوقات وقتی خانواده‌یی در شب عروسی پی می برد که دختر باکره نیست، بدون این که دلایل آن را بدانند شروع می کنند به آزار و اذیت او.»

او می افزاید: «حتا هنگامیکه یک فرد به زنا متهم می شود باید با پیشکش کردنِ شواهد قوی و اعتراف متهم، ثابت شود، پس از آن بر اساس قانون صد دره زده شود. متهم باید پس از ثابت شدن جرمش مجازات شود، مجازات کردن یک فرد بدون کدام ثبوت و شواهد درست نیست.»

اما علی فکور، از نهاد حقوق بشر و انستیتیوت تحقیقیِ امور زنان و کودکان، می گوید که بکارت باید نه مایه افتخار کسی باشد و نه هم شرم.

او در ادامه گفت که ارزش یک انسان و اخلاق وی را می توان براساس بعضی معیارهای دیگر تعیین کرد. در ضمن، جامعه برای مردان بدکاری که مرتکب زنا می شوند چنین فتوایی صادر نمی کند.

­او می گوید: « وقتی دختری پیش از ازدواج رابطه جنسی برقرار کرده و بکارتش را از دست می دهد نباید متهم قرارداده شود،در صورتیکه شوهرش نیز قبلاَ رابطه جنسی داشته است. فقط مردان باکره حق دارند تا از زنان شان خواهش باکره بودن را بکنند.»