كابليان او موبايل تيليفونونه

د موبايل تيليفونونو موزيكال زنكگونه دسيالو شبكو تر منحگ له ناندريو خگخه وروسته اوس د كابل شگار په كوخگو كيگ يوه عادي خبره كگرحگيگدلي ده.

ميريگ كرسمس (نيگكمرغه عيسوي اختر) او اّ سمال ورلأ (يوه كوچنة نؤة) د زنكگ وهونكو تيليفونو خگخه راوزي، چيگ خگه كم له دووكلونو خگخه دمخه بند وو.

په داسيگ يو شگار كيگ چي د مياشتنى مزدورة منحگنى اندازه ييگ له 40 امريكايي أالرو خگخه نه اوؤي، خلك اوس د 50 او 135 أالرو تر منحگ سيم كارتونه اخلي.

خو محمد مصطفى د كابل شگار يو زده كوونكي ته دا بيه د سيمه ييزو تيليفونو په نسبت شگه بريگشگي. هغه وايي: " اتومات تيليفونه زياتره خراب دي. كيگبلونه ييگ زاؤه دي، چيگ نرى باد ييگ پريگ كوي. د ترميم او فعالولو په خاطر بايد يو تيليفون لرونكى يوه مياشت د مخابراتو وزارت ته منأيگ رامنأيگ ووهي. په زياترو حگايونو كيگ يوه نومره په خگو كسانو بانديگ پلورل شويگده. "

د كابل په لويگديگحگ، قرغيگ، كيگ يو هتگيوال محمد كگل له پورتنة خبريگ سره موافق دى او واييگ چيگ: "دا لس كاله كيإي، چيگ د قمبر د خگلور لاري سوچبورد خراب دى. موإ دديگ كلونو محصول تحويل كؤى دى. كله چيگ د مخابراتو وزارت ته لاؤ شو نو د نن او سبا وعديگ راكوي او خگه نه كوي."

په حقيقت كيگ د جنكگ او جكگؤود كلونو او په 2001 كال د امريكايي په بمباريو كيگ هر ترانسميتر يو حگل خوحگيگدلاى دى. د افغانستان د مخابراتو سيستم تگول ريتاؤيگ ريتاؤيگ دى.

د مخابراتو وزارت په پلا زميگنه كيگ، چيگ د هيگواد په پرتله شگه حالت لري، د كورني انالوكگ لاينونو شميگره د 27 او 39 زرو ته او د ديجيتل هغه 12 زره ته رسيإي.

خو د ويب سايت د تكنالوژة د اتگكل له مخيگ دا شميگره، په داسيگ يو شگار كيگ چيگ د وروستيو كأوالو د راستنيگدو سره ييگ شميگر له 4 ميلونو وكگؤو اوؤي، يوازيگ 12 زره فعال تيليفونو په كگوته كوي.

د جكگؤو په كلونو كيگ يويگ ملي شبكيگ ته ورته كوم شى موجود نه و او نؤيواليگ مستتقيميگ تيليفوني خبريگ يوازيگ په 2002 كال كيگ د طالبانو د حكومت پرمهال شوني شويگ.

دا د يو بنستگپال رژيم د واكمنة په موديگ كيگ يو هخگوونكى نوشگت و، حگكه په موبايل او ستلايت تيلفونونو بانديگ بنديز دديگ لپاره لكگول شوى و، چيگ كيگداى شي دوى له پامه وغورحگول شي.

دهغوى له رانسكوريگدو أيگره موده ونه وته چيگ موبايل تيليفونونو د 2002 كال د اپريل په 6 د افغان بيگسيم شركت، د مخابراتو وزارت او د يو امريكايي كگأيگ شبكيگ له خوا د لومؤي تيليفون له لاريگ په خبرو پيل وكؤ.

اوس دا فعاليتونه د هرات، كندهار او مزارشريف شگارونوته هم غحگيگدلي دي، چيگ د محمد نعيم حقمل د وينا له مخيگ تر اوسه 35 زرو تنو غوشگتنليكونه وؤانديگ كؤي دي.

دا يو اّسان كار نه دى او نن سبا دا شبكيگ زياتره تر زيات فشار لانديگ دئ. په كابل كيگ ورحگپانگيگ داسيگ كارتونونه خپروي، چيگ په يويگ تكراري سناريو كيگ خلك په داسگيگ حال كيگ خپلو ملكگرو ته تيليفونونه كوي، چيگ يو دبل په خوا كيگ ناست دي، خو ورته د تيليفون د شبكيگ له لاريگ ويل كيإي، چيگ تاسو له پوشش ساحيگ خگخه بهر خبريگ كوئ. حقمل دا مني، چيگ كگونديگ داسيگ ستونزيگ شته، خو واييگ چيگ له جرمني خگخه نوي تجهيزات راغوشگتل شوي او په راتلونكي مارچ كيگ به له نصبولو خگخه وروسته دا ستونزه له منحگه لاؤه شي.

په افغانستان كيگ د موبايل تيليفون سيالة د جولاي په مياشت كيگ د روشان له خوا رامنحگته شويگ، داسيگ يوه كمپنة چيگ په سلو كيگ يو پنحگوس ونأه ييگ د اقتصادي پراختيا لپاره د اّغاخان له مالي منابعو خگخه چمتو كيإي.

دا شبكه په اوس مهال كيگ يوازيگ د كابل په شگار كيگ په فعاليت بوخته ده، خو داسيگ يويگ سختيگ سيالة ته خبره رسيگليگ وه، چيگ اّن خگو اوونة د تليفونونو خاوندانو ونه شو كؤاى د دوو شبكو تر منحگ تيليفوني خبريگ اتريگ وكؤي. مشتركينو ييگ د افغان بيگسيم او روشان تر منحگ د اشترك په سر ناندرة راپورته كؤي ويگ.

يو بله دريگمكگؤيگ چينايي شبكه اوس د پرانستلو منظورة ته ستركگيگ په لاره ده.

په هر تريب هغه خلك چيگ د موبايل د اخيستلو لپاره لازميگ پيسيگ نه لري، د اميد ستركگيگ ييگ دديگ شبكيگ په لور كإيگ دي.

د مخابراتو وزارت تخنيكي معين بريالى حسام هغو پلانونو ته كگوته نيسي، چيگ له امله به ييگ په شپإو ولايتونو كيگ د انترنيت او فكس اسانتياويگ، زيات شميگر عام تيليفونونه رامنحگته كؤي او د كوليكتگ تيليفونونو د محصول او نورو په اؤوند به اسنتياويگ چمتو شي، چيگ اوس ييگ بلونه په ناسم أول كگأونكوونكو ته استول كيإي.

زيات خلك چينايي كمپنة ته ستركگيگ په لاره دي، چيگ د كال تر پايه پوريگ به په ولايتونو كيگ په لسكگونو زره ديجيتل تيليفونونه نصب كؤي.

د مخابراتو وزير محمد معصوم ستانكزى هغه "په تيگرو 45 كلونو كيگ يو بيسارى عمل " وكگنگلو.

د مخابراتو د وزارت يو كاركوونكى ديگ كار ته خوشبينه نه شگكاريگده. هغه چيگ نه ييگ غوشگتل نوم ييگ واخيستل شي، اّى أبليو پي اّر ته وويل: "په خپله د مخابراتو وزارت په ودانة كيگ برشگنا نه شته، د اوبو ذخيره ييگ كار نه كوي، حفظ الَحوي شرايط ييگ سم نه دي، اّن ليفگت ييگ له كاره لويگدلى دى. كله چيگ د مخابراتو وزارت او د مركزي مخابريگ ودانة د دوو كلونو په موديگ كيگ بيا رغاول كيداى نه شي، نو خگنكگه كيداى شي، چيگ په ولايتونو كيگ به د بيا رغاونيگ كارونه پيل شي؟"

نور خلك بيا له ديگ كار خگخه خوشحاله شگكاري. په كابل كيگ يو هتگيوال اّى أبليو پي اّر ته وويل: "موإ به پخوا د تيلفون لپار پاكستان ته تللو، چيگ په بهر كيگ له خپلو خپلوانو سره وغإيإو او يا به ولايتونو ته له تيليفون كولو پرته تلوو. اوس خو لإ تر لإه له ديگ حگايه تيليفونونه كولاى شو او د هيگواد په پلا ميگنيگ كابل كيگ دا اسانتياويگ موجوديگ دي."

د پيسودتبديلولو په بازار كيگ احمد شاه حكيميگ چندان خوشبين نه شگكاري،خو واييگ چيگ ديگ ته اؤتيا لري، چيگ د نؤة هر كگوت ته تيليفونونه وكؤي، ترخگو د پيسو وروستنىنرخ معلوم كؤي. هغه كگيله وكؤه چيگ اّن په افغانستان كيگ موبايل تيليفونه د أاأ وؤ يو خدمت نه دى.

هغه له يو سوؤ اسويلى سره وويل: "وروسته تيليفون وكؤه." كله چيگ يو عاجل تيليفون كوو، نو اورو چيگ واييگ: "وروسته تيليفون وكؤه."