خشم ايران از اعتراضات افغانها نسبت به اعدام هموطنان شان در اين كشور

ضیا احمدى- افغانستان

گزارش شماره 361

18 می 2010

روابط بين تهران و كابل به دنبال وقوع يك رشته تظاهرات افغانها در سراسر افغانستان بر سر گزارشهاي مربوط به اعدام هموطنان شان در ايران به بهانه قاچاق مواد مخدر به تشنج گراييده است.

طي ماه روان در بحبوحه موجي از تظاهرات در خارج از سفارت ايران در كابل  معترضين افغان تصاويري از مقامات ايراني را به آتش كشيدند و با نيروهاي امنيتي درگير شدند. هم چنين تظاهراتي در شهر هرات، نزديك مرز ايران و در ديگر ولايت هاي افغانستان نيز به وقوع پيوست.

با توجه به اين كه مقامات تهران از تاييد شمار اعدام هاي صورت گرفته در كشورشان خود داري مي كنند، از همين رو، حدس و گمانهاي به ميان آمده در خصوص شمار افغان هاي اعدام شده در اين كشور بسيار متفاوت بوده است.

در همين حال، مقامات ايراني به ديپلومات هاي افغان نسبت به گزارشهاي مربوط به شمار افغانهاي اعدام شده و تجمعات ضد ايراني در افغانستان اعتراض كرده اند.

معصومه، يك تن از زنان 55 ساله افغان، با ايستادن در ميان جمع نمازگزاران در محوطه مسجد جامع هرات فرياد مي زد كه اي براداران، پسر بي گناهم در ايران 10 روز پيش اعدام شد اما ايراني ها اجازه دريافت جسد فرزندم را به من ندادند. آنها پسرم را اعدام كرده اند و اكنون از من براي دريافت جنازه فرزندم پول زيادي مطالبه مي كنند. من بايد چه كار كنم؟ به خاطر خدا مرا كمك كنيد.

معصومه به گزارشگر موسسه «جنگ و صلح» گفت كه پسرش، جواد احمد، هشت ماه پيش وظيفه اش را در شهر هرات از دست داد و بطور غير قانوني به ايران جهت پيدا كردن كار سفر كرده بود.

وي افزود بعد از رفتن وي به ايران تا مدتي از پسرش خبري دريافت نكرد تا اين كه ماه گذشته پسرش از زندان تربت جام ايران به وي زنگ زد.

معصومه كه به شدت گريه مي كرد اضافه كرد:" پسرم گفت كه او متهم به قاچاق مواد مخدر شده است و تا ده روز ديگر اعدام خواهد شد. پسرم در مورد مواد مخدر به هيچ وجه چيزي نمي دانست و اصلاً شناختي در مورد اين مواد نداشت."

وي كه به صورت خود سيلي مي زد فرياد زد:"‌ ايرانيان جنايتكار، بدترين دشمنان افغان ها هستند. آنها از كافران هم بدترند."

معصومه گفت كه پسر بزرگترش به ايران رفته تا جسد برادر كوچكترش را دريافت كند اما ايرانيان براي تحويل جسد برادرش تقاضاي 3400 دالر امريكايي از وي كرده اند.

سيد معصوم بدخش، نايب سفير افغانستان در ايران، به گزارشگر موسسه جنگ و صلح طي يك مصاحبه تلفوني گفت كه سفارت افغانستان هنوز در حال تحقيق در مورد اعدام هاي ادعا شده مي باشد.

وي در اين باره اظهار داشت:" شمار افراد اعدام شده احتمالا ً‌بيشتر از 10 نفر نباشند."

با وجود اين، مقامات امنيتي در هرات به اين باورند كه شمار اعدامي هاي افغان بسيار بيشتر از اين رقم است.

يك تن از مقامات پوليس مرزي افغانستان در ولسوالي اسلام قلعه نزديك مرز ايران كه نخواست نامش افشاء‌ گردد به گزارشگر موسسه مذكور گفت:" در جريان دو هفته گذشته، 20 جنازه از ايران به هرات انتقال داده شده اند. پنج جسد مربوط به مريضاني بودند كه در ايران فوت كرده بودند، اما متباقي آنها مربوط به افغانهاي اعدام شده بود. دولت مركزي به ما دستور داده است كه شمار دقيق افغانهاي اعدام شده در ايران را به رسانه ها نگوييم."

به گفته نجيب اله كابلي، يكتن از نمايندگان پارلمان افغانستان كه رهبري تظاهرات بر ضد ايران در كابل را بر عهده داشت بيش از 45 افغان كه اكثر آنها را افراد بي گناه تشكيل مي داد در ايران اعدام شده اند.

وي افزود كه تنها شمار اندكي از اجساد آنها به افغانستان برگردانيده شده اند.

كابلي در يك صحبت جداگانه گفت كه به وي گفته شده بود كه بسياري از افغانها از سوي ارتش ايران از خانه هاي شان اخراج شده اند.

وي گفت:" ما هم چنين گزارشهايی از ايران دريافت كرده ايم كه خانه هاي صدها افغان در شهر يزد ايران توسط سربازان ايراني به آتش كشيده شده اند."

نظير احمد حنيفي، يك تن ديگر از وكلاي پارلمان افغانستان، پيرامون اين مطلب گفت كه يك كميته از پارلمان افغانستان دو ماه پيش به ايران سفر كرده بود تا در مورد پرونده افغانهايي كه به اتهام قاچاق مواد مخدر در اين كشور زنداني اند تحقيقات كند. اين كميته بعد از تحقيقات خود متوجه شد كه 3 هزار تن از افغانها به اين جرايم متهم شده اند و در انتظار مرگ به سر مي برند.

وي افزود:" بر اساس گزارشهاي به دست آمده از افغانهاي ساكن در ايران، نزديك به 70 جوان افغان در شهرهاي مختلف اين كشور تا كنون اعدام شده اند كه تنها 40 جسد از اجساد آنها به افغانستان از طريق پوسته هاي مرزي اسلام قلعه و نيمروز به افغانستان مسترد گشته اند.

ديپلوماتهاي ايراني مقيم افغانستان از دادن هر گونه اطلاعات بيشتر در اين باره خود داري ورزيدند. يك تن از آنها در اين باره گفت:"‌ تا كنون، اطلاعات صحيحي در ارتباط با اين قضايا يعني شمار افغانهاي اعدام شده و جرمي كه به آن متهم هستند به دست ما نرسيده و ما اطلاعي در اين باره نداريم."

اما شبكه پرس تي وي كه يك شبكه دولتي در ايران مي باشد از زبان سفير ايران در كابل نقل قول كرد كه راه اندازي اين گونه تظاهراتها در افغانستان بخشي از يك تلاش سازمان يافته جهت تخريب روابط تاريخي بين دو همسايه بوده است.

شبكه پرس تي وي از زبان فدا حسين مالكي به تاريخ 8 ماه  مي چنين نقل قول كرد:" به نظر ما دست هاي پنهاني پشت چنين اعتراضاتي وجود دارند، اين تظاهرات كار يك فرد و يا گروه نمي باشد. بلكه سناريويي است كه توسط برخي از سفارت خانه ها به وجود آمده است."

سفير ايران اضافه نمود:" برخي از كشورهاي غربي از روابط موجود بين ايران و افغانستان خرسند نيستند و تلاش مي كنند كه اين روابط را خدشه دار سازند اما آنها موفق به اين كار نخواهند شد."

وي در مورد شمار افغانهاي اعدام شده مطلبي ارايه نكرد اما تلويزيون ملى  بدون اين كه از منبع دقيقي نام ببرد شمار افغانهاي اعدام شده در ايران را شش تن عنوان كرد.

وزارت خارجه ايران، سفير افغانستان در تهران را فراخواند تا نسبت به گزارشهاي مربوط به اعدام افغانها و تظاهرات ضد ايراني در افغانستان مراتب اعتراض خود را به وي اعلام كند.

با اين حال، زلمي رسول، وزير خارجه افغانستان، در پاسخ به سوالات نمايندگان پارلمان افغانستان گفت كه تهران و كابل توافقنامه اي را به امضاء‌ رسانيده اند كه بر طبق آن مقامات دو كشور بايد يك ديگر را از جريان قضاياي دادگاهي بر ضد شهروندان شان مطلع سازند.

وي علاوه كرد كه ايران تا كنون هيچ گونه اطلاعاتي در مورد اعدام شهروندان افغان در قلمروش را به آنها نداده است.

سيد حسين عالمي،‌ يك تن از وكلاي پارلمان با اعتراض به گفته هاي زلمي رسول از وي سوال كرد:" اگر ما بعد از گذشت يك ماه حتا قادر به دريافت نامهاي افراد اعدام شده از طريق سفارت و يا قنسولگري هاي خود در ايران نباشيم پس سفارت چگونه به وظايف خود در قبال كشورش عمل مي كند."

وزير خارجه در پاسخ به اين سوال گفت:" منابع ايراني به من درباره اعدام 9 تن از افغانها خبر داده اند اما تا كنون اطلاعاتي در خصوص نام و ساير جزييات مربوط به اين افراد در اختيار وزارت امور خارجه افغانستان قرار نداده اند."

موضوع پناهندگان افغان در ايران از مدتهاي طولاني به اين سو، منبعي از كشمش و تشنج در بين دو كشور همسايه بوده است. اگر چه شمار دقيق پناهندگان افغان واضح نيست اما به نظر مي رسد كه تقريباً دو مليون افغان در اين كشور مقيم باشند كه بيش از صدها هزارتن آنها را نيز مهاجرين غيرقانوني تشكيل مي دهند.

به تعقيب كودتاي كمونستي سال 1968 در افغانستان و بعداً سرنگوني رژيم طرفدار شوروي سابق به سال 1992 و متعاقب آن در طول جنگهاي داخلي ، خيل گسترده اي از پناهجويان افغان به ايران مهاجر شدند.

شماري از اين افغانها تا كنون به دليل نا امني و عدم اشتغال به وطنشان عودت نكرده اند اين در حالي است كه ساير افغانها براي يافتن كار به ايران مهاجرت نموده اند.

ضياء احمدى کارموز آی دبلیو پی آر در شهر هرات می باشد