دریا های افغانستان به مدیریت بهتر نیاز دارد

طبق گفته ها در مناظره های که توسط آی دبلیو پی آر در سه ولایت افغانستان راه اندازی شده بود،نیاز مبرم  به یک استراتیژی است که بتواند ذخایر آبی افغانستان را مدیریت کند.

در مناظره های که در ولایت های ننگرهار، پکتیکا و کنر راه اندازی شده بود، استماع گردید با وجودیکه کشور ما دارای پنج دریای است که اراضی وسیع از کشورهای ایران، پاکستان و آسیای مرکزی را آبیاری می کند، اما افغانستان فاقد توافقات تشریک این آبها است.

دهه های جنگ همچنان تمامی زیربناهای مهم کشور که  نیاز به آبیاری اراضی زراعتی کشور را بتواند مرفوع کند، را از بین برده است، گذشته از اینکه بخش وسیع از کشور بخاطر خشکسالی  آسیب پذیر است.

ننگرهار یکی از مراکز زراعتی به شمار می رود. در دهۀ 1960 کانال ننگرهار که در حال حاضر ویران است- ساخته شده بود که در آمد زیادی را با حاصلات  میوه  محلی و تولید زیتون به این ولایت شرقی افغانستان ببار آرد.

صادق ساپی، رییس ریاست منابع آبی ولایت ننگرهار گفت کار ها و کوشش ها به منظور احیای مجدد منابع این ولایت جریان دارد.

اوگفت:" این وزارت به کمک بانک جهانی و کشور جاپان 150 بند آبی تنها برای مدیریت آب در ولایت ننگرهار ساخته است."

بشیر دودیال، استاد در پوهنتون ننگرهارگفت که با این حال برای حفاظت از منابع که می تواند به طور بلقوه باعث انکشاف اقتصاد کشور شود نیاز به اقدام ملی است.

اوگفت:" ملیارد ها متر مکعب آب به گونۀ برگشت نا پذیری به کشور های همسایه سرازیر می شود اگر این به گونۀ درست مدیریت می شد ، فکر کنید که کشور ما چقدر پیشرفت می کرد."

اکبرشیر، مشاور اقتصادی والی ننگرهار پذیرفت که تاحال حکومت کابل نتوانسته است که ازاین منبع معتبر طبیعی استفاده اعظمی کند.

او خواستار ایجاد یک مرکز تحقیقاتی مدیریت آبی شد که بتواند تشخیص دهد که چگونه از تأمین آب مدیریت عالی صورت گیرد.

شیر در ادامه گفت:" وزارت تحصیلات عالی و پوهنتون های خصوصی در بخش جیولوجی به گونۀ کافی سرمایه گذاری نکرده اند، تا زمانیکه آنها کمک به بهبود این عرصه نکنند ما ظرفیت داخلی برای مدیریت آبهای ما نخواهیم داشت."

.شیر همچنان گفت که حکومت نیاز دارد تا به موضوع آبهای ولایت کنر که درآن کشور همسایه پاکستان نیز شریک است رسیدگی کند.

در ولایت پکتیکا همچنان سخنرانان ضعیف بودن دولت در ساخت زیر بنا های محلی را برملا کردند.

هدایت الله سالاری، استاد زراعت در پوهنتون پکتیا گفت:" ما تجهیزات لازم برای استفاده از آب نداریم، آبها، کانال ها، حوض ها و بند های آب در حالت ویرانی به سر می برند که این همه باعث ضایع شدن آب شده است."

سالاری این وضعیت را در سرحد با کشور ایران جاییکه در آن تحصیل کرده است مقایسه کرد.

بیشتر گندم در ایالت سیستان ایران کشت می شود، که توسط دریای هلمند آبیاری می شود، در ایالت مشهد اراضی زراعتی توسط دریای هریرود آبیاری می شود، حکومت افغانستان مسؤلیت هایش را بجا نیاورده است.

نورمحمد احمدزی، استاد اقتصاد در پوهنتون پکتیا همچنان گفت که افغانستان در این عرصه به کارکرد های خوب کشور های خارجی نظر بیاندازد.

اوگفت:" در کشورهای دیگر معاهدات بین المللی آبی موجود است و افغانستان همچنان می تواند که از این معاهدات استفاده کند."

تاج محمد منگل، عضو شورای ولایتی گفت که وزارت های ذیربط بعد از سقوط طالبان درسال 2001 بدینسو در مبارزه با این موارد ناکام بوده است.

اوگفت:" نیاز بیشتر به یک پلان خاص به منظور استفاده و مقررات آب بوده است، اما در جریان 14 سال گذشته هیچ گاهی عملی نشده است."

اشتراک کنندگان در مناظرۀ ولایت کنر در مورد اینکه آیا حکومت به کمک جامعۀ جهانی می تواند کنترول مؤثر از منابع آبی داشته باشد نظریات متقاوت ارایه داشتند.

شفیع الله سلطانی، استاد در انستیتوت اداره و حسابداری ولایت کنر گفت که منابع آبی افغانستان باید این کشور را به یکی از کشور های پیشرفته تبدیل می کرد.

اوگفت که این ناکارایی حکومت بوده که باعث عقب مانی فعالیت ها شده است.

سلطان زی اضافه کرد،" افغانستان ملیارد ها دالر کمک ها را دریافت کرد، اگر این پول ها در پروژه های طویل مدت به مصرف می رسید ممکن افغانستان انکشاف بهتری می کرد، اما تمام پول مصرف پروژه های کوتاه مدت شد."

عبدالغنی مصمم، سخنگوی والی کنر گفت که این چالش برای حکومت کابل خیلی بزرگ بود که با آن مبارزه کند.

اوگفت:" براساس سروی که توسط وزارت انرژی و آب صورت گرفته است نشان می دهد که کنترول تأمین آب در افغانستان به 30 ملیارد دالر امریکایی و 30 سال کار نیاز دارد، در حال حاضر این مصرف از توانایی حکومت خارج است."