گۆڕستانێكی عێراق خێوه‌كانی شه‌ڕ دوورده‌خاته‌وه
كاروكاسبی له‌و قه‌برستانه پیرۆزه‌دا به‌ره‌و كه‌مبوونه‌وه ده‌چێت.
گۆڕستانێكی عێراق خێوه‌كانی شه‌ڕ دوورده‌خاته‌وه
كاروكاسبی له‌و قه‌برستانه پیرۆزه‌دا به‌ره‌و كه‌مبوونه‌وه ده‌چێت.
.
مردوونێژان له شه‌ش ساڵی رابردوودا ئێجگار سه‌رقاڵ بوون. ئه‌و گۆڕستانه پان و به‌رین و ره‌نگ خۆڵییه‌ی كه مه‌زه‌نده‌ده‌كرێت گه‌وره‌ترین گۆڕستانی جیهان بێت و ئه‌م مردوونێژانه كاری تێدا ده‌كه‌ن به‌رده‌وام له‌گه‌وره‌بووندا بووه تا ده‌یان هه‌زار له قوربانیانی شه‌ڕی عێراق له‌خۆ بگرێت. رێگا پڕ له پێچ و په‌نا و به‌ڕوواڵه‌ت بێ كۆتاییه‌كانی گۆڕستانه‌كه مه‌یدانی چه‌ند شه‌ڕێكیش بووه له نێوان میلیشیا شیعه‌كان و سه‌ربازانی ئه‌مریكا.
"بارهه‌ڵگرى مردووانی سه‌ر به وه‌زاره‌تی ته‌ندروستی ته‌رمه‌كانی ئه‌هێنا – هه‌ندێ جار ٢٠٠ تا ٢٥٠ مردوو له رۆژێكدا،" حه‌یده‌ر جه‌بار ئه‌بو سیبه، مردوونێژه، وتی. "ته‌رمه‌كان ته‌نها به ژماره نیشانه كرابوون."
ته‌مه‌نی ئه‌و گۆڕستانه‌ی نه‌جه‌ف مه‌زه‌نده ده‌كرێت به‌لایه‌نی كه‌م ١،٣٠٠ ساڵ بێت. رووبه‌ره‌كه‌ی نزیكه‌ی ١٢ كیلۆمه‌تر چوارگۆشه‌یه و گۆڕه چاك نه‌كراوه‌كانی له لێواره‌كاندا تێكه‌ڵ به بیابان ده‌بن.
سنووره له‌به‌رچاو و غه‌یبییه‌كان له‌مێژه لێره تێكه‌ڵ به‌یه‌ك بوون. ژیان به مه‌رگ ده‌گات، شار به ده‌شت و ده‌ر ده‌گات و سه‌روه‌ری یاساش بوونی نامێنێت. بۆ ده‌یان ساڵ، راكردووان له ده‌ستی دادپه‌روه‌ری و حكومه‌ته سه‌ركوتكاره‌كان له تۆڕه ئاڵۆزه‌كانی ئه‌و گۆڕانه خۆیان حه‌شار داوه.
گه‌وره‌یی ئه‌و گۆڕستانه ده‌گه‌ڕێته‌وه بۆ نزیكی له مه‌زارگه‌ی گومه‌تزێڕینی ئیمام عه‌لی – كه هاوڕێی پێغه‌مبه‌ر موحه‌ممه‌د بووه و موسڵمانانی شیعه زۆر رێزی ده‌گرن. كوشتنی به‌شێوه‌یه‌كی توندوتیژ له‌سه‌ر ده‌ستی ركابه‌ره سیاسییه‌كان هاوكات بووه له‌گه‌ڵ سه‌رهه‌ڵدانی دووبه‌ره‌كی له‌نێوان سوننه و شیعه كه شه‌ڕی تائیفیی به‌م دواییه‌ی عێراقی خۆشتر كرد.
موسڵمانانی شیعه له سه‌رتاسه‌ری جیهانه‌وه له گۆڕستانی نه‌جه‌ف نێژراون، چونكه زۆرێكیان پێیان وایه ناشتنیان له هه‌مان ئه‌و خاكه‌ی كه ئیمام عه‌لی تێدا نێژراوه چوونی رووح به‌ره‌و به‌هه‌شت خێراتر ده‌كات.
مردوونێژانی نه‌جه‌ف خۆیان به پارێزگاری پیشه‌یه‌كی ویستراو داده‌نێن. هه‌رچه‌نده كه‌مبوونه‌وه‌ی توندوتیژیی له‌م دواییه‌دا كه‌مبوونه‌وه‌ی ئیشی ئه‌مانه‌ی لێكه‌وتۆته‌وه، مردوونێژان ده‌ڵێن له‌به‌رامبه‌ر ئه‌و كه‌مبوونه‌وه‌یه‌دا سوپاسگوزارن.
مردوونێژان دووپاتیده‌كه‌نه‌وه ئیشه‌كه‌یان ته‌واو قورسه و جۆره‌ها ئه‌رك له‌خۆ ده‌گرێت كه هه‌ندێكیان له‌سه‌ر زه‌وین و ئه‌وانی تریش له‌ژێریه‌وه‌ن. "سه‌ركه‌وتنمان به‌نده به دابینكردنی باشترین خزمه‌تگوزاری بۆ كه‌س و كاری مردووه‌كه،" مردوونێژێك به‌ناوی محه‌مه‌د خادم حهسناوی وتی.
حهسناوی، كه پێشتر گۆڕهه‌ڵكه‌ن بووه و ورده‌ورده پله‌ی به‌رز بۆته‌وه، دڵسۆزی به سیفه‌تێكی پیشه‌یی گرنگ ناو ده‌بات. "ئه‌و خێزانانه‌ی له به‌شه دووره‌كانی عێراق ده‌ژین ناتوانن به‌رده‌وام چاودێری گۆڕه‌كان بكه‌ن،" ئه‌و وتی. "ده‌بێت متمانه‌یان به مردوونێژه‌كانیان هه‌بێت تا نۆژه‌نیان بكه‌نه‌وه."
پێشبڕكێی پیشه‌یی
پیشه‌ی مردوونێژی له نه‌جه‌ف زۆرجار له باوكانه‌وه بۆ كوڕه‌كانیان ده‌مێنتێه‌وه. هه‌ندێ خێڵی ناوچه‌كه بۆ نموونه خێڵی ئه‌بو سیبه زاڵن به‌سه‌ر پیشه‌كه‌دا. نه‌جاح ئه‌بو سیبه، مردوونێژه و حه‌ز ده‌كا ناوه ناوه چه‌ند گرێیه‌ك به زمانی ئینگلیزی بخاته ناو قسه‌كانی به زمانی عه‌ره‌بی، وتی ئه‌و پیشه‌یه "زۆر رێزی لێده‌گیرێت چونكه رێز له مردووه‌كان ده‌نێت".
پیشه‌كه تا راده‌یه‌ك پاره‌كه‌ی باشه و ناشتنی ته‌رمێك ٢٠٠،٠٠٠ تا ٣٠٠،٠٠٠ دیناری عێراقی تێده‌چێت (واته ١٨٠ دۆلاری ئه‌مریكی)، ئه‌م پاره‌یه‌ش كرێی كێله‌به‌رد و گۆڕهه‌ڵكه‌نه‌كانیش له‌خۆ ده‌گرێت.
له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا، به‌پێچه‌وانه‌ی گۆڕڵهه‌ڵكه‌نان كه به‌سه‌رپێیی به‌كرێ ده‌گیرێن، پیشه‌ی مردوونێژه‌كان باشتر وایه ئه‌زموونی له‌گه‌ڵدا بێت. مردوونێژێكی باش زۆرجار ده‌ستنیشان ده‌كرێت تا گرنگی به مردووه‌كانی ته‌واوی خێڵێك بدات.
مردوونێژ ده‌بێت په‌یوه‌ندیی كۆمه‌ڵایه‌تیی به‌هێز له‌گه‌ڵ مه‌عمیله‌كانی له سووچه هه‌ره دووره‌كانی عێراق دروست بكات، ئه‌گه‌ر بكرێت سه‌ردانیان بكات له‌و بۆنانه‌ی بۆ رێزگرتن له مردووه‌كانیان ساز ده‌كرێن. هه‌روه‌ها ده‌بێت لایه‌نه یاسایی و لۆجیستییه‌كانی پرسه‌كه به‌ڕێوه ببات، وه‌ك رێكخستنی خواردن و ژه‌مه‌كان بۆ كۆمه‌ڵانێكی زۆر كه رێگایه‌كی دووریان بڕیوه تا له‌سه‌ر گۆڕی خزمه‌كانیان ئاماده بن.
محه‌مه‌د یوسف یه‌كێكه له‌و چه‌ند كه‌سه‌ی كه ده‌ستیان به‌م پیشه‌یه كردووه هه‌رچه‌نده له‌كه‌س بۆیان نه‌ماوه‌ته‌وه. یوسف، كه به ره‌چه‌ڵه‌ك مسڕییه، له ١٩٨٠كاندا له‌كاتی جه‌نگی ئێران هاتۆته عێراق.
"بینیم داره‌مه‌یتی مردووه‌كانی جه‌نگ ئه‌و كاته ئه‌هێنرانه نه‌جه‌ف و هه‌ستم كرد ده‌توانم كارێك له گۆڕستانی شاره‌كه بدۆزمه‌وه،" یوسف وتی. وه‌ك بێگانه‌یه‌ك كه سه‌ره‌تا به پیشه‌ی گۆڕهه‌ڵكه‌نی ده‌ستی به كاره‌كانی كرد، یوسف رووبه‌ڕووی به‌رهه‌ڵستی بوویه‌وه له‌لایه‌ن مردوونێژه‌كانی تر كاتێك هه‌وڵیدا بچێته پیشه‌كه‌ی ئه‌وانه‌وه.
له كۆتاییدا به یارمه‌تی سه‌رپه‌رشتیارێك سه‌ركه‌وت. "ئێستا خه‌ڵكانێكی زۆر له‌و كۆمه‌ڵه‌یه‌دا ده‌ناسم،" ئه‌و وتی.
گۆڕنامه‌ی سه‌رده‌می جه‌نگ
هه‌موو كه‌سێك رێز له كرێكارانی گۆڕستان ناگرێت. هه‌ندێ كه‌س له نه‌جه‌ف به رقه‌وه سه‌یریان ده‌كه‌ن و ده‌ڵێن به‌هۆی كوشتار و فێڵه‌وه ده‌وڵه‌مه‌ند بوون.
"شه‌ڕ ده‌وڵه‌مه‌ندی كردوون،" ئه‌بو له‌یس، شوفێری ته‌كسییه‌و له ناوه‌ڕاستی چله‌كانی ته‌مه‌نیه‌تی، وتی. "له‌سه‌ر خه‌م و خه‌فه‌تی ئێمه ده‌ژین."
مه‌نهه‌ل عه‌بد حوسێن، كارمه‌ندی حكومه‌ته و له كۆتایی بیسته‌كانی ته‌مه‌نی دایه، وتی كرێكارانی گۆڕستان هه‌ندێ جار فێڵ له مه‌عمیله‌كانیان ده‌كه‌ن كه ناتوانن سه‌یری ناوه‌ڕۆكی تابووته‌كان بكه‌ن. "ده‌كرێت پاره‌یان پێ بدرێت تا تابووتێك له گۆڕێكه‌وه بگوازنه‌وه یه‌كێكی تر به‌ڵام ئه‌وه‌ی لێیان داوا كراوه جێبه‌جێ ناكه‌ن."
حهسناوی، مردوونێژه‌كه، ده‌ڵێت سه‌ری سوڕماوه له‌م جۆره تۆمه‌تانه. "له هه‌موو پیشه‌یه‌كدا كه‌مینه‌یه‌ك هه‌یه كه پێگه‌ی خۆیان به‌خراپی به‌كارده‌هێنن به‌ڵام ئه‌مه نابێته هۆی له‌كه‌داركردنی ناوده‌نگی ئه‌وانی تر."
هاوڕێیه‌كی حهسناوی به ناوی مه‌جید حاته‌م ئه‌بو سیبه، پیاوێكی باریكی ئه‌سمه‌ره و خه‌ریك بوو گۆڤارێكی رۆژشنبیری ئه‌خوێنده‌وه، ئه‌و بۆچوونه‌ی ره‌تكرده‌وه كه ده‌ڵێت كوشتار شتێكی باشه بۆ ئیش و كار.
"مردوونێژان حه‌زده‌كه‌ن ئاسایش به‌رقه‌رار بێت تا له‌وه‌ی پاره‌یان هه‌بێت." ئه‌بو سیبه وتی. ئه‌و پێی وایه كه‌مبوونه‌وه‌ی داواكاری له‌سه‌ر خزمه‌تگوزارییه‌كانی مردوونێژان له‌م ماوه‌یه‌ی دواییدا نیشانه‌یه‌كی باشه بۆ ره‌وشی ئاسایش له عێراقدا.
یوسف وتی خۆشحاڵه به‌وه‌ی چیتر قوربانیانی توندوتیژی نانێژێت. له‌كاتی قه‌سه‌كردنیدا به شێوازی ئاخاوتنی نه‌جه‌فیانه كه هێشتا شێوه‌زاری مسڕی پێوه دیاره، یوسف وتی، "سوپاسی خوا ده‌كه‌ین كه ره‌وشه‌كه ئاسایی بۆته‌وه و ئێمه‌ش ئێستا ته‌رمی به‌ساڵاچووان و قوربانیانی رووداوه‌كان ده‌نێژین."
"شه‌ڕ یارمه‌تیدام ئیشێك له گۆڕستانه‌كه بدۆزمه‌وه. هیوادارم هیچ كه‌سێكی تر لێره به‌هۆی هه‌مان هۆكاره‌وه ئیشی ده‌ست نه‌كه‌وێت."
نووسینی سه‌ر گۆڕه‌كان مێژووی خوێناویی عێراقی سێ ده‌یه‌ی رابردوو هه‌ڵده‌ده‌نه‌وه. قوربانیانی شه‌ڕی ئێران و شه‌ڕی كه‌نداو و راپه‌ڕینی شیعه‌كان له‌دژی سه‌دام حوسێن و شاڵاوه‌كه‌ی ٢٠٠٣ له‌ته‌ك یه‌كه‌وه پاڵكه‌وتوون. مردووه بێ ناوه‌كانی شه‌ڕی تائیفیی ئه‌م دواییانه له به‌شێكی زیادكراو له باكووری رۆژئاوای گۆڕستانه‌كه نێژراون.
نووسینی سه‌ر گۆڕه‌كان كوژراوی جه‌نگه‌كان به شه‌هید یان قوربانیانی خیانه‌ت وه‌سف ده‌كه‌ن. نه‌جاح ئه‌بو سیبه خه‌ریكه رووپێوی گۆڕستانه‌كه ده‌كات و ده‌ڵێت ئه‌و كێلانه‌ی ئه‌م جۆره ناونیشانانه هه‌ڵده‌گرن كه‌متر بوونه‌ته‌وه به‌هۆی كه‌مبوونه‌وه‌ی توندوتیژییه‌وه.
له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا، به مه‌زه‌نده‌ی ئه‌و شه‌ڕی جۆراوجۆر به‌رپرسن له ٦٠ له سه‌دای ئه‌و ملیۆنه‌ها گۆڕه‌ی كه له گۆڕستانه‌كه‌دا هه‌ن. ناوی عه‌ره‌بی گۆڕستانه‌كه، وادي السلام، واته دۆڵی ئاشتی.
فارس حه‌ڕه‌م په‌یامنێرێكی راهێنراوی IWPRه له نه‌جه‌ف.
مردوونێژان له شه‌ش ساڵی رابردوودا ئێجگار سه‌رقاڵ بوون. ئه‌و گۆڕستانه پان و به‌رین و ره‌نگ خۆڵییه‌ی كه مه‌زه‌نده‌ده‌كرێت گه‌وره‌ترین گۆڕستانی جیهان بێت و ئه‌م مردوونێژانه كاری تێدا ده‌كه‌ن به‌رده‌وام له‌گه‌وره‌بووندا بووه تا ده‌یان هه‌زار له قوربانیانی شه‌ڕی عێراق له‌خۆ بگرێت. رێگا پڕ له پێچ و په‌نا و به‌ڕوواڵه‌ت بێ كۆتاییه‌كانی گۆڕستانه‌كه مه‌یدانی چه‌ند شه‌ڕێكیش بووه له نێوان میلیشیا شیعه‌كان و سه‌ربازانی ئه‌مریكا.
"بارهه‌ڵگرى مردووانی سه‌ر به وه‌زاره‌تی ته‌ندروستی ته‌رمه‌كانی ئه‌هێنا – هه‌ندێ جار ٢٠٠ تا ٢٥٠ مردوو له رۆژێكدا،" حه‌یده‌ر جه‌بار ئه‌بو سیبه، مردوونێژه، وتی. "ته‌رمه‌كان ته‌نها به ژماره نیشانه كرابوون."
ته‌مه‌نی ئه‌و گۆڕستانه‌ی نه‌جه‌ف مه‌زه‌نده ده‌كرێت به‌لایه‌نی كه‌م ١،٣٠٠ ساڵ بێت. رووبه‌ره‌كه‌ی نزیكه‌ی ١٢ كیلۆمه‌تر چوارگۆشه‌یه و گۆڕه چاك نه‌كراوه‌كانی له لێواره‌كاندا تێكه‌ڵ به بیابان ده‌بن.
سنووره له‌به‌رچاو و غه‌یبییه‌كان له‌مێژه لێره تێكه‌ڵ به‌یه‌ك بوون. ژیان به مه‌رگ ده‌گات، شار به ده‌شت و ده‌ر ده‌گات و سه‌روه‌ری یاساش بوونی نامێنێت. بۆ ده‌یان ساڵ، راكردووان له ده‌ستی دادپه‌روه‌ری و حكومه‌ته سه‌ركوتكاره‌كان له تۆڕه ئاڵۆزه‌كانی ئه‌و گۆڕانه خۆیان حه‌شار داوه.
گه‌وره‌یی ئه‌و گۆڕستانه ده‌گه‌ڕێته‌وه بۆ نزیكی له مه‌زارگه‌ی گومه‌تزێڕینی ئیمام عه‌لی – كه هاوڕێی پێغه‌مبه‌ر موحه‌ممه‌د بووه و موسڵمانانی شیعه زۆر رێزی ده‌گرن. كوشتنی به‌شێوه‌یه‌كی توندوتیژ له‌سه‌ر ده‌ستی ركابه‌ره سیاسییه‌كان هاوكات بووه له‌گه‌ڵ سه‌رهه‌ڵدانی دووبه‌ره‌كی له‌نێوان سوننه و شیعه كه شه‌ڕی تائیفیی به‌م دواییه‌ی عێراقی خۆشتر كرد.
موسڵمانانی شیعه له سه‌رتاسه‌ری جیهانه‌وه له گۆڕستانی نه‌جه‌ف نێژراون، چونكه زۆرێكیان پێیان وایه ناشتنیان له هه‌مان ئه‌و خاكه‌ی كه ئیمام عه‌لی تێدا نێژراوه چوونی رووح به‌ره‌و به‌هه‌شت خێراتر ده‌كات.
مردوونێژانی نه‌جه‌ف خۆیان به پارێزگاری پیشه‌یه‌كی ویستراو داده‌نێن. هه‌رچه‌نده كه‌مبوونه‌وه‌ی توندوتیژیی له‌م دواییه‌دا كه‌مبوونه‌وه‌ی ئیشی ئه‌مانه‌ی لێكه‌وتۆته‌وه، مردوونێژان ده‌ڵێن له‌به‌رامبه‌ر ئه‌و كه‌مبوونه‌وه‌یه‌دا سوپاسگوزارن.
مردوونێژان دووپاتیده‌كه‌نه‌وه ئیشه‌كه‌یان ته‌واو قورسه و جۆره‌ها ئه‌رك له‌خۆ ده‌گرێت كه هه‌ندێكیان له‌سه‌ر زه‌وین و ئه‌وانی تریش له‌ژێریه‌وه‌ن. "سه‌ركه‌وتنمان به‌نده به دابینكردنی باشترین خزمه‌تگوزاری بۆ كه‌س و كاری مردووه‌كه،" مردوونێژێك به‌ناوی محه‌مه‌د خادم حهسناوی وتی.
حهسناوی، كه پێشتر گۆڕهه‌ڵكه‌ن بووه و ورده‌ورده پله‌ی به‌رز بۆته‌وه، دڵسۆزی به سیفه‌تێكی پیشه‌یی گرنگ ناو ده‌بات. "ئه‌و خێزانانه‌ی له به‌شه دووره‌كانی عێراق ده‌ژین ناتوانن به‌رده‌وام چاودێری گۆڕه‌كان بكه‌ن،" ئه‌و وتی. "ده‌بێت متمانه‌یان به مردوونێژه‌كانیان هه‌بێت تا نۆژه‌نیان بكه‌نه‌وه."
پێشبڕكێی پیشه‌یی
پیشه‌ی مردوونێژی له نه‌جه‌ف زۆرجار له باوكانه‌وه بۆ كوڕه‌كانیان ده‌مێنتێه‌وه. هه‌ندێ خێڵی ناوچه‌كه بۆ نموونه خێڵی ئه‌بو سیبه زاڵن به‌سه‌ر پیشه‌كه‌دا. نه‌جاح ئه‌بو سیبه، مردوونێژه و حه‌ز ده‌كا ناوه ناوه چه‌ند گرێیه‌ك به زمانی ئینگلیزی بخاته ناو قسه‌كانی به زمانی عه‌ره‌بی، وتی ئه‌و پیشه‌یه "زۆر رێزی لێده‌گیرێت چونكه رێز له مردووه‌كان ده‌نێت".
پیشه‌كه تا راده‌یه‌ك پاره‌كه‌ی باشه و ناشتنی ته‌رمێك ٢٠٠،٠٠٠ تا ٣٠٠،٠٠٠ دیناری عێراقی تێده‌چێت (واته ١٨٠ دۆلاری ئه‌مریكی)، ئه‌م پاره‌یه‌ش كرێی كێله‌به‌رد و گۆڕهه‌ڵكه‌نه‌كانیش له‌خۆ ده‌گرێت.
له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا، به‌پێچه‌وانه‌ی گۆڕڵهه‌ڵكه‌نان كه به‌سه‌رپێیی به‌كرێ ده‌گیرێن، پیشه‌ی مردوونێژه‌كان باشتر وایه ئه‌زموونی له‌گه‌ڵدا بێت. مردوونێژێكی باش زۆرجار ده‌ستنیشان ده‌كرێت تا گرنگی به مردووه‌كانی ته‌واوی خێڵێك بدات.
مردوونێژ ده‌بێت په‌یوه‌ندیی كۆمه‌ڵایه‌تیی به‌هێز له‌گه‌ڵ مه‌عمیله‌كانی له سووچه هه‌ره دووره‌كانی عێراق دروست بكات، ئه‌گه‌ر بكرێت سه‌ردانیان بكات له‌و بۆنانه‌ی بۆ رێزگرتن له مردووه‌كانیان ساز ده‌كرێن. هه‌روه‌ها ده‌بێت لایه‌نه یاسایی و لۆجیستییه‌كانی پرسه‌كه به‌ڕێوه ببات، وه‌ك رێكخستنی خواردن و ژه‌مه‌كان بۆ كۆمه‌ڵانێكی زۆر كه رێگایه‌كی دووریان بڕیوه تا له‌سه‌ر گۆڕی خزمه‌كانیان ئاماده بن.
محه‌مه‌د یوسف یه‌كێكه له‌و چه‌ند كه‌سه‌ی كه ده‌ستیان به‌م پیشه‌یه كردووه هه‌رچه‌نده له‌كه‌س بۆیان نه‌ماوه‌ته‌وه. یوسف، كه به ره‌چه‌ڵه‌ك مسڕییه، له ١٩٨٠كاندا له‌كاتی جه‌نگی ئێران هاتۆته عێراق.
"بینیم داره‌مه‌یتی مردووه‌كانی جه‌نگ ئه‌و كاته ئه‌هێنرانه نه‌جه‌ف و هه‌ستم كرد ده‌توانم كارێك له گۆڕستانی شاره‌كه بدۆزمه‌وه،" یوسف وتی. وه‌ك بێگانه‌یه‌ك كه سه‌ره‌تا به پیشه‌ی گۆڕهه‌ڵكه‌نی ده‌ستی به كاره‌كانی كرد، یوسف رووبه‌ڕووی به‌رهه‌ڵستی بوویه‌وه له‌لایه‌ن مردوونێژه‌كانی تر كاتێك هه‌وڵیدا بچێته پیشه‌كه‌ی ئه‌وانه‌وه.
له كۆتاییدا به یارمه‌تی سه‌رپه‌رشتیارێك سه‌ركه‌وت. "ئێستا خه‌ڵكانێكی زۆر له‌و كۆمه‌ڵه‌یه‌دا ده‌ناسم،" ئه‌و وتی.
گۆڕنامه‌ی سه‌رده‌می جه‌نگ
هه‌موو كه‌سێك رێز له كرێكارانی گۆڕستان ناگرێت. هه‌ندێ كه‌س له نه‌جه‌ف به رقه‌وه سه‌یریان ده‌كه‌ن و ده‌ڵێن به‌هۆی كوشتار و فێڵه‌وه ده‌وڵه‌مه‌ند بوون.
"شه‌ڕ ده‌وڵه‌مه‌ندی كردوون،" ئه‌بو له‌یس، شوفێری ته‌كسییه‌و له ناوه‌ڕاستی چله‌كانی ته‌مه‌نیه‌تی، وتی. "له‌سه‌ر خه‌م و خه‌فه‌تی ئێمه ده‌ژین."
مه‌نهه‌ل عه‌بد حوسێن، كارمه‌ندی حكومه‌ته و له كۆتایی بیسته‌كانی ته‌مه‌نی دایه، وتی كرێكارانی گۆڕستان هه‌ندێ جار فێڵ له مه‌عمیله‌كانیان ده‌كه‌ن كه ناتوانن سه‌یری ناوه‌ڕۆكی تابووته‌كان بكه‌ن. "ده‌كرێت پاره‌یان پێ بدرێت تا تابووتێك له گۆڕێكه‌وه بگوازنه‌وه یه‌كێكی تر به‌ڵام ئه‌وه‌ی لێیان داوا كراوه جێبه‌جێ ناكه‌ن."
حهسناوی، مردوونێژه‌كه، ده‌ڵێت سه‌ری سوڕماوه له‌م جۆره تۆمه‌تانه. "له هه‌موو پیشه‌یه‌كدا كه‌مینه‌یه‌ك هه‌یه كه پێگه‌ی خۆیان به‌خراپی به‌كارده‌هێنن به‌ڵام ئه‌مه نابێته هۆی له‌كه‌داركردنی ناوده‌نگی ئه‌وانی تر."
هاوڕێیه‌كی حهسناوی به ناوی مه‌جید حاته‌م ئه‌بو سیبه، پیاوێكی باریكی ئه‌سمه‌ره و خه‌ریك بوو گۆڤارێكی رۆژشنبیری ئه‌خوێنده‌وه، ئه‌و بۆچوونه‌ی ره‌تكرده‌وه كه ده‌ڵێت كوشتار شتێكی باشه بۆ ئیش و كار.
"مردوونێژان حه‌زده‌كه‌ن ئاسایش به‌رقه‌رار بێت تا له‌وه‌ی پاره‌یان هه‌بێت." ئه‌بو سیبه وتی. ئه‌و پێی وایه كه‌مبوونه‌وه‌ی داواكاری له‌سه‌ر خزمه‌تگوزارییه‌كانی مردوونێژان له‌م ماوه‌یه‌ی دواییدا نیشانه‌یه‌كی باشه بۆ ره‌وشی ئاسایش له عێراقدا.
یوسف وتی خۆشحاڵه به‌وه‌ی چیتر قوربانیانی توندوتیژی نانێژێت. له‌كاتی قه‌سه‌كردنیدا به شێوازی ئاخاوتنی نه‌جه‌فیانه كه هێشتا شێوه‌زاری مسڕی پێوه دیاره، یوسف وتی، "سوپاسی خوا ده‌كه‌ین كه ره‌وشه‌كه ئاسایی بۆته‌وه و ئێمه‌ش ئێستا ته‌رمی به‌ساڵاچووان و قوربانیانی رووداوه‌كان ده‌نێژین."
"شه‌ڕ یارمه‌تیدام ئیشێك له گۆڕستانه‌كه بدۆزمه‌وه. هیوادارم هیچ كه‌سێكی تر لێره به‌هۆی هه‌مان هۆكاره‌وه ئیشی ده‌ست نه‌كه‌وێت."
نووسینی سه‌ر گۆڕه‌كان مێژووی خوێناویی عێراقی سێ ده‌یه‌ی رابردوو هه‌ڵده‌ده‌نه‌وه. قوربانیانی شه‌ڕی ئێران و شه‌ڕی كه‌نداو و راپه‌ڕینی شیعه‌كان له‌دژی سه‌دام حوسێن و شاڵاوه‌كه‌ی ٢٠٠٣ له‌ته‌ك یه‌كه‌وه پاڵكه‌وتوون. مردووه بێ ناوه‌كانی شه‌ڕی تائیفیی ئه‌م دواییانه له به‌شێكی زیادكراو له باكووری رۆژئاوای گۆڕستانه‌كه نێژراون.
نووسینی سه‌ر گۆڕه‌كان كوژراوی جه‌نگه‌كان به شه‌هید یان قوربانیانی خیانه‌ت وه‌سف ده‌كه‌ن. نه‌جاح ئه‌بو سیبه خه‌ریكه رووپێوی گۆڕستانه‌كه ده‌كات و ده‌ڵێت ئه‌و كێلانه‌ی ئه‌م جۆره ناونیشانانه هه‌ڵده‌گرن كه‌متر بوونه‌ته‌وه به‌هۆی كه‌مبوونه‌وه‌ی توندوتیژییه‌وه.
له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا، به مه‌زه‌نده‌ی ئه‌و شه‌ڕی جۆراوجۆر به‌رپرسن له ٦٠ له سه‌دای ئه‌و ملیۆنه‌ها گۆڕه‌ی كه له گۆڕستانه‌كه‌دا هه‌ن. ناوی عه‌ره‌بی گۆڕستانه‌كه، وادي السلام، واته دۆڵی ئاشتی.
فارس حه‌ڕه‌م په‌یامنێرێكی راهێنراوی IWPRه له نه‌جه‌ف.
