دریای آمو اراضی افغانستان را می بلعد

مقامات افغان هشدار می‌دهند که استحکام بندی کنار دریای آمو در آنسوی مرز باعث خیزش آبها شده  واراضی افغانستان را به کام خود فرو برده است .

دریای آمو 1،200 کیلومتر مرز میان افغانستان و همسایگان شمالی‌اش تاجکستان، ازبکستان و ترکمنستان را تشکیل می‌دهد. همه ساله آب دریای آمو صدها خانه و هزاران هکتار زمین افغانستان را می‌بلعد، و به گفته‌ی مردم محل مشکلات هرروز بیشتر می‌شود.

کشورهای آسیای میانه در کنار دریای آمو در داخل خاک شان دیوارهای استنادی اعمار کرده اند که این کار باعث شده تا   راضی افغانستان درولایت‌های  بدخشان، فاریاب وکندز بطور دوامدار در معرض خطر قرار داشته باشد .

مسئولان میگویند که نزدیک به 35،000 هکتار زمین افغانستان در امتداددریای آمو تخریب شده است.

این دریا 850 کیلومتر مرز میان تاجکستان را می‌سازد . مسئول رسیدگی به دریای آمو در ولایت بدخشان ، آقای عبدالبصیر قانت  گفت که بیش از 5،000 هکتار زمین افغانستان در این ولایت توسط دریا بلعیده شده است و ده‌ها هزار هکتار زمین دیگردر معرض تخریب قرار دارد.

او افزود: "بیشتر تخریبات در ولسوالی‌های واخان و شغنان ولایت بدخشان اتفاق افتاده است."

او یادآور شد که 11 کیلومتر دیوار استنادی در ولسوالی‌های اشکاشم و شغنان به ارزش 280،000 دالر امریکایی به کمک بانک انکشافی آلمان (KFW) و وزارت انرژی و آب اعمار شده است. اما به گفته‌ی او کارهای زیادی بیشتر از این باید انجام شود.

قانت مدعی شد که ساخت و ساز تاجکستانی‌ها در امتداد دریای آمو خلاف اصول توافقنامه‌ی 1958 است.

او گفت: "تاجکستان در ساحاتیاز افغانستان  که در سالهای گذشته به کام دریا فرو رفته،جنگل و باغ  ها ساخته ودرمناطقی از شغنان که مسیر آب تغییر کرده در نظر دارد تا ساختمانهای جدید را اعمار نماید."

غازی بیگ رئیس امور انکشافی شغنان گفت: "تعدادی از باشندگان ولسوالی شغنان باغ‌ها و خانه‌های خود را در نتیجه ریزش کناره‌های دریا از دست داده‌اند. اگر ساخت‌وساز یک‌جانبه در آن سمت دریای آمو توسط تاجکستان متوقف نشود و حکومت افغانستان اقدامی نکند، تخریب دریا وسعت خواهد پیدا میکند."

او ادامه داد: "کل مساحت ولسوالی شغنان حدود 300 کیلومتر است و نزدیک به 30،000 باشنده آن در معرض تهدید دریای آمو قرار دارند. سرک اصلی که شغنان را به ولسوالی‌های مجاور وصل می‌کند نیز در معرض تخریب قرار دارد."

مقامات درولایت تخار و کندز گفتند که 8،100 هکتار زمین را دریا بلعیده است. محمد نعیم نوابی مسئول امور رسیدگی به مسایل حوزه‌ی دریای پنج در آن ولایات گفت که این دریا حدود 4،000 هکتار زمین را در ولسوالی‌های امام صاحب و قلعه‌ی زال ولایت کندز بلعیده است.

او گفت که 5،000 هکتار دیگر نیز در معرض خطر قرار دارد. در ولسوالی امام صاحب به امتداد 200 کیلومتر دیوار استنادی اعمار شده و به مقدار 50،000 هکتار زمین را از تخریب نجات داده است، ولی در برابر آسیب‌های موجود این کار خیلی ناچیز است.

نوابی گفت: "متاسفانه، به دلیل کمبود بودجه و تجهیزات تخنیکی، ما نتوانسته‌ایم استحکامات اساسی را در امتداد دریاها مثل کشورهای همسایه انجام بدهیم." او افزود که تقویت کناره‌های دریا در سراسر خاک افغانستان حدود چهار میلیارد دالر هزینه در بردارد.

عصمت الله مسئول حوزه دریا ی آمودر ولایت بلخ گفت که چهار ولسوالی در امتداد دریای آمو با خطر جدی مواجه هستند.

او گفت که براساس احصائیه‌های جمع‌آوری شده در ده سال اخیر، حدود 20،000 هکتار زمین تاکنون در ولسوالی های کلدار، شورتپه، قرقین و خم‌آب از بین رفته است.

او گفت: "غیر از زمین زراعتی، خانه‌های رهایشی زیادی در نتیجه آب‌خیزی دریای آمو تخریب گردیده و ولسوالی قرقین بیشترین آسیب را متحمل شده است." او افزود که چهار قریه بطور کامل در این ولسوالی توسط سیل و خیزش آب از بین رفته است.

به گفته او آنهاتوانسته اند تا کارهای اضطراری را برای تثبیت سواحل دریا در این ولسوالی‌ها انجام دهند اما در اثر خیزش آبها بطور مکرر در دو سال گذشته تخریبات جدی بر استحکامات کنار دریا وارد شده است.

مقامات افغان گفتند کارهایی را که کشورهای همسایه در آن طرف دریا و در خاک خود انجام داده‌اند مخالف توافقنامه‌های قبلی است، و آنان در پی تماس با انان هستند تا با آنان  در زمینه مذاکره نمایند

غلام هاشم ساعی،رئیس نمایندگی وزارت خارجه در بدخشان به آی‌دبلیو‌پی‌آر گفت : "منازعات و اختلافات مرزی، بخصوص استحکام بندی یکجانبه توسط تاجکستان در کمیسیون مشترک مرزی دو کشور بحث و حل و فصل خواهد شد."

سلطان ممحمود محمودی رئیس منابع آبی در  وزارت انرژی و آب تایید کرد که از زمان آغاز کار تحکیمات در کنار دریای آمو از سوی کشور های همسایه مشکلات بیشماری رونما شده است

او گفت که وزارت توانسته است به امتداد 700 کیلومتر طول دریای آمو  را شنا سایی کند که در معرض خطر آب خیزی قرار دارد . او گفت که در نظر دارند تا این ساحه را بخاطر ساخت دیوار های استنادی به یک کمپنی چینایی به قرار داد بدهند .