اطفال کارگر افغانستان

نیمه روز یکی از روز های گرم و سوزنده در کابل بود، برشنا دختر نه سالۀ که لباس نا مرتب و کهنۀ به تن داشت و هشت دانه کلاه دست ساختۀ به رنگ سفید نیز در دست داشت در میان سرک ها در نزدیک پارک شهرنو به عقب موتر ها می دوید.

او بالای رانندگان صدا می زد" کاکا لطفاً یک کلاه بخرید". یک تعداد ازآنها اندکی توجه می کرد. یکی از راننده های خشن صدا  زد" دور برو، سرک را بند نکن."

برشنا خطاب به گزارشگر آی دبلیو پی آر گفت:" بعضی از راننده ها مرا توهین می کنند."

او تشریح کرد که اوضاع نابسامان فامیلی برای او انتخابی جز روی دست فروشی  در سرک ها نمانده است. پدر وی در یک رویداد انتحاری کشته شده است.

اوگفت:" من با دو برادر جوان، یک خواهر بزرگتر از من و مادرم در یک منزل کرایی واقع در چهار قلعۀ کابل زندگی می کنیم، مادرم بیکار است و هیچ نان آور نداریم، من هر روز از صبح تا شام در سرک ها قدم می زنم و کلاه فروشی می کنم." او اضافه کرد که او توقع دارد که چیزی معادل چهار تا پنج دالر امریکایی روزانه بدست بیاورد.

با وجودیکه برشنا درصنف سوم مکتب درس می خواند، اما خیلی در صنف غیر حاضر می باشد.

او گفت:" من مجبور هستم که کار کنم."

با آنکه دانش فراگیر دوباره معمول شده یکی از بزرگترین دستآورد های افغانستان از سال ۲۰۰۱ بدینسو بوده است، اما اطفال دست فروش و گدا تا حال هم یکی از منظره های آشنا درسرک های مرکز و شهر ها هستند.

کدام آمار جدید از تعداد کارگران زیر سن در دست نیست، اما مسؤلین آمار سال ۲۰۰۸ را که درآن تعداد اطفال بین ۶ تا ۱۷ سال را که مصروف کار درافغانستان هستند به 1.9 میلیون تن تخمین زده است که پنج درصد از کل نفوس افغانستان می شود. درحالیکه بسیاری از آنها مصروف گدایی و دست فروشی درسرک ها هستند، تعداد دیگری از آنها مصروف کار های شاقۀ روزمره هستند. تولید خشت یکی از بزرگترین استخدام کنندگان افراد زیرسن درنقاط مختلف کشور است.(  در گزارش" من برده به دنیا نیامده ام" نگاهی به این موضوع کرده ایم.)

نمایندگی سازمان ملل متحد برای اطفال برآورد کرده است که تنها ۶۰۰۰۰ طفل مصروف کار در سرک های کابل هستند.

برخی از اطفال مثل برشنا اشیایی خورد همچون کلاه، شرینی ها و کاغذ پارچۀ می فروشند، درحالیکه دیگران شان با دود کردن دانه های اسپند از عابران تقاضای پول می کنند. یک عقیدۀ عنعنوی است که اسپند چشم بد را دفع می کند.

نورالدین چهارده ساله که والدین اش را دریک حملۀ انتحاری از دست داده است، تنها نان آور برای چهار خواهر و برادرش است.

او از دیری بدینسو با دود کردن دانه های اسپند در سرک های اطراف پارک شهرنو کابل از مردم پول جمع آوری می کند، با وجودیکه او بیشتر آزار و اذیت را تجربه کرده است، اما با آنهم توقع دارد که روزانه معادل پنج دالر امریکایی بدست بیاورد.

سبک زندگی باج را بالای او تحمیل کرده است. از او پرسیده شد که چه فکر می کند که مقامات می توانند برای او کاری انجام دهند تا تحصیل کند و صاحب کار شود، او پاسخ داد" این بیهوده است من هیچ چیزی نمی خواهم."

افغانستان که عضو کنوانسیون حقوق اطفال ملل متحد است و خودش نیز قانون محافظت از اطفال دارد، اما ناظران می گویند که این اسناد به گونه درست تطبیق نشده است.

این کاملاً خلاف قانون است که اطفال زیر سن ۱۱ سال کار کند، اما این قانون کاملاً عملی نشده است.

علی افتخاری، سخنگوی وزارت کار و اموراجتماعی به آی دبلیو پی آر گفت که بسیاری از اطفال جبراً به زندگی در روی سرک واداشته شده اند، اما حکومت تمام کوشش هایش را کرده است تا بتواند کمکی به آنها انجام دهد.

اوگفت:" ناداری فامیل ها و آمار بلند تولدات تعداد زیادی از اطفال را واداشته است تا گدایی کنند ویا مصروف کارهای شاقه شوند."

افتخاری گفت که کارمندان آن وزارت بار ها کوشیده اند که اطفال را از سرک ها جمع آوری کنند که این اقدام آنها مؤفقیت نا چیز داشته است.

اوگفت:" ما پول کافی برای این کار نداشتیم." در قدم دوم زمانیکه ما این افراد را جمع آوری می کردیم که به آنها کمک کنیم، اما روز بعد همان اطفال را می دیدیم که در دیگر نقطه شهر دست به گدایی و سپند دودی زده اند."

مسؤلین می گویند که این اطفال بر علاوه که  با مجموع از خطرات ازقبیل بهره برداری و سؤ استفاده های جنسی روبرو هستند، بیشتر این اطفال به سوی جرایم نیز سوق داده می شوند.

صدیق صدیقی، سخنگوی وزارت امور داخله گفت که اطفال روی سرک یکی از چالش های امنیتی است.

اوگفت:" در کل کیسه بری، دزدی و قاچاق مواد مخدر در بین این اطفال معمول است."

صدیقی گفت که طالبان بیشتر جوانان آسیب پذیر را به منظور انجام حملات انتحاری در پایتخت استخدام می کنند.

نجیب الله ځدران ببرک زی، کارمند بخش اطفال کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان گفت حکومت باید توجه جدی را در حصۀ اطفال کارگر مبذول بدارد و قوانین سخت تر را برای مبارزه با آن روی دست گیرد.

او به اطفال اشاره کرد که مجبور هستند که فامیل های شان را حمایت کنند و از حقوق اساسی شان که همانا تحصیل، اوقات فراغت و سرگرمی و یک زندگی مرفه است محروم هستند.

درهمین حال، اطفال مثل برشنا به گذراندن روز های شان در سرک ها ادامه می دهند. زمانیکه خبرنگار تصمیم خدا حافظی با او داشت با صدای محزون صدا زد، " نمی خواهی که از من کلاه بخری؟"

نبیلا حیدری گزارشگر آموزش دیدۀ آی دبلیو پی آر در افغانستان.