تصفیه حساب بعدی؛ در جبهه اصولگرایان؟

درست است که اصلاح‌طلبان کاملا از عرصه قدرت در ایران حذف شده‌اند، اما حالا دعوای شدیدی در اردوگاه اصولگرایان در جریان است. تاکنون بخش‌های مختلف اصولگرا سعی کرده بودند که یک همزیستی مسالمت‌آمیز با محمود احمدی‌نژاد، رییس جمهوری ایران داشته باشند اما به نظر می‌رسد که او جز به حذف همه رقبایش و قبضه‌کردن کامل قدرت راضی نیست.

بروز شكاف‌هاي جدي در جبهه اصول‌گرايي، طعم شيرين حاكميت يكپارچه بر قواي سه گانه قضائيه، مجريه و مقننه را به كام‌شان تلخ كرده است و تصفيه جدي و يا چنان‌كه محمد نبی حبیبی دبيركل حزب موتلفه مي‌گويد، "ريزش" در اين جناح سياسي را اجتناب‌ناپذير كرده است.

یکی از اختلافات اصلی در جبهه اصولگرایان بر سر اسفندیار رحیم مشایی، دوست نزدیک و اكنون ديگر فاميل احمدی‌نژاد، رییس دفترش و سرپرست نهاد ریاست جمهوری ایران است. سخنان و اقدامات پرحاشیه مشایی از همان ابتدای دوران ریاست جمهوری احمدی‌نژاد در سال ۱۳۸۴ خشم روحانیون عالی‌رتبه مذهبی در قم را برانگیخت و آن‌ها به صراحت خواستار برکناری او شدند. اما احمدی‌نژاد در عوض با آغاز دور دوم ریاست‌جمهوری، مشایی را به سمت معاون اول خود برگزید.

هرچند احمدی‌نژاد با دستور مستقیم آیت‌الله خامنه‌ای مجبور شود مشایی را از این سمت کنار بگذارد اما براي اينكه نشان دهد تا چه اندازه به دوست خود اعتماد دارد، او را به رياست دفترش منصوب كرد و سپس یکی‌یکی‌ پست‌هاي ديگري هم به او اعطا كرد. مشایی پر مشغله‌ترين فرد دولت است و حداقل ۱۸ شغل مختلف را همزمان با خود یدک می‌کشد.

مشايي به گفتن سخنان جنجال برانگيز ادامه داده است. ادعاي او درباره امکان ارتباط بدون واسطه با خدا و همچنین با امام زمان - آخرین امام غایب شیعیان که قرار است روزی ظهور کند -به مذاق روحانیون که خود را واسطه این ارتباط می‌دانند خوش نیامد و آن‌ها جریان حامی احمدی‌نژاد را متهم کردند که در صدد حذف روحانیت از عرصه سیاسی و اجتماعی ایران است.

احمدي‌نژاد گرچه معمولا نسبت به انتقادات از مشایی ساکت است اما در تاریخ ۲۰ مرداد پس از جلسه هيات دولت به خبرنگاران گفت كه به مشایی اعتماد کامل دارد و او "حرف دولت را می‌زند."

با اين‌كه دولت فعلي در ميان لايه‌هاي مياني و همچنین جوان روحانيت طرفداراني دارد اما هيچگاه با آیت‌الله‌ها رابطه حسنه‌اي نداشته است. از ميان مراجع قم فقط آيت‌الله نوري همداني از احمدي‌نژاد حمايت مي‌كند. وقتي در زمستان ۱۳۸۸ احمدي نژاد به قم رفت، غير از آيت‌الله مكارم شيرازي، هيچيك از مراجع تقليد او را به حضور نپذيرفتند و گفته مي‌شود مكارم شيرازي هم اين ديدار را براي بيان انتقادات تند خود به دولت مغتنم شمرده بود.

برخی از مراجع منتقد سخت سياست‌هاي اقتصادي دولت هستند که معتقدند زندگي را براي مردم سخت كرده است. گروهی نيز سركوب خشن اعتراضات مردمی در پی انتخابات ریاست جمهوری سال گذشته را برنمی‌تابند.

شايد همين وخامت رابطه است كه احمدي‌نژاد را از قيد تعلق به روحانيت آزاد كرده و رییس دفتر او را برانگيخته تا نقش روحانيت را به عنوان ميانجي ميان خدا و انسان حذف كند. مخالفت احمدي‌نژاد در یک برنامه زنده تلويزيوني با پلیس امنیت اخلاقی كه زنان را در خيابان به دليل بدحجابي دستگير مي‌کند، انتقاد روحانيون طرفدار دولت را هم برانگیخت. هفته‌نامه پرتو كه زير نظر آیت‌الله محمدتقی مصباح یزدی - روحانی تندرو و حامی سرسخت احمدی‌نژاد - منتشر مي‌شود، در مقاله‌ای نوشت، "راهي كه احمدي نژاد مي‌رود به ناكجا آباد است." به نظر نمي‌رسد احمدي نژاد ترسي از رنجش روحانيان به دل راه دهد. برعكس گویا او مي‌خواهد در ازاي اين رنجش، حمايت آن بخشي از جامعه را به دست آورد كه از قدرت روحانيان در طول سی‌ سال حیات جمهوری اسلامی دل خوشي ندارند.

او دست به قمار بزرگی زده است. چرا که رییس‌جمهوری ایران حامیان اصولگرایش را دارد از دست مي‌دهد بي آنكه لزوما حمايت گروههاي ناراضي را جلب كرده باشد. مرتضي نبوي مديرمسئول روزنامه رسالت - که عملا ارگان حزب موتلفه و دیگر اصولگرایان سنتی است - در مصاحبه‌اي با هفته‌نامه پنجره هشدار داد که "جریان حامی احمدی‌نژاد حالا كه تقریبا خیالش از بابت از میدان خارج كردن اصلاح‌طلبان راحت شده، به فكر این است كه رقبای اصول‎گرا را از میدان به در كند."

با این که ساير قوای جمهوری اسلامی نیز در دست اصولگرایان است اما دولت احمدی‌نژاد بی‌اعتنا به آن‌ها کار خود را می‌کند. در دوره اول ریاست‌جمهوری، اصولگرایان به قانون‌گریزی‌های احمدی نژاد با دیده اغماض می‌نگریستند اما اين اغماض رئيس دولت را ترغيب كرد تا در دست كم گرفتن ساير قوا و تحميل نظرات خود پيشروي كند، به‌ويژه آنكه گاه در اين اختلافات از حمايت رهبر ايران نيز برخوردار بوده است.

در سال ۱۳۸۸ مجلس ۳۲ تذكر قانوني به رئيس جمهور در زمينه ابلاغ نشدن مصوبات خود براي اجرا و یا مغايرت مصوبات دولت با قوانين كشور داده است كه امري بي‌سابقه در کل تاریخ جمهوری اسلامی است. در چهار ماه اول سال جاري نيز تذكرات مجلس به ۲۱ مورد رسيده است. دولت در اقدام بي‌سابقه ديگري از ابتدای سال جاری از ارسال مصوبات خود به مجلس نیز خودداري کرده است.

احمدي‌نژاد همچنین از پرداخت دو ميليارد تومان بودجه براي توسعه مترو كه توسط مجمع تشخيص مصلحت نظام تصويب شده بود، امتناع كرده است. رییس‌جمهوری ایران بیش از یک سال است که در جلسات مجمع تشخيص مصلحت نظام شركت نكرده. مهدي كلهر، مشاور رییس‌جمهوری، به خبرگزاری مهر گفت که که احمدی‌نژاد به او گفته "خوشش نمي‌آيد" در جلسات مجمع شرکت کند.

احمدی‌نژاد همچنین به صراحت اعلام کرده که "آن دسته از مصوبات مجلس را كه اجرا نمي‌كنم، قانون نمي‌دانم." اين سخن واكنش‌هاي تندي از جانب نمايندگان اصولگراي مجلس در برداشت. احمد توكلي نماينده پرآوازه اصولگرايان خطاب به احمدي‌نژاد گفت، "این رفتارها درس گردن‌كشی در برابر قانون را به دیگران می‌آموزد". علي لاريجاني رئيس مجلس نيز گفت كه در برابر قانون‌شكنان و متخلفان مي‌ايستد.

رهبر ایران، آيت‌الله خامنه‌اي پس از سكوتي طولاني سرانجام در ديدار با اعضاي دولت در هشتم شهريور براي اولين بار تذكري نرم به رئيس دولت داد و از او خواست تا برنامه‌ها و لوايحي را كه به مجلس مي‌فرستد "قابل تغيير و نقد بداند." اما چند روز بعد احمدي‌نژاد در سخنان بي‌سابقه دیگری جمله مشهور آیت‌الله خمینی بنیانگذار جمهوری اسلامی را که " مجلس در راس امور است" زیر سوال برد و گفت که تاریخ مصرف این جمله تمام شده و حالا قوه مجریه او از بقیه قوا سرتر است.

احمدي نژاد و يارانش ترسي ندارند كه خود را كاملا از اصولگرايان جدا كنند. علي اكبر جوانفكر، مشاور رئيس جمهور در یک مصاحبه زنده تلويزيوني ادعا کرد که" راي به احمدي‌نژاد راي به اصول گرايي نبوده است." واضح است که احمدي‌نژاد خود را مديون اصولگرايان براي رسیدن به جایگاه رياست جمهوري نمي‌داند.

آخرین جنجال بر سر تدوین مانیفست اصولگرایی از سوی گروهي نزديك به دولت ایجاد شده‌ که بر مبنای آن چهره‌های مشهوری همچون محمدباقر قاليباف، شهردار تهران، علي لاريجاني، رئيس مجلس، محسن رضايي، فرمانده اسبق سپاه و یا حبيب‌الله عسگراولادي، پدرخوانده حزب موتلفه اصولگرا شناخته نشده‌اند. علی مطهری، نماینده اصولگرای مجلس که حالا به یکی از منتقدان پر سر و صدای رییس‌جمهوری تبدیل شده هدف از تدوین این مانیفست را خیز برداشتن یاران احمدی‌نژاد برای انتخابات آینده مجلس و ریاست جمهوری می‌داند.

اختلافات ميان اصول‌گرايان آن‌چنان زیاد شده که رهبر جمهوری اسلامی مجبور به دخالت شده است. يك استاد علوم سياسي، اختلافات اخير در اردوگاه اصولگرايان را امري عجيب نمي‌داند اما دامنه و عمق آن را غيرمنتظره می‌خواند. او مي گويد، اختلافات مجلس و دولت" تنها اختلاف علي لاريجاني با احمدي نژاد نيست، اختلافي در بن و اساس جمهوري اسلامي درباره اختيارات و وظايف نهادهاي قانوني مانند مجلس و دولت است که حالا به اوج خود رسیده است."

 یک استاد تاریخ، تصفيه‌اي پرسر و صدا در اردوگاه اصولگرايان را پيش‌بيني مي‌كند و مي‌گويد "بحران ميان اصول گرايان حتما يك بازنده و قرباني دارد اما آنكه مي‌ماند هم لزوما برنده نخواهد بود."