افزایش تهدیدهای امنیتی در شمال افغانستان
طالبان در مناطق شمالی افغانستان به سرعت پیشروی کرده و از میان کسانی که در جستجوی معاش می باشند یا می خواهند از قدرت مندان محلی انتقام بگیرند، سربازگیری می کنند.
افزایش تهدیدهای امنیتی در شمال افغانستان
طالبان در مناطق شمالی افغانستان به سرعت پیشروی کرده و از میان کسانی که در جستجوی معاش می باشند یا می خواهند از قدرت مندان محلی انتقام بگیرند، سربازگیری می کنند.
گزارشی از عبدالطیف سهاک – افغانستان
گزارش شماره 378
2 نوامبر 2010
در اوایل امسال، استاد توریالی راننده بس می توانست شب و روز در شاهراه کابل-مزار شریف در شمال افغانستان رانندگی کند. این سرک بعنوان مسیر تدارکاتی کلیدی بین شمال و جنوب، تمام وقت شاهد رفت و آمد مسافران، تاجران و کارکنان نهادهای کمک رسانی بین المللی بود.
برای شش ماه اخیر، اما توریالی از ترس حمله بخود جرئت نداده تا رانندگی کند. حتی در جریان روز او با مسافرانی روبرو می شود که میل ندارند خطر سفر درین مسیر را به گردن بگیرند.
او گفت: "من ماهانه مبلغ 1500 دالر عاید می کردم، اما اکنون این رقم به نصف تقلیل یافته و مردم دوست دارند تنها از طرف روز سفر کنند و آنها کالاهای تجاری را با خود انتقال نمی دهند."
او گفت: "پولیس، در جریان روز در مسیر شاهراه گزمه می کند، اما از طرف شب یا طالبان و یا هم رهزنان دیگری که خود را در جامه طالبان جا می زنند، {در شاهراه ها گشت و گذار می کنند}."
مشکلاتی که توریالی شرح می دهد نمونه ایست از خراب شدن وضعیت امنیتی شمال افغانستان که قبلاً نسبتاً امن محسوب می شد و حداقل از فعالیت های طالبان دور بود.
مقامات مسوول نفوذ شورشیان در مناطق شمال در ماه های اخیر را ناشی از کمبود تدارکات امنیتی می دانند. علاوه بر آن، حمله بر محلات پشتون نشین و فقر حاکم دست به دست هم داده زمینه سربازگیری را برای طالبان مهیا می سازد.
داود داود، قوماندان زون 303 پامیر پولیس ملی افغانستان که مسوولیت امنیتی شمال و شمال شرق کشور را بعهده دارد به آی دبلیو پی آر گفت: "شورشیان در ولایات جنوب زیر فشار قرار گرفته اند، لذا به سمت شمال روی آورده اند."
داود گفت که وضعیت در ولایات قندز، تخار، بغلان، بلخ، جوزجان و فاریاب حساس است و در سایر ولایات شمالی –بدخشان، سرپل و سمنگان- نیز طالبان جای پا دارند. (برای آگاهی ازینکه چگونه طالبان در ولایت کاپیسا در شمال کابل حمایت مردم را جلب می کنند، به گزارش طالبان در پی جلب حمایت مردم مراجعه کنید. و به ارتباط اینکه چگونه طالبان سیستم های حکومتداری موازی را در شمال ایجاد کرده اند به گزارش "عدالت طالبان منصفانه تر از محاکم دولتی" مراجعه کنید."
حملات در زون تحت مسوولیت داود، تنها در ماه گذشته منجر به 30 نفر تلفات در اردو و پولیس ملی شده است و ده ها تن افراد ملکی و کارکنان ادارات کمک رسانی نیز درین مدت کشته و زخمی شده اند.
داود گفت که هماهنگی بین نیروهای امنیتی افغان و عساکر بین المللی تحت فرمان ناتو ضعیف است، اما او گفت که به این مشکل رسیدگی صورت می گیرد.
عطا محمد نور، والی بلخ در سخنرانی اخیرش گفت که تنها یک سال قبل نگرانی های امنیتی تنها به چند قریه محدود می شد، اما اکنون در سراسر ولایت ناامنی گسترش یافتته است. وضعیت چنان بد بوده است که علیرغم حضور 120 هزار سرباز افغان، 6000 سرباز امریکایی و 5000 عسکر آلمانی، فعالیت های شورشیان تا نزدیکی های شهر مزار شریف وسعت یافته است.
او شکایت کرد که هوشدارهای قبلی اش در مورد بدتر شدن اوضاع امنیتی جدی گرفته نشده است. او گفت که برای ریشه کن کردن شورشیان، هیچ هماهنگی وجود ندارد و پولیس محلی با کمبود پرسونل روبرو بوده و تجهیزات ندارند، و از حمایت لازم اردو نیز برخوردار نمی باشند.
او گفت: "تعداد پولیس در سطح قریه و ولسوالی پایین است، و کیفیت اسلحه شان نسبت به تسلیحات طالبان ضعیف تر است. اسناد ولایات شمالی نشان می دهد که برای هر قریه یا دو قریه تنها یک نفر پولیس وجود دارد، درحالیکه در برخی قریه ها احتمال دارد ده ها طالب فعالیت داشته باشند."
هرچند او هوشدار داد که در صورت ادامه این وضعیت شرایط در شمال حتی نسبت به جنوب افغانستان بدتر خواهد شد و خواستار استقرار نیروهای امنیتی داخلی بیشتر شد، اما او گفت که مخالف افزایش نیروهای بین المللی در منطقه می باشد.
او گفت: "به نظر من، اگر نیروهای خارجی بیشتر حضور داشته باشند، عملیات ها و بمباران های آنها منجر به تشدید مشکلات امنیتی خواهد شد."
سایر ولایات شمالی نیز به طور مشابه متاثر شده اند.
ابراهیم، تاجری که به تجارت تیل در ولایت شمال غربی فاریاب مصروف است و در ولسوالی اندخوی نزدک مرز ترکمنستان زندگی می کند، گفت که طالبان حالا بدون مانع در منطقه فعالیت دارند و مردان جوان محلی زیادی را استخدام می کنند.
او گفت: "چند شب قبل، طالبان مرا از موتر کشیده و مورد تحقیقات قرار داد. وقتی گفتم تاجرم، مرا آزاد کردند."
عبدالحق شفق، والی فاریاب تایید کرد که شورشیان در بسیاری ولسوالی های آن ولایت فعال شده اند، اما گفت که فعالیت های آنها به حملات پراکنده چریکی محدود می باشد و قادر به جنگ روبرو با نیروهای امنیتی افغانی نمی باشند.
شفق تصدیق کرد که طالبان افراد بیشتری را استخدام می کنند و افزود: "دلیل این امر فقر و بی کاری است که باعث می شود مردم برای بدست آوردن مقداری پول به طالبان بپیوندند."
جنرال عبدالخلیل اندرابی، قوماندان امنیه فاریاب به آی دبلیو پی آر گفت که افراد او شدیداً با قلت امکانات مواجه بوده و نیاز فوری به همکاری وزارت داخله افغانستان دارد.
او گفت: "ما با کمبود پولیس مواجه هستیم و جداً تلاش داریم تا نیروهای اربکی {ملیشه های محلی} را در چارچوب پولیس ولایت جذب کنیم. وزارت داخله باید تعداد افراد پولیس را که اینجا داریم افزایش دهد؛ این یک نگرانی جدی است."
جنرال فیض محمد که مسوول اجرای استراتیژی انکشاف ملی حکومت افغانستان در شمال کشور می باشد، گفت که غیر از طالبان افغان، اعضای گروه طالبان پاکستان و تحریک اسلامی ازبکستان (IMU) نیز دران مناطق حضور دارند.
تحریک اسلامی ازبکستان در دهه 1990 در آسیای مرکزی ایجاد شد، اما بعنوان متحد نزدیک طالبان در افغانستان و پاکستان مستقر شدند. در جریان سال گذشته، این گروه که بیشتر در بین ازبک ها فعالیت دارند تا پشتون ها، در حال جابجایی جنگجویانش در شمال افغانستان بوده و ظرفیت طالبان را در اجرای حملات تقویت می کند. تحریک اسلامی ازبکستان ممکن است طرح هایی را برای جمهوری های ازبکستان و تاجکستان در آسیای مرکزی نیز داشته باشد. (برای معلومات بیشتر درین ارتباط گزارش "Militant Islamic Force Signals Return to Central Asia " مطالعه کنید).
جنرال جوزف بلاتس، سخنگوی نیروهای همکاری امنیت بین المللی (آیساف) نیز تصویر مشابهی را از وضعیت ترسیم کرده و به گزارشگران گفته است که در شمال افغانستان که نیروهای بین المللی کمتر مستقر می باشند، طالبان و ملیشه های ازبک بیشتر فعال شده اند.
تورن جنرال هانس وارنر فریتز، قوماندان محلی آیساف در شمال افغانستان نیز مانند بلاتس می گوید که عملیات های ضد شورش تازه ای دران منطقه طرح ریزی شده است. او می گوید که این عملیات ها را عساکر افغان رهبری خواهد کرد و نیروهای خارجی نیز از آنان درین عملیات ها پیشتیبانی خواهند نمود.
شاهدان دیگر می گویند که به دلیل برخورد تهاجمی گروه های مسلح در برابر اقلیت پشتون منطقه، شمال افغانستان به محل مناسبی برای فعالیت شورشیان تبدیل شده است.
محمد وکیل، کارشناس سیاسی گفت که طالبان از میان کسانی که در برابر شبه نظامیان جمعیت اسلامی و جنبش ملی حاکم در ولایات شمال و شمال غرب افغانستان خود را غیر مصون حس می کنند، سرباز گیری می کنند.
بازوان نظامی این گروه ها که سابقه فعالیت های شان به دهه 1980 میلادی بر می گردد، قرار بود لغو شوند و در جریان برنامه خلع سلاح تحت حمایت ملل متحد پس از سال 2001 خلع سلاح شوند.
اما وکیل گفت که قتل حامیان گروه های سیاسی در شمال افغانستان هرگز بصورت درست تحقیق نشده و به گفته او اعضای جمعیت و جنبش در نهادهای حکومت نفوذ دارند.
او گفت: "سالهای اخیر شاهد حوادث پنهانی بوده است که درانها اعضای احزاب دیگر ... و بزرگان قوی بخصوص پشتون ها بقتل رسیده اند، و تاهنوز هیچ کسی به اتهام این ترورها دستگیر نشده است. این برخوردها خشم احزاب و گروه های قومی دیگر را بر انگیخته است و آنها با فراهم کردن محل و حمایت، با شورشیان همکاری می کنند."
یک کلان محلی اسحق زی، قبیله ی پشتون در ولایت بلخ، که نخواست نامش فاش شود، گفت که پس از سقوط طالبان در سال 2001 بیش از 100 بزرگ قومی به دلایل نژادی و سیاسی به قتل رسیده اند.
او گفت که عدم رسیدگی به این جرایم، منجر به حس نارضایتی و انتقام شده است.
او پرسید: "وقتی برادر یا خویشاوند نزدیک ات کشته می شود، و آنها کاملاً بی گناه اند و شما می دانید که قاتل چی کسی است، آیا درانصورت خاموش می مانید؟ بدون شک خاموش نمی مانید- هرگز. این وضعیت بسیاری کسانی است که اکنون طالبان را کمک می کنند."
کلان قوم اسحاق زی گفت: "اگر حکومت در دستگیری قاتلان کمک می کرد، مردم حتماً حکومت را حمایت می کردند. این اشتباه حکومت است- آنها بخاطر چند قاتل، اعتماد مردم را از دست داده اند."
عبدالطیف سهاک گزارشگریست در بلخ که از سوی آی دبلیو پی آر تربیت شده است.
