خؤدةرنةخستن

خةلَكي دةولَةمةندي شاري بةغداد خؤيان دةرناخةن، بؤ ئةوةي نةبنة نصضيري باندة ثياوكوذةكان كة بة شةقامةكاني بةغداددا دةسورِصنةوة.

خؤدةرنةخستن

خةلَكي دةولَةمةندي شاري بةغداد خؤيان دةرناخةن، بؤ ئةوةي نةبنة نصضيري باندة ثياوكوذةكان كة بة شةقامةكاني بةغداددا دةسورِصنةوة.

30، بازرطانصكي سةيارةية، بةلآم بة سةيارةيةكي كؤني خةرِةكةشكاو بةناو بةغدادا ئةسورِصتةوة لة كاتصكدا سةيارةي مؤدصلي تازةتر و طرانبةهاتر لة طةراجةكةيدا تؤزي لصنيشتووة.



مةحمود حةزدةكات ئةوةندةي ئةكرصت سةرنجي خةلَك بةلاي خؤيدا رِانةكصشصت ثاش ئةوةي زؤر بة زةحمةت ذياني خؤي دةربازكرد لة كاتصكدا بة سةيارة مارسيدسةكةي بةرةو مالَ دةبوةوة. باندصك ويستيان رِووتيبكةنةوة و تةقةيان لصكرد و ئةويش هةلَهات و ضةند طوللةيةكيش بةر سةيارةكةي كةوت.



لة كاتصكدا كوشتن و فرِاندن و دزي بووةتة دياردةيةكي رِؤذانةي ذياني بةغدا، خةلَكاني وةكو مةحمود برِياري ئةوة دةدةن ئيحتياتي خؤيان وةرطرن لة باتي ئةوةي ثشت بة ثؤليس يان هصزةكاني تري ئاسايش ببةستن بؤ ثاراستنيان.



بؤ ذنانيش، مةترسي بة تةنيا طةرِان لة دةرةوةي مالَةكانيان ئةوةندة طةورةية، كة هةميشة هةولَدةدةن كة نصرينةيةكيي خصزانةكةيان لةطةلَدا بصت يان لةطةلَ كؤمةلَصك خةلَكدا بن لةكاتي ضوونة دةرةوةياندا – ئةمة ئةطةر ئةسلَةن بضنة دةرةوة.



ئةو خصزانانةي كة هصشتا منالَةكانيان ئةنصرن بؤ قوتابخانة، دواي دةوام خؤيان دةيانبةنةوة. ئةوانةي سةيارةيان نية، ثاس بةكرصدةطرن بؤ بردنةوةي منالَةكان بؤ مالَةوة، بةلآم دةبصت متمانة بة شؤفصرةكة بكةن نةبادا تةسليمي باندةكاني فرِاندنيان بكات.



سومةيية فاروق، 12، لةطةلَ لةبةركردني جلوبةرطي رِةسمي شيني قوتابخانةدا سةرثؤشيش دةكات كاتصك ئةضصت بؤ قوتابخانة سةرةتاييةكةي لة طةرِةكي دؤرة لة باشوري بةغدا. ثصشتر وا رِاهاتبوو بة ثص ئةضوو بؤ قوتابخانة، بةلآم ئصستا دايكي و باوكي مانطانة 60 هةزار ديناري عصراقي ئةدةن بة شؤفصرصك بؤ ئةوةي خؤيي و خوشكةكةي ببات بؤ قوتابخانة.



سةرةرِاي ئةوةي سومةيية بةتةنها ناضصت بؤ قوتايخانة، بةلاَم ئةترسصت لةوةي كة لةوانةية لة يةكصك لةو سةيتةرة وةهميانةدا بفرِصنرصت كة ضةكداران لة سةرتاسةري شارةكةدا دايدةنصن يان بؤمبصكي سةرةرِص يان سةيارةيةكي بؤمبرِصذيان ثيادابتةقصتةوة. "لة كاتي رِؤيشتنمدا بؤ قوتابخانة زؤر دةترسم."



نةبيل جؤزصف يوسف، 18، سالَي ثار لة كاتصكدا لة قوتابخانةوة ئةطةرِايةوة بؤ مالَةوة فرِصنرا. خؤشبةختانة فرِصنةرةكان لة سةيتةرةيةكي ثؤليسدا رِاطيران. ثؤليسةكان منالَةكةيان بة بوراوةيي لة سندوقي سةيارةكةدا دؤزيةوة.



لةو كاتةوة، نةبيل كة دةرِوات بؤ قوتابخانة دوو ثاسةوان هاوةلَي دةكةن كة ئةوانيش ئةندامي تيمصكي سص كةسي ئةمنين كة باوكي بةكرصي طرتوون بؤ ثاراستني خصزانةكةي مانطي بة 900 دؤلار. ثياوةكان هةموويان شيعةن و هاورِصيةكي تةزكيةي كردوون لاي جؤزصف وة تا ئصستا دلَسؤز بوون بؤ جؤزصف و خصزانةكةي. لة هةندص حالَةتي تردا، ثاسةوانةكان دةستيان لةطةلَ تاوانبارةكاندا تصكةلَكردووة بؤ ئةوةي تاوان دةرهةق بةو خصزانانة ئةنجامبدةن كة دةبواية بيانثاراستناية. جؤزصف ووتي "سوثاس بؤ خوا تا ئصستا كصشةم نةبووة."



رِؤيشتن بؤ قوتابخانة ئةوةندة مةترسيدارة كة مامؤستاكان بة ئامادةبوني نيوةي قوتابيةكان يان كةمتر لة نيوةيان رِاهاتوون. مامؤستاكان رِصطةدةدةن بة دايكان و باوكان خؤيان برِياربدةن ئايا وةزعةكة ئةمن و ئةمانة تا منالَةكانيان بنصرن بؤ قوتابخانة.



حةزةركردن بووة بةبةشصك لة ثيشةي خصزانةكان: بة هاتووضؤيةك مةكة ئةطةر سةد دةر سةد ثصويستت ثصي نةبصت، وة ئةطةر كردت، هةولَبدة ئةوةندةي ئةكرصت سةرنجي كةس بةلاي خؤتدا رِانةكصشيت، ئةمةش شتصكة بةغداييةكان بةباشي فصربون بيكةن. كةس جلوبةرطي طرانبةها لةبةرناكات و خشلَ و زصرِ ناكات بة خؤيةوة – وة بةدةطمةن سةيارةي طرانبةها و مؤيايلي مؤدصل تازة ببينرصت.



فةهوة فةيسةلَ، ثارصزةر، وازي لة لصخورِيني سةيارة (BMW)ةكةي هصناوة لة ترسي ئةوةي نةبادا سةرنجي خةلَكي بةلاي خؤيدا رِابكصشصت. وة لة باتي ئةوةي سةرداني بازارِة طةورةكاني ناوةرِاستي بةغدا بكات، ئصستا تةنها دةضصت بؤ ئةو دوكانانةي لة طةرِةكةكةي خؤيانداية. هةروةها رِوالَةتي خؤيشي طؤرِيوة، دةستي لة لةبةركردني جلوبةرطي رِاقي هةلَطرتووة و جلوبةرطي هاكةزايي لةبةردةكات و حيجاب دةكات.



وةزعةكة طةيشتونةتة رِادةيةك خةلَك سةروةت و سامان و ثلةوثايةي خؤيان دةشارنةوة و واز لة ئيشةكانيان دةهصنن و مالَةكانيان بةجصدةهصلَن.



سةلاح حةسةن، زةرِنطةر، 32، لة مةنسور ئةذيا كة طةرِةكصكي رِاقية لة خؤراواي بةغدا. دواي ئةوةي كورِة 18 سالآنةكةي فرِصندرا و بة 35 هةزار دؤلار ئازادكرا، سةلاح خانويةكي لة طةرِةكصكي تري بةغدا بةكرصطرت، سةيارة (BMW)ةكةي و توصتا كامريةكةي فرؤشت لة باتي ئةوان دوو سةيارةي كؤني كرِي و دوكانصكي ثضوكي كةلوثةلي كارةبايي دانا.



ئةوانةي ئيش بؤ هصزةكاني ئاسايشي عصراقي يان هصزةكاني فرةرِةطةرز دةكةن دةبصت زؤر ووريا بن ضونكة ئةوان ئامانجي يةكةمي فرِصنةران و تيمةكاني كوشتنن كة وةكو هاوكاريكةري بيانيةكان سةيريان دةكةن.



عومةر مةحمود، 34، خةلَكي بةغداية و ئةفسةرصكي سوثاي عصراقة لة باشور،بةلاَم بة خصزانةكةيي و دراوسصكاني ووتوة كة ئيشي شؤفصري تةكسية.



عومةر ووتي "دةبصت بؤ ماوةيةكي زؤر ثيشةكةم شارمةوة. لة كاتي سةدامدا شانازيمان دةكرد بةوةي لة سوثادا ئيشبكةين. بةلآم ئصستا تةنانةت لةوةش دةترسين جلة سةربازيةكانمان لة مالَةوة هةلَبطرين."



سةرمةد عةزيز، 28، وةكو وةرطصرِ لةطةلَ سةربازة ئةمريكيةكاندا ئيشدةكات، هةندصك جار لة بارةطا سةربازيةكةيدا دةنوصت. كاتصك لة مالَةوةية، هةميشة ضةكةكةي لةلايةوةيةتي، بة دةطمةن زياتر لة دوو كاتذمصر دةنوصت، لة ترسي ئةوةي نةوةكو لة ثرِ يةكصك خؤي بكات بة مالَةكةدا. كاتصكيش دةضصت بؤ ئيش، هةر جارةي رِصطةيةكي جياواز بةكاردةهصنصت.



عةزيز عةلا، كة لصكؤلَيارصكي كؤمةلآيةتية لة وةزارةتي كار و كاروباري كؤمةلآيةتي، لةو باوةرِةداية ئةطةر شتصك نةكرصت بؤ جلَةوكردني ئةو باندانةي تاوان كة بة شةقامةكاني بةغدادا ئةسورِصنةوة، لةوانةية بة زوويي زالَ و بالآدةست ببن.



هةروةها ووتي "ئةطةر دةولَةت بةردةوام بصت لة ضاوثؤشيكردن لةو تاوانانة، لةوانةية وةزعة لةدةست دةرضصت و تاواني رِصكخراو زالَبن بةسةر ذياني رِؤذانة و سياسيماندا."



حسصن ئةلياسري رِؤذنامةنوسصكي رِاهصنراوي ئينستيتؤي رِؤذنامةواني جةنط و ئاشتي (IWPR)ة لة بةغدا.
Frontline Updates
Support local journalists