طةرِانةوة بؤ بةغدا

دواي سالَصك لة جصهصشتني، رؤذنامةنوسصك ئةطةرِصتةوة بؤ شارصكي خصوةكان.

طةرِانةوة بؤ بةغدا

دواي سالَصك لة جصهصشتني، رؤذنامةنوسصك ئةطةرِصتةوة بؤ شارصكي خصوةكان.

Monday, 15 February, 2010
2003 بوو،دة رِؤذ دواي تةواو بوني جةنط.ئةو كاتة وةك رؤذنامةنوسصك ضوم بؤ بةغدا و لةوي ضاوم كةوت بة خةلَكي هةموو ثارصزطاكاني عصراق. ثاش ضةندين سالَ جيابونةوةي كوردستان لة بةشةكاني تري عصراق وةك كوردصك كةسصكي نوص بووم لاي ئةوان و ئةوانيش بةهةمان شصوة نوص بون لاي من.



هةموو كةس هةولَيدةدا كارصك بدؤزصتةوة لةطةلَ سوثاي ئةمريكا،كؤمثانيا بيانييةكان و دةزطا هةوالَنصرةكان.خولي فصربوني زماني ئينطليزيش لةبةغدا بةخصرايي دةستيثصكرد.باري ئابوري طةشةي دةسةند و ثةلي دةهاويشت.لةبيرمة خةلَكان دةيانوت " عصراق دةبصتة ويلايةتي ثةنجاو يةكةمي ئةمريكا."منيش هاوبةشي خةوني زؤربةي خةلَك بووم كة ديموكراسي دصتة عصراق و بؤ خؤمان ذيانصكي باشتر دةذين.



لةدواي جةنط رؤيشتم بؤ سةر طؤرِة بةكؤمةلَةكان لة نزيك شاري حيللة.خةلَكان طؤرِةكانيان هةلَدةدايةوة ئصسك و ثروسكي خزم و كةسيان دةدؤزيةوة.بة بينيني ئةو ديمةنة زؤر خةمبار بوم و لةهةمان كاتيشدا دلَخؤش بوم.بةخؤمم دةووت قةيناكا،ئةوانة دوا طؤرِي بةكؤمةلَ دةبن لةعصراقدا و لةمةولا خةلَك بة ئاشتي و ئارامي دةذين.



خؤم هةوادارصكي بةهصزي جةنط بوم لة دذ عصراق و ثصم ناخؤش بوو كاتصك خةلَكاني دذي جةنط لةولاَتاني ديكة دةهاتنة سةرجادة و خؤثيشاندانيان سازدةكرد.بةلاَم زؤري نةبرد بةضاوي خؤم بينيم سةيارةكاني سوثاي ئةمريكا لةبةغدا دةضون بةسةر ئؤتؤمبيلي خةلَكدا و ثانيان دةكردةوة.بةضاوي خؤم بينيم سةربازاني ئةمريكي طوللةباراني بينايةكيان دةكرد كة تةنها خةلَكي مةدةني تصدا دةذيا.



ئةو هيوايانةي لةطةلَ زؤربةي خةلَكي عصراقدا هةمبوو وردة وردة كز بوو ثاش ئةوةي بةسةرتاسةر ولاَتدا سةفةرم كردو شايةتي شةثؤلي توندوتيذي و كوشتن بووم.هةستم كرد وا خؤيشم دةبمة قوربانيي ئاطري ئةو جةنطة بي سةروبةرةي كة رِؤذانة زيادي دةكرد.بةغدام بةجصهصشت دواي ئةوةي هةندي كةسي نةناسراو لةو ناوة ثرسياريان دةربارةي من و ئيشةكةم كردبوو،هةروةها كاتصك لةوصش نةبوم ضةند جارصك ضوبونة ناو ئاثارتمانةكةمةوة.دواي ئةوةي هاتمةوة بؤ سلصماني جار جارة دةطةرِامةوة بؤ بةغدا.



لةم دواييةدا برِيارمدا برِؤم بؤ بةغدا بؤ ئةوةي لةنزيكةوة كاري خؤم بكةم و باشتر لةبارودؤخةكة تصبطةم.دواي تةقاندنةوةي دوو مةزارةكةي شيعة لة سامةرا لةمانطي دوودا،ئةوةي لةهةوالَدا دةمبيني و دةمبيست ئةوةبوو كة لةشةقامةكاني بةغدا رؤذانة ضةندين لاشة دةدؤزرصنةوة.كاتصك طةرِامةوة،ئةو ثايتةختة ضالاكةم نةبينيةوة كة جصمهصشتبوو.بةلَكو ضومة شاري رِؤحةكانةوة كة تيايدا ميليشيا بةئازادي دصن و دةضن و خةلَكي شارةكةيش ناتوانن ذياني سادةي رؤذانةيشيان بةسةر ببةن.



شةوصكيان لة ئوتصل فةلةستين مامةوة كة سةردةمانصك بةمالَي رؤذنامةنوسان ناسرابوو،بةلاَم هيضي لةئوتصلصكي ثصنج ئةستصرة نةدةضوو.دواي ئةوةي بةناو رِصرِةوصكي تةسكي ديواري كؤنكرصتي و تةلي درِكاوي و دوو بازطةدا تصثةرِيم،طةيشتمة ناو ئوتصلةكة.يةكةم شت كة تصبينيم كرد شوشةي وردو ثةنجةرةي شكاو بوو.ئةوةش ئةنجامي دوو ئؤتؤمبيلي بؤمبرِصذكراو بوو كة خؤيان كردبوو بة ئوتصلةكةدا.



هةر لةدواي رِوخاني رِذصمي سةدام خؤم ضوبومة ئوتصل فةلةستين.ئةو كاتة ذورصكي خالَيت دةس نةدةكةوت،رِي نةبوو ئؤتؤمبيلصك رِاطريت و بةشي ثصشوازي ئوتصلةكةش ئةوةندة قةرِةبالَخ بوو ثصويستت بةتةلةفؤنصك هةبوو بؤ دؤزينةوةي هاورِصيةكت.ثرِ بوو لةرِؤذنامةنوس لةسةرتاسةري جيهانةوة،لةطةلَ سةربازي ئةمريكي و خةلَكاني بازرطان.بةلاَم ئصستا من تاكة ميوان بوم لةهةموو ئوتصلةكةدا.بايي دوو دؤلار ئيشم لةسةر ئةنتةرنصتةكةيان كرد و ثصنج دؤلارييةكم داية ئةو كورِةي لةوص بوو.سي دؤلاري ثصنةبوو باقيم بداتةوة و وتي " هةفتةي يةك ميوانمان هةية،ئيتر كي ئةنتةرنصت بةكار دةهصنصت؟"



طةرِةكي كةرِادة كة زؤربةي دانيشتواني مةسيحين و شيعة و سونيشي لصدةذي ئةو طةرِةكة بوو كة من لصي دادةنيشتم.هةتا دوو سالَيش دواي رِوخاني رِذيم بازارِي كةرِادة تاوةكو نيوة شةو كراوة بوو.يةكةم رؤذ كة طةيشتمة بةغدا،ئصوارةكةي سةرداني كةرِادةم كردوو لةدوكانصك هةمبةرطرصكم خوارد.ئةمجارةيشيان بةلاي هةمان دوكاندا تصثةرِيم بةلاَم داخرابوو.هةستمكرد شةقامةكان سات لةدواي سات ضؤلَتر دةبن.زؤري ثصنةضوو كابرايةك ثصي وتم كة قةدةغةبوني هاتوضؤي كاتذمصر هةشت نزيك دةبصتةوة.لةشارصكي طةورةي وةك بةغدايشدا ثصويستة زؤر زوو دوكان و بازارِةكةت دابخةيت بؤ ئةوةي لةكاتي خؤيدا بطةيتة مالَةوة.



ضوم بؤ ئةو دوكانةي كة رؤذانة ميوةو سةوزةم لصدةكرِي و بينيم دوبارة دروست كراوةتةوة.خاوةنةكةي ثصي وتم دوكانةكةيان بةر زياني ئؤتؤمبيلصكي بؤمبرِصذكراو كةوتبو كة تةقيبويةوة بة مزطةوتصكي شيعةي بةرامبةرياندا.بةثصضةوانةي جارانةوة هيض خصزانصكم نةبيني لةطةلَ منالَةكانيان بصن بؤ كةرِادة بؤ شت كرِين.زؤر خةمبار بووم بةوةي ئةو شوصنةي دوو سالَم لي بةسةر برد بةو تاريكي و ضؤلَيية بيني.



ضوار دانة لةو ثصنج شؤفصري تةكسييةي لةطةلَيان سةركةوتم شيعة بون و خةلَكي مةدينةي سةدرو ناوضةي جسري ديالة بون.هةر ضواريشيان ئةندامي جةيشي مةهدي بون. رؤذانة دةهاتن بؤ ناو بةغدا بؤ ئيشكردن لةسةر تةكسي و شةوانةيش ضةكيان هةلَدةطرت و طةرِةكةكاني خؤيان دةثاراست.



كضصكي هاورِصم داوةت كرد بؤ نانخواردن لة ضصشتخانةيةك لة طةرِةكي مةنصور،يةكصك لةطةرِةكة دةولَةمةندةكاني بةغدا.كضةكة سوني ية و بوبوية دةزطيراني كورِصك كة لةزانكؤ خؤشي ويستبوو.مالَي باوكي كورِةكة مارةبرِينةكةيان هةلَوةشاندبويةوة،هؤكارةكةيان هةرضيةك بوو خؤيان دةزان بةلاَم ئةوةيان كردبوو بة بيانوو كة ئةوان شيعةن و مالَي كضةكةيش سوننين.



لةبةغدا شتصك كة سةرنجت رِادةكصشصت ذمارةيةكي زؤري ثؤستةري هةلَبذاردنةكانة كة لةهةلَبذاردنةكاني مانطي دوانزةوة بةجصماون.تةنها لةسةر دوو لاي ثردصك نزيكةي هةزار دانة ثؤستةري ئةياد عةلاويم ذمارد.لةذصر وصنةكةيدا نوسرابوو " ثياوي ئصستا و ثياوي داهاتوو".ثؤستةري ئةحمةد ضةلةبيش هيضي لةئةو كةمتر نةبوو.لةزؤربةي وصنةكاندا قةمسةلَةيةكي ئةستوري لةبةردا بوو لةطةلَ ملثصضصك بةدةوري مليدا.لةتةنيشت وصنةكةيةوة نوسرابوو " ئصمة عصراقمان ئازاد كرد و بةيةكيشةوة ئاوةداني دةكةينةوة" تابلؤو ثؤستةري ديكةيش زؤرن كة باس لةئازايةتي سوثاي عصرا دةكةن و دةلَصن " ثصويست ناكات كةس خةمي عصراق بخوات،ئصمةين دةيثارصزين"



بةلاَم كاتصك ضاو لةو ثؤستةرانة وةردةطصرِيت و سةيري شةقامةكان دةكةيت توشي سةرسورِمان دةبيت.هةر ثصش عةسر خةلَكان لةسةر جادة نامصنن و خؤيان دةكةنةوة بةمالَةكانياندا.زؤربةيان ئاوي خواردنةوةو كارةبايان نية.لةبةر قةدةغةبوني هاتوضؤ ذنان لةمالَةوة منالَيان دةبصت.رؤذانة ضةندين لاشةي كوذراو دةدؤزرصنةوة.زبلَ و ثيسي لةهةموو شوصنصك كةوتووة و بيناكانيش هةروةك ئةو رؤذةي دواي جةنط بة رِوخاوي ماونةتةوة.ئةمةيش لةكاتصكداية كة ئةو هةموو سياسةتمةدارة دلَسؤزو سةربازة ئازاية ولاَت بةرِصوة دةبةن.



هةموو ئةو هيوايةي هةمبوو بؤ دروستبوني عصراقصكي ئازادو ديموكراسي كالَ بويةوة و نةما.ئصستا تةنها يةك شتم دةوي.دةمةوي سةركردةكاني عصراق واز لةو ململاني سياسييةي نصوانيان بهصنن كة نوقمي بون و ئةو خةلَكةي لةبير بردونةتةوة كة دةنطيان بؤ دان.ئةو دوو رِويية كؤتايي ثصبصنن كة لةسةر تةلةفزيؤن يةكتر ماضكةن و لةسةر جادةيش ميليشياكانيان يةكتر بكوذن.



ئةيوب نوري رؤذنامةنوسصكي عصراقييةو ثصشتر راهصنةري راديؤيي IWPR بووة.
Frontline Updates
Support local journalists