تسلط طالبان بر مکتب‌های یکی از ولسوالی‌های افغانستان

به گفته‌ی مقام‌های محلی، طالبان اکنون تقریباً بر تمام مکاتب یک ولسوالی‌ در ولایت بادغیس تسلط دارند.

محمد ابراهیم گرفتار، سرپرست ولسوالی قادس می‌گوید که از 88 مکتب این ولسوالی تنها 8 مکتب آن زیر اداره‌ی حکومت است.

او می‌گوید: «مقام های دولتی، شورای ولایتی و سایر مقام‌ها همه از وضعیت باخبر اند.» وی می‌افزاید که طالبان نه‌تنها که سیستم موازی قوانین خودشان را گسترش می‌دهند، از مردم محل به عنوان منبع درآمد نیز استفاده می‌کنند.

گرفتار گفت: «هرنقطه‌ای که به دست طالبان سقوط می‌کند، در آن محدودیت‌هایی وضع می‌شود و مردم را مجبور می‌کنند که برای شان ذکات و جزیه بپردازند.»

در تمام مکتب‌های زیر تسلط طالبان ساعات زیادی صرفِ مضامین دینی می‌شود. در مکاتب ذکور برای شاگردان و استادان هدایت داده می‌شود که دستار ببندند و اگر جوان استند ریش بگذارند. دختران فقط تا صنف 6 اجازه دارند  تابه مکتب بروند و همیشه باید چادر یا برقه بپوشند.

شاگردانِ این مکاتب می‌گویند که آنها از این مقررات ناخشنود اند.

سیما، دانش‌آموز صنف ششم از روستای لنگر ولسوالی قادس، می‌گوید: «ساعات اول درسی هر روزمان با تدریس قرآن‌کریم آغاز می‌شود و با مضامین دیگر دینی ادامه می‌یابد.» او می‌افزاید که دختران بدون چادر یا برقه اجازه داخل شدن به مکتب را ندارند.

امان، دانش‌آموز درروستای ده برنج ولسوالی قادس، می‌افزاید: «جدا از تطبیق نصاب درسی طالبان در مکتب، ما مجبور استیم دستار هم ببندیم و ریش بگذاریم. من دوست ندارم دستار ببندم. در یک وضعیت دشوار و مبهم به سر می‌برم؛ اگر این‌جا بمانم ناگزیرم این همه مشکل را تحمل کنم، و اگر جای دیگری بروم، نمی‌توانم دور از خانواده زندگی کنم.»

ذکریا رحیمی، رییس معارف این ولایت شمال‌غربی، می‌گوید که نرفتن به مکتب نباید یک گزینه باشد.

او می‌گوید: «طالبان اخیراً اعلام کردند که در مکاتب زیر اداره‌ی آنها در ولسوالی قادس بادغیس، شاگردان باید در مقابل یک روز غیر حاضری 100 افغانی و استادان 500 افغانی به عنوان جریمه بپردازند. مقام‌ها در وزارت تحصیلات عالی از این مشکلات آگاه آند . بزرگان محل نیز سعی می‌کنند در این مورد با طالبان صحبت کنند.»

رحیمی افزود که سه مکتب دخترانه کاملاً از سوی طالبان مسدود شده‌است.

قادس و ولسوالی‌های مقر، بالامرغاب و آب کمری از ناامن‌ترین نقاط ولایت بادغیس است.

گرفتار، سرپرست ولسوالی قادس ولایت بادغیس می‌گوید که از 12 زون امنیتی قادس تنها یک حوزه آن زیر سلطه‌ی دولت است.وی ادعا می‌کند که معامله زورمندان محلی با طالبان سبب شده تا آنان بسیاری از ساحات را بدون کدام جنجال یا خون‌ریزی به دست بیاورند.

مقام های بادغیس نیز هشدار می‌دهند که این مشکل تنها محدود به مکاتب قادس نیست. در ولسوالی های آب کمری و مقر نیز سه یا چهار مکتب مسدود شده و در پنج  ولسوالی دیگر نیز طالبان نفوذ دارند.

در ولایت بادغیس نزدیک به 480 مکتب وجود دارد. جدا از تهدیدات طالبان، بسیاری از دانش‌آموزان از کمبود مواد درسی رنج می‌برند.

حکومت افغانستان وعده سپرده که اعمار مکاتب را در اولویت کاری‌اش قرار می‌دهد .

رییس جمهور اشرف غنی در مراسم افتتاح سال جدید تعلیمی، از تمام نهادهای دولتی خواست که برای حل این مشکل با وزارت معارف همکاری کنند.

رحیمی گفت: «رییس جمهور غنی این سال را سال حمایت از معارف اعلام کرد و گفت که قرار است در جریان سالهای 2018 و 2019 به تعداد 6000 مکتب در سراسر افغانستان اعمار شود که 90 آن در ولایت بادغیس ساخته خواهد شد.»

او می‌گوید که هرچند اداره‌ی آنها در این اواخر استادان بیشتری استخدام کرده است، ولی کمبود ساختمان و کتاب‌های درسی هنوز هم به عنوان چالش‌ جدی باقی مانده است.

جنیدالله اشکانی، تحلیگرمسایل فرهنگی می‌گوید که اگرچه به درست بودن سیستم درسی طالبان باورمند نیست، ولی رفتنِ کودکان به مکتب بهتر از بی‌سواد ماندن آن‌ها است.

اشکانی می‌گوید که ریاست معارف نتوانسته با رهبران محلی روابط کاری برقرار کند، به ویژه در ساحات دوردست. این عامل یکجا با نبود امنیت سبب شده که طالبان این خلا را پر کنند. او می‌گوید: «پاک کاری طالبان از ساحه یا تامین روابط میان مردم و طالبان می‌تواند راه حلی برای بازکردنِ دوباره‌ی مکاتب و آوردن آن ها زیر سلطه‌ی حکومت باشد.»

مقام‌های محلی می‌گویند که آنان راهبردی را برای پاک‌کاری شورشیان آماده کرده اند و فقط منتظر فرصتی برای تطبیق آن استند.

فیض محمد میرزاده، معاون والی بادغیس می‌گوید: «ما طرح‌هایی داریم و حکومت مرکزی را نیز به طور مداوم از وضعیت کنونی آگاه می‌سازیم. ما باید هدایات آنها را تعقیب کنیم. هنگامی که یک پلان طرح می‌شود، یک مقدار وقت می‌گیرد تا حکومت مرکزی آن را مرور و تحلیل کند، اما این مشکل حل خواهد شد.»

یک تحقیق تازه‌ی یونیسف دریافته که کشمکش‌های جاری در افغانستان 3.7 ملیون کودک را از رفتن به مکتب باز مانده که در حدود 60 درصد آنها را دختران تشکیل می‌دهند.