استخراج معادن مرمر افغانستان توسط قاچاقچیان

مقامات هشدار داده اند که قاچاقچیان به غارت بزرگترن معدن مرمر افغانستان در ولایت هلمند ادامه می دهند، که از این طریق در تمویل گروه های محلی طالبان نیز کمک می کنند.

این معدن که در جنوب افغانستان در ولایت هلمند قرار دارد، هم طالبان و هم حکومت ادعا کنترول بر آن را دارند. قراردادیانی که می خواهند مرمر این معدن را استخراج کنند، باید هم به مقامات دولتی و هم به شورشیان حق الزحمه پرداخت نمایند.

این خود نشان دهندۀ این است که طالبان درآمد زیادی از این صنعت به دست می آورند.

عبدالفغار ساپی ، قوماندان امنیه ولایت هلمند به انستیتوت راپوردهی جنگ و صلح (IWPR)گفت: "ما از بابت این مشکل به صدها تلفات را متحمل شده ایم، چون اکثر عواید معدن به دست شورشیان مسلح می رود. و با استفاده از همین منبع، مهمات و اسلحه تهیه می کنند و جنگ با حکومت را ادامه می دهند."

بر اساس یک تخمین تیم نظارتی ملل متحد در سال 2014،  حدود دو بر سوم حصۀ فروشات معدن سنگ مرمر ولایت هلمند، یعنی 15 میلیون دالر سالانه به جیب طالبان می افتد.

اما قرار گفته های عبدالجبار قهرمان، نمایندۀ خاص رئیس جمهوری در هلمند با روزنامۀ گاردین، این ارقام بسیار بالاتر از آن است و شورشیان روزانه بین 50000 الی 60000 دالر امریکایی را از معدن سنگ مرمر به دست می آورند – که سالانه مبلغ 18 میلیون دالر می شود.

معدن سنگ مرمر ولایت هلمند در ولسوالی دیشو در منطقه سوردک موقعیت دارد که از لشکرگاه، مرکز ولایت هلمند 340 کیلومتر فاصله دارد.

با در نظر داشت اهمیت ویژۀ خاصیت بینظیر رنگ این سنگ، ایتالوی ها در سال 1962 در این ساحه یک فابریکه پروسیس را تاسیس کرد، که برش و کندنکاری آن تا به امروز ادامه دارد.

محمد لعل کاریگر، مدیر این فابریکه به مشکلاتی اشاره کرد که در حال حاضر آنها با آن روبرو هستند. به گفته وی موضوع استخراج غیرقانونی این معدن انکشاف اقتصادی هلمند را شدیداً آسیب پذیر ساخته است و مسوولیت را به دوش مقامات حکومتی انداخت.

وی ادعا نمود که: " حکومت بالای این معدن کنترول ندارد و این خود به قاچاقچیان اجازۀ قاچاق آن را می دهد. نکتۀ غم آنگیز اینست که اکثراً این معدن بشکلی بسیار غیرمعیاری آن توسط قاچاقچیان استخراج می گردد، که سبب ضایعات می گردد. سنگ ها بشکلی درست آن شکسته نمی شوند و به قطعات کوچک تقسیم می شوند و ارزش خویش را از دست می دهند."

کاریگر گفت که رویکرد عمومی افغانستان به صنعت سنگ مرمر نیاز به اصلاح اساسی دارد و خواهان سرمایه گذاری بزرگتر است تا اجازۀ ساختن سایت های پروسیس بیشتر را دهد.

هلمند تنها یک فابریکه دارد، در حالیکه در کراچی پاکستان، جائیکه بیشترین سنگ های مرمر افغانستان برای پروسیس به آنجا انتقال داده می شود، اضافه تر از 20 فابریکه دارد.

وی اضافه کرد: " پاکستان بیشتر از افغانستان از این معدن سود می برد. سنگ های ما به پاکستان قاچاق می شود و در آنجا بعد از پروسیس به بازارهای جهانی به عنوان محصول پاکستانی صادر می شود. که این خود یک ضربۀ جدی به اقتصاد افغانستان می باشد. اگر قاچاق این معدن توقف داده شود و به کشورهای دیگر اجازۀ سود بردن از این سنگ ها داده نشود، به صدها هموطن در اینجا صاحب کار خواهند شد. در حال حاضر در این فابریکه تنها 49 نفر کار می کنند."

میرویس، یکی از کارمندان فابریکه سنگ مرمر گفت: " از زمانیکه در این جا به کار شروع کرده ام، زندگی ام کاملاً به طرف بهتر شدن تغییر کرده است."

وی افزود: " اما حکومت باید توجه بیشتری به مشکل استخراج غیرقانونی معادن و قاچاق آن بپردازد، تا افغانستان بتواند به عوض کشورهای دیگر از معادن خویش سود ببرد. اگر چنین شود، هر کس در کشور خود از منابع آن سود خواهد برد و سبب ایجاد شغل برای جوانان افغان خواهد شد."

محمد نعیم صمیم، رئیس معادن و پطرولیم ولایت هلمند گفت که در این اواخر شش شرکت بخاطر استخراج معدن ثبت شده است، اما شماری زیادی از شرکت های دیگر بدون اجازه مقامات حکومتی در این ساحه فعالیت می کنند.

آقای صمیم به (IWPR)گفت که: " این معدن یکی از بزرگترین معدن سنگ مرمر در منطقه می باشد و می تواند حدود 3.5 میلیون تن سنگ مرمر را تولید نماید و شاید هم بیشتر از این.

وی افزود: " من چندین بار به مقامات امنیتی هلمند و وزارت های زیربط در بارۀ استخراج غیرقانونی معدن معلومات داده ام، اما تا هنوز هیچ اقدام عملی در این زمینه صورت نگرفته است."

محمد کریم اتل، رئیس شورای ولایتی هلمند، نیز اظهار داشت که اقدامات فوری برای مقابله با استخراج غیرقانونی معدن ضروری است.

نامبرده گفت: "حکومت محلی و مرکزی در حفظ معدن سنگ مرمر هلمند ناکام مانده اند. تا حالا هیچ اقدامی صورت نه گرفته است و بعضی از مقامات حکومتی احتمالاً با پذیرفتن رشوه این موضوع را نادیده می گیرند."

نظر محمد رودی، معاون مرکز همآهنگی جامعه مدنی هلمند گفت: " حکومت باید هر آنچه را که در توان دارد باید بخاطر حفظ معادن در هر منطقه بشمول معدن سنگ مرمر هلمند به خرچ دهد. این سنگ یکی از با ارزش ترین منبع ملی افغانستان می باشد و سرقت و قاچاق آن به اقتصاد کشور صدمه وارد می نماید."

حیات الله حیات، والی هلمند در سال 2015 در نشستی با بزرگان قومی گفت که به خاطر محافظت معادن هر نوع اقدام ممکنه گرفته خواهد شد.

وی اظهار کرده بود که بخاطر محافظت سنگ مرمر، دولت از نیروی هوایی استفاده خواهد کرد و قاچاقچیان و وسایط نقلیۀ که این سنگ را بشکلی غیر قانونی آن از افغانستان صادر می نمایند، را از هوا هدف قرار خواهند داد."

آقای صمیم گفت که این موضوع تا هنوز تحقق نه یافته است.

وی افزود: "ما فکر کردیم که با استفاده از حملات هوایی و با هدف قرار دادن و تخریب لاری های مملو از سنگ مرمر که بشکلی غیر قانونی صادر می شوند، توقف داده خواهند شد. بالای این مسئله بسیار بحث گردید اما هیچ تحقق نه یافت."

عمر ځواک، سخنگوی والی هلمند به (IWPR) گفت که این موضوع تا هنوز زیر غور و بررسی قرار دارد.

وی گفت: "حکومت محلی و مرکزی هر دو با هم یکجا کار می نمایند تا به این قاچاق غیرقانونی نقطه پایان دهد و تنها به آنانی اجازه دهند که مجوز رسمی استخراج معدن داشته باشند."

در ماه اپریل سال روان، رئیس جمهور اشرف غنی نیز وعده داده بود که منابع طبیعی کشور را محافظت خواهد کرد.

ریس جمهور اضافه کرد  " ما موضوع گرفتن دوبارۀ کنترول منابع طبیعی را در پلان امنیتی چهار ساله شامل ساخته ایم. این منابع باید برای نفع نسل های آیندۀ افغانستان به کار گرفته شود."

اما با وجود چنین اطمینان ها، مردم ولسوالی دیشو می گویند که اوضاع بسیار اندک تغییر کرده است.

راز محمد، یکی از حکاکان این فابریکه می گوید: " اول و مهم تر از همه، ما به این نیاز داریم تا حکومت امنیت را در کشور تامین نماید، چون بدون دستیابی به این امر، انکشاف اقتصادی ناممکن به نظر می آید. قاچاق و استخراج غیرقانونی سنگ مرمر مثال خوبی این موضوع است. با بهبود یافتن امنیت، به مالکان شرکت های مرمر در یافتن بازارهای جهانی برای محصولات آنها کمک خواهد شد."

یکی از قاچاقچیان سنگ مرمر به شرط فاش نشدن نام اش با (IWPR) صحبت کرد و گفت: " مردم در اینجا مجبور به کشت کوکنار و یا استخراج معدن هستند، با آنکه می دانیم که این کار غیرقانونی می باشد. علت آن اینست که حکومت نتوانسته است زمینه های کاری را ایجاد نماید و یا هم کاری را کند که سبب بهبود زندگی مردم گردد. بناً ما مجبور هستیم تا خودمان زمینه های کاری را دریابیم."

وی می افزاید: " اگر حکومت در تطبیق پلان های برای سود جستن از منابع طبیعی  ناکام بماند، در آنصورت باید به مردم اجازه داده شود تا خود شان دست به کار شوند و معدن سنگ مرمر را استخراج نمایند."

سردار ولی، یکی از دوکانداران شهر لشکرگاه که آنواع محصولات سنگ مرمر را به فروش می رساند به (IWPR) گفت که: " اگر حکومت پلان موثر را برای استخراج و پروسیس سنگ مرمر افغانستان داشته باشد، به یقین می توانم بگویم که به صدها زمینۀ کاری برای جوانان ایجاد خواهد شد. معدن سنگ مرمر هلمند بسیار بزرگ است، و به تخمین خودم که اگر ما در اینجا ده فابریکه را تاسیس نماییم، باز هم  تا سال های بعدی مرمر کافی برای استخراج وجود خواهد داشت."

وی می افزاید: " و اگر این کار شود، سنگ مرمر هلمند به تمام نقاط افغانستان و جهان خواهد رسید. در نتیجه سبب کمک به اقتصاد ما خواهد شد و نشانۀ از حرکت کشور ما در مسیر درست خواهد بود."