مشکلات گزارشگری در جنوب افغانستان

گزارشی از هجرت الله اختیار

گزارش شماره 417

12 دسامبر 2011

ادعاهای بیکارگی و فساد در افغانستان تازگی ندارند، و معمولاً تقصیر این مشکلات به گردن مقامات حکومتی انداخته می شود.

اما خبرنگاران در ولایت جنوبی ننگرهار  تایید می کنند که برخی همکاران شان نیز به بیکارگی و فساد آغشته اند.

رسانه ها گاهی خبرهای بی پایه را نشر می کنند. از جمله در یک شبکه ی تلویزیونی خبری در مورد سرنگونی یک فروند طیاره بی پیلوت امریکایی توسط طالبان به نشر رسیده بود و ادعا شده بود که همه ی سرنشینان آن طیاره جان باخته اند. یک رادیوی محلی خبر دستگیری گلبدین حکمتیار رهبر گروه شورشی حزب اسلامی را نشر کرده بود، درحالیکه اصل قضیه مربوط به توقیف محصلی می شد که با آن گروه ارتباط داشته است.

گزارش ها معمولاً با املای اشتباه، تاریخ و ارقام نادرست به نشر می رسند.

کارشناسان امور رسانه ای پایین بودن معیارها و بی دقتی رسانه ها را ناشی از کمبود آموزش و معاش پایین دست اندرکاران رسانه ها می دانند.

عبدالبصیر صباوون، استاد مضمون رسانه ها در پوهنتون گفت: "رسانه ها حیثیت خود را از دست داده اند."

سباوون به این باور است که ننگرهار نیازمند آموزش بهتر در بخش خبرنگاری می باشد.

او گفت: "درینجا کورس های کوتاه مدت میسر است اما خبرنگاری یک حرفه ی ساده نیست که بتوان در چند ماه آن را آموخت."

نجیب الله نایل، تحلیل گر امور رسانه ها می گوید که او شاهد شباهت های مشکوکی در گزارش های خبری می باشد که به گفته ی او ناشی از نسخه برداری غیر رسمی از منابع خبری است. اگر یک خبرنگار اشتباهی را در گزارش اش مرتکب شود، دیگران نیز در وقت نسخه برداری عین خطا را تکرار می کنند.

او در مورد این نوع گزارش ها گفت: "آنها تاحدود زیادی با هم شباهت دارند- تنها تفاوتی که دیده می شود، نام گزارشگران است. عین گزارش ها از همه ی رسانه ها نشر می شود."

در کنار اینها، خبرنگاران در گزارش های شان تابع مقامات رسمی اند.

نایل گفت: "بسیاری گزارشگران منتظرند که حکومت چیزی بگوید، و بعد هرچه حکومت گفت نشر می کنند. آنها مشکلات واقعی که جامعه را متاثر می سازند، پوشش نمی دهند. مردم چگونه به این نوع رسانه ها اعتماد کنند؟"

یک تحلیلگر امور رسانه ها در ننگرهار که نخواست نامش گرفته شود گفت که او شخصاً شاهد گزارشگرانی بوده است که به مقامات حکومتی زنگ زده اند تا تصدیق خط به خط گزارش را قبل از نشر بگیرند.

او افزود: "اگر مقام حکومتی گزارشی را غیرقابل قبول بداند، گزارشگر را توهین می کند و او خاموشانه گوش می دهد."

ارشاد رغند، گزارشگر شبکه ی رادیو تلویزیون ژوندون گفت که رشوت ستانی نیز یکی از مسایل عمده در خبرنگاری محلی است. وقتی برای ماه ها معاش خبرنگاران پرداخته نشود، آنها به مشکل می توانند از گرفتن تحفه نقدی، لباس، مواد سوخت و زمین از سیاستمداران و مقامات محلی انکار کنند.

رسانه هایی که گزارشگران در آنها کار می کنند، ممکن است از سوی متنفذان محلی یا کمک کنندگان خارجی تمویل شوند و این امر باعث می شود تا خبرنگاران هرانچه تمویل کنندگان علاقه دارند، بنویسند.

شکیل احد رفیق زی، محصل پوهنتون آریانا در ننگرهار گفت: "خبرنگاران نه تنها در ننگرهار بلکه در سراسر کشور به دسته های مختلف تقسیم شده اند. آنها از قدرت هایی حامی شان متاثر می باشند. آنها چگونه می توانند خلاف منافع حامیان خود بنویسند؟"

پرویز رومل گزارشگر شبکه خبری رویترز در ولایت ننگرهار گفت او می پذیرد که عده ای از خبرنگاران مایه شرمساری حرفه ی شان می باشند، اما نباید کسانی را که معیارهای خبرنگاری را به بهترین وجه رعایت می کنند از یاد برد.

هجرت الله اختیار گزارشگریست در ننگرهار که از سوی آی دبلیو پی آر تربیت شده است.