Te Jetosh Jeten e Bexhetit

Thursday, 10 November, 2005

The link has been copied

Chris Bennett

Bosi 48-vjeçar i ndertimeve, i cili besohet se eshte Shqiptari me i pasur ne bote, eshte mesuar te beje nje jete te mire. Nisur nga ato qe ai i tha gazetarit te BCR-se ne nje interviste te gjate telefonike, nje dite perpara dites se madhe, gjithska e tanishme duket shume larga nga origjina modeste kur ai u rrit ne Kosoven rurale ne vitet 1950.

Nga zyrat qendrore me mermer vjollce ne Lugano te Zvicres, Pacolli kontrollon nje Perandori biznesi, interesat e te ciles shkojne aq larg sa Amerika e Jugut, Lindja e Mesme, Europa Lindore dhe ish-Bashkimi Sovjetik, me nje xhiro vjetore prej rreth

1 miliard $.

Megjithese pergjithesisht i respektuar ne Kosoven e lindjes, pacolli eshte ndoshta pashmangshmerisht nje figure kontradiktore. Ne vazhdim te hetimeve ne proces per lidhjet e tij me Rusine, qe publikohen per dite ne shtypin Kosovar ne gjuhen Shqipe nepermjet perkthimeve nga shtypi i huaj, emri i tij ne Kosove here pas here lidhet me gjitheshfare njerezish, bile edhe me Sllobodan Milloshvicin, Presidentin Jugosllav,

I lindur ne 1951 ne fshatin Marevc, 40 km ne veri-perendim te Prishtines, Pacolli i vogel ishte nje nga dhjete femijet (pese djem e pese vajza), te cilet u riten ne Kosove pa uje te rrjedheshem dhe pa elektricitet, si shumica e Ksovareve ne ate kohe.

Pacolli ishte nje nxenes i shkelqyer e shkollen fillore, dhe mori nje burse modeste per te bere shkollen e mesme ne Prishtine. Aty ai kaloi kater vjet duke fjetur ne nje haur, qe iu dha atij nga nje familje turke, dhe duke bere udhetime prej 80 km dyhere ne jave.

Pas diplomimit, babai i tij krenar donte qe ai te behej mesuesi i fshatit, por mamaja nderhyri per ta çuar ne Hamburg, Gjermani. Shtatembedhjete vjecari Pacolli, arriti i urritur dhe pa nje lek ne xhep ne stacionin e trenit te Hamburgut. Nje pronar Sirian picerie, e marri ne pune si pastrues dhe e paguante me pica.

Siriani e ndihmoi pacollin qe te rregjistrohej ne kolegj, fillimisht per te mesuar Gjermanisht dhe me pas per tregeti te jashme. Per te paguar studimet, Pacolli punoi si doker, duke mesuar mjaft gjuhe te huaja ne menyre qe te mund te punesohej perpara dokereve te tjere. Pas tre vjeteshj ai kthye ne Kosove, me njohje pak a shume te mire te gjashte gjuheve te huaja dhe me nje diplome ne xhep.

Ne shtepi, Pacolli e kishte te veshtire te gjente pune pasi asnjeri nuk e besonte se ai ishte diplomuar. Keshtu qe ai arriti te takonte kryetarin e Lidhjes Komunisteve te Kosoves, Mahmut Bakallin. Dy burrat u moren vesh, dhe brenda 48 oreve, Pacolli ishte perkethyesi zyrtar i nje prej ndermarjeve me te medha te Kosoves. Per me teper, kjo ishte nje lidhje qe me pas provoi te ishte kritike per Pacollin, bile edhe sot dy burrat jane shume te afert.

Gjate sherbimit ushtarak, Pacolli kontaktoi me kompani ne Austri dhe Gjermani per te kerkuar pune, dhe sjpejt pas lirimit, ai filloi pune ne nje kompani Austriake ku ishte perfaqsues shitjesh per Jugosllavine, Bullgarine, Polonine dhe Rusine. Dy vjet me vone, ai shkoi ne Zvicer ku u fut ne nje kompani Zvicerane nje e kishte njohur ne Moske.

Ne 1980., gati vdiq ne nje aksident automobilistik ne Ljubajane ku edhe kaloi 29 dite ne koma. Blloku i tij i adresave i ra nga zhepi dhe u hap ne dysheme. Infermieria qe e ngriti ate, pa emrin e Bakallit dhe i telefonoje shefit te partise, i cile ishte i njohur ne gjithe jugosllavine ne ate kohe, per ta informuar rreth aksidentit. Bakalli mori ne telefon homologun e tij ne Slloveni, i cili beri qe te dergohej aty kirurgu me i mire i Sllovenise, qe kishte operuar edhe Titon ne ate vit.

E ndersa po i afrohej te dyzetave, Pacolli vendosi te vazhdonte vetem. Ne ate kohe, Jugosllavia dhe Bashkimi Sovjetik po shperbeheshin dhe Pacolli besoi se ai kishte dhuntine e biznesit, ekspertizen lokale, dhe kontaktet e duhura per te ecur perpara. Megjithese nuk kishte degjuar asgje, per duke bere politike ne Bashkimin Sovjetik, per projektin e nje nje kompanie Sllovene te quajtur Biro 71, Pacolli vendosi ta merrte vete ate. Ai morri 600,000 marka Gjermane borxh nga nje biznesmen tjeter Shqiptar me 25% interes, dhe i investoi ne Biro 71per ta ndihmuar qe te kalonte problemet si pasoje e shperberjes se Jugosllavise.

Keshtu qe kompania filloi te punonte eskluzivisht per te. Kontrata e pare e Pacollit ishte nje salle konferencash 1000 meter katror ne Siberi ne Mars te 1992. Ne shperthimin e tij ai u morr me ndertimin e spitaleve, hotelve, fabrikave ane e mbane ish-Bashkimit Sovjetik dhe ne 1993 ai neneshkroi nje kontrate per te rindertuar Shtepine e Bardhe te Moskes te demtuar nga shperthimet.

Ne 1994, xhiroja vjetore e kompanise ishte 800 milion $, dhe ne mbi 1 miliard gjate viteve 1995,1996 dhe 1997, vit kur ai perfundoi ndertimin e kapitolit te ri te kazakistanit per te cilin ai morri titullin Qytetar Nderi i Kazakistanit.

Qe nga ajo kohe, ne valen e shume hetimeve per operacionet e tij financiare, dhe vecanerisht pas nje kontrolli policor ne zyrat qendrore te tij ne janar te ketij viti, pasuria e tij eshte zvogeluar, por Mabeteksi ngelet kompania e 70 me e madhe ne Zvicer.

Pacoilli i tha IWPR-se se hetimet ishin pjese e nje perpjekje te motivuar politikisht per te shkateruar Presidentin Rus Boris Jeltsin, dhe se ai ishte perfshire pasi si i huaj qe ishte ishte nje prehe e kollajsheme. Per me teper ai insiston se ai nuk do te beje gabime. Pavaresisht nga muajt e hetimeve, asnje akuze nuk eshte ngritur kunder Mabetex.

Si rezultat i pasurise se tij, Pacolli, pashmangshjmerisht eshte terhequr nga politika Kosovare. Pervec mikut te tij Bakalli, ai thote se njehmire dhe e respekton edhe liderin e pakundershtueshem Ibrahim Rugova. Ai kundershton ata qe nuk ishin dakort me pacifizmin e Rugoves, duke i thene se ç’alternative tjeter do te kishte qene me e mire.

Pacolli shkon mire me Jakup Krasniqin, ish-zedhenesin e Ushtrise Clirimtare te Kosoves (UÇK), dhe kohet e fundit Minister per Rinderimin dhe Zhvillimin e Kosoves qeverine e perkoheshme dhe te pa njohur te Kosoves. Ai nuk njeh personalisht bosin e tij, Hashim Thacin, megjithese ai thote se deshiron ta njohe liderin karizmatik te UÇK-se.

Pacolli thote se ai nuk ka financuar direkt as UÇK-ne dhe as FARK-un (forca tjeter e krijuar nga ish-Kryeministri ne egzil Bujar Bukoshi). Po ashtu ai nuk pagoi tre perqindeshine te ardhurave per alternativen e Rugoves, republiken e Kosoves gjate viteve 1990, si gjithe Shqiptaret e tjere jashte shtetit. Por sidoqofte, ai punesoi disa mijera Kosovare ne projektet ane e mbane botes, duke i bere ate te afte qe te kontribonin per kaizen e tyre. Ai vete, ne menyre direkte ka ndihmuar shume familje ne nevoje.

Qe prej fundit te luftes, pacolli ka krijuar ne Lugano, Fondacionin per Organizimin dhe Rindertimin e Kosoves (FORK), nepermjet te cilit ai po kanalizon ndihmen per ne krahine. Ai beson se me kalimin e kohes, organizata do te behet nje lloj projektuesi per projektet e rindertimit, duke u ofruar partneritet lokal, agjensive nderkombetare. Krasniqi erdhi nga prishtina per takimin inagurues te FORK-ut.

Gjate operacionit, Patkoi, gjashte te aferm te pacollit u vrane dhe disa te tjere kane humbur, besohet se jane ne burgjet Serbe. Sidoqofte, Pacolli arriti te evakuonte shumicen e njerzve te tij me te aferm, dhe vetem nje moter ishte piketuar dhe vjedhur nga forcat Serbe ne 16 Mars, rreth nje jave perpara fillimit te fushates se bombardimeve te NATO-s.

Ne 1983, Pacolli ndertoi shtepia luksoze per familjen e tij, te paisura me sauna, purifikues ujore dhe gjeneratore elektrik, ne ate qe u be nje fshat i stilit Italjan ne Jug te prishtines, perreth Ajvalijas. Gjate bombardimeve te NATO-s, Ushtria Jugosllave i kthey banesat ne zyra qendrore duke i vjedhur plotesiht gjate terheqes se Qershorit.

Pavaresisht nga humbjet, si materiale dhe humane, te cilet po vuajne ne duart e Ushtrise Jugosllave, shashethemet thone se biznesmeni, ka qene ne lidhje me Milloshevicin, bile edhe qe ai kishte nje lidhje te vecante me vellain e Presidentit Jugosllav , Borislavin, Ambasadori Jugosllav ne Moske.

Pacolli i pershkruan keto histori si absurde. Llafet, me sa duket kane dale nga faqa ne ineterbet e Mabetexit, ne te cilen listoheshin shume kompani te subvencionuara, dhe ne vecanti firma Sllovene Biro 71, qe kishte sherbyer si baze per krijimin e Kompanise Jugosllave holding, Genex.

Sipas Pacollit, shume kompani ne ish-Jugosllavi perdornin emrin Genex, perpara shperberjes se vendit. Per me teper, ai thekson se nuk ka pasur te beje personalishyt me te apo me ndonje kompani tjeter Serbe qe prej vitee 1970.

Ne Dhjetor te 1998, ne nje artikull te nje gazete Zvicerane deklarohej se nje stacion radio-televiziv qe do ta ngrinte Pacolli, kishin pas duart e Milloshevicit, dhe Pacolli kishte lidhje te ngushta biznesi me Borislav Milloshevicin.

Pacolli e ka hedhur ne gjyq, gazeten Le Temps, dhe tha se perpara botimit te artikullit, ai nuk kishte degjuar ndonjehere Borislav Millloshevicin, bile edhe deri me sot, ai nuk e takyuar asnjehere ate. Megjithate, Ambasadori Jugosllav ne Moske, mund te kete prezent ne hapjen e Hotel Golden Ring i ndertuar nga Mabetex, ne Janar te ketij viti, meqenese i gjithe trupi diplomatik ishte i ftuar. Zerat mbi lidhjen e Pacollit me Milloshevicin, u perhapen ne Kosove pas perkthimit dhe botimit te artikullit te Le Temps ne krahine.

Me deshiren e tij, Pacolli ka takuar Sllobodan Miloshevicin ne dy raste, ne 7 dhe 8 Mars 1998. Kjo, thote ai, ishte nje perpjekje per te ndaluar dhunen ne rritje, ne kohen e vrasjeve te Drenices, ndersa takimiin e siguroi nje Rus.

Pacolli shkoi ne Beograd me avionin e tij privat, foli me Milloshevicin per tre ore, dhe me pas shkoi te njejten dite ne Prishtine per te takuar me zevendesat e Rugoves, te ndjerin Fehmi Aganin, dhe minkun e tij te vjeter bakallin. Ne kete rast, Milloshevici refuzoi tu bente ndonje leshim, dhe udheheqesit Shqiptare ishin te pergatitur te flisnin me Beogradin vetem ne prezence te nje mediatori.

Pacolli u kthye ne Beograd diten tjeter, per nje takim tre minutsh, ku ai i tha Milloshevicit qe pala Shqiptare nuk i besonte atij. Ai tha se Milloshevici iu pergjegj duke thene se liderat Shqiptare mund te bejne çfare te duan, por do te ishte populli i tyre ai qe do te paguante. Pas pese ore pritje ne aeroportin e Beogradit, Pacolli u largua.

Pacolli thote, se ai personalisht nuk ka ambicie politike. Por sidoqofte ai planifikon te vazhdoje te procedoje me planin per stacionin televiziv ne gjuhen Shqipe, qe ai shpreson se do te kapi Shqiperine, Kosoven dhe nepermjet satelitit edhe diasporem, nga fillimi i vitit tjeter. Ai deshiron te nxjere edhe nje gazete te perditeshme ne gjuhen Shqipe, ne Lugano, muajin tjeter, emri i te ciles do te jete Ekskluzive. Ca kohe me pare, ai nxori ne Zyrih, te peravshmen ne gjuhen Shqipe Bota Sot.

Pavaresisht nga mosha e Pacolit, martesa e tij me 38-vjeçaren Ana Oksa, kater here fituese e Festivalit te san Remos, e cila edhe vete eshte me origjine Shqiptare, eshte paresore. Ai ka dy vajza 22 dhe 13 vjeçare jashte martese, me e madhja pasoje e nje lidhje me te hershme me nje Austriake, dhe e vogla me nje Sllovene.

Chris Benett eshte autori i Kolapsit te Pergjakur te Jugosllavise (New York University Press, 1995) si dhe editor i IWPR-se. Laura Rozen ka mbuluar Ballkanin per mediat perendimore qe prej 1996.