فساد در پروژه های سرک سازی هلمند

گل احمد احسان

گزارش شماره 427

24 مارچ 2012

فساد باعث تخریب پروژه های زیربنایی در ولایت هلمند شده است، چنانچه یک سرک تازه اعمار شده دوباره در حال خراب شدن است و مقامات بخاطر نگرانی از شیوه کار اجرا کنندگان پروژه، کار را متوقف کرده اند.

هلمند یکی از جنگ دیده ترین ولایات افغانستان پس از سال 2001 بوده است، اما در سه سال اخیر به تدریج شرایط دران ولایت رو به بهبودی گذاشته و زمینه اجرای پروژه های حیاتی فراهم شده است.

باشندگان می گویند که برخی سرک های تازه در جنوب ولایت بسیار با کیفیت پایین اعمار شده و این ظن وجود دارد که قراردادی ها بیشتر پول اختصاص داده شده را به جیب خود زده باشند.

گلاب منگل والی هلمند به آی دبلیو پی آر گفت که پس از شکایات مردم، مسوولان کار سه سرک را که لشکرگاه را به ولسوالی های گرشک و ناوه و شهرک مارجه وصل می کنند، متوقف کرده اند.

او گفت تا زمانی که قراردادی ها معیارهای کار خود را بهبود نبخشند، برای شان اجازه ادامه کار داده نخواهد شد.

او گفت: " کاری که مردم از آن شکایت داشته باشند، باید متوقف گردد."

منگل گفت که از 11 کیلومتر سرک گرشک، چهار کیلومتر با کیفیت غیرقابل قبول کار شده و باید بازسازی شود، درحالیکه 11 کیلومتر شروع سرک 32 کیلومتری ولسوالی مارجه نیز بی کیفیت بوده و کار ساخت و ساز آن متوقف می باشد.

به گفته او کار روی سرک 17 کیلومتری ناوه نیز به دلیل عدم اجرای یکی از تعهدات قراردادی مبنی بر برداشتن خاک روی زمین قبل از اعمار سرک، بحالت تعلیق در آمده است.

بورجان باشنده ی یک قریه در 40 کیلومتری شمال لشکرگاه گفت باشندگانی چون او در آغاز وقتی می دیدند سرک جدید اعمار گردیده است، خوشحال می شدند ولی بزودی متوجه شدند که اسفالت سرک کمتر از دو سانتی متر ضخامت داشته و هیچ جوی و آبروی در کنار سرک ها برای هدایت آب باران اعمار نگردیده است.

بورجان گفت از زیر بخش هایی از سرک اسفالت سبزه بیرون می شد و این به گفته او برای مردم خنده آور بود.

منگل گفت که مشکلات پروسه داوطلبی دلیل اصلی این مشکلات است. او می گوید که بسیاری قراردادی ها به خاطر روابطی که با مسوولان قدرتمند در کابل دارند قراردادها را برنده می شوند نه به دلیل قوت داوطلبی های شان، و به گفته او این قراردادی ها آگاهی چندانی از هلمند ندارند.

والی هلمند اظهار داشت که شرکت ها از ماشین آلات غیر استندارد و کارکنان غیر ماهر کار می گیرند، و تمویل کنندگان خارجی نیز پول را بموقع نمی پردازند.

او گفت نظارت بیشتر حکومت محلی باعث بهبود وضعیت خواهد شد و اضافه کرد: "زمانی که به شرکت ها قرارداد و پول داده می شود، باید دران قرارداد ذکر شود که قراردادی ها باید تحت نظارت مسوولان ولایتی کار کنند. اگر این کار صورت گیرد، مطمئن هستم که کار بطور مناسب انجام خواهد شد ."

شرکت افغان امید که مسوولیت اعمار سرک گرشک را بعهده دارد، ادعاهای پایین بودن کیفیت کار را رد کرد.

وحید الله یکی از ماموران شرکت گفت که باشندگان در انتقاد از پروژه خیلی عجولانه عمل کرده اند. آنها وقتی دیده اند که اسفالت خیلی نازک است درک نکرده اند که لایه دوم اسفالت نیز انداخته خواهد شد.

او گفت: "پس از انداختن لایه دومی اسفالت 25 سانتی متر ضخیم خواهد شد. آنوقت خوب است که درباره کیفیت کار قضاوت شود."

شکایت دیگر باشندگان این است که گاهی کار سرک های تازه تا یک سال به تعویق می افتد. وحید الله این مشکل را ناشی از موانع امنیتی، پرداخت دیر هنگام پول از سوی تمویل کنندگان، و کارشکنی کسانی که سرک از روی ملکیت های شخصی شان می گذرد خواند.

او گفت: "حکومت باید درباره ملکیت های شخصی اقدامات قانونی عملی بردارد، زیرا زمانی که ما بسیار نزدیک خانه یا زمین کسی می رسیم آنها از ادامه کار سرک جلوگیری می کنند. گاه گاهی این امر باعث ماه ها تعطیل کار می شود."

مالک یک شرکت ساختمانی دیگر که نخواست نامش فاش شود تایید کرد که فساد درین عرصه حاکم است و یک قرارداد در چندین دست تبدیل می شود و در هر بار قرارداد فرعی پول تنزیل می یابد.

به گفته او اگر در آغاز برای یک پروژه جدید یک میلیون دالر اختصاص داده شود، ممکن است تا زمانی که پول به شرکت اجرا کننده می رسد به 100 هزار دالر تقلیل یابد.

او ادعا کرد: "وزیران، اعضای پارلمان و طالبان هرکدام از هر پروژه سهم می گیرد. مردم عادی و دیگران انتظار کیفیت خوب را دارند... {اما} اگر برای ما از یک میلیون دالر تنها 100 هزار دالر باقی بماند، درانصورت چگونه می توانیم کار با کیفیت عرضه کنیم؟"

او گفت حتی پس ازانکه کار شروع شود، بازهم باید به مسوولان محلی و طالبان پول بپردازد.

او اظهار داشت: "درینجا از دولت و حکومت خبری نیست، و خارجی ها نیز ازین وضعیت خوشحال اند زیرا آنها نیز ازین پروژه ها و قراردادها {سود می برند}."

عبدالقادر نصرت، رییس فواید عامه هلمند ادعا کرد که مردم عادی نیز در وضعیت خراب سرک ها مسوول می باشند.

او گفت: "آنها بطور غیر قانونی بارهای سنگینی را بالای این سرک ها انتقال می دهند- هر سرک تنها مقدار معین وزن را تحمل می تواند، لذا زود خراب می شوند."

نصرت گفت که ریاست او از بسیاری پروژه های سرک سازی از قبل مطلع نمی شوند، ولی حالا آنان یک تیم تخنیکی دارند و تا زمانی که از معیاری بودن یک سرک تازه اعمار شده مطمئن نشوند، سرک را تسلیم نخواهند گرفت.

این گفته ها برای غلام سخی راننده ای که همواره از سرک های کند و کپر گرشک عبور می کند مایه تسلی نیست. او می گوید بخاطر خرابی سرک ها مجبور است هر ماه تایرهای موترش را تبدیل کند.

این کار فراتر از توان او بوده و با این وضع از کارش سودی نمی برد و اضافه کرد با یک نگاه سرسری در اطراف ولایت می توانید دریابید که پول ها به کجا مصرف شده است.

او گفت: "به خدا قسم کسانی را می شناسم که تا دیروز یک خر نداشت ولی امروز بخاطر این پروژه ها موترهای لوکس سوار می شوند." او افزود برخی ها خانه های ساخته اند که صدها هزار دالر می ارزد.

او پرسید: "این را می گویند دزدی. چرا حکومت نمی پرسد که این پول را از کجا بدست آورده اند؟"

گل احمد احسان گزارشگریست در هلمند که از سوی آی دبلیو پی آر تربیت شده است.