جنگل پسته بادغیس با تخریب مواجه است

گزارشی از محمد صابر- افغانستان

گزارش شماره 360،

13 می 2010

محمد سمندر، در حالی که به کنده درخت پسته تبر می زند، نمی تواند احساساتش را کنترل کند.

این مرد 55 ساله  می گوید راه دیگری برای تهیه مواد سوخت خانواده اش ندارد وى گفت: "وقتی درختان پسته را قطع می کنم، گریه ام می گیرد و نمی توانم اشک هایم را کنترل کنم. شرایط سخت است و من کدام کار، معاش یا فرصتی برای پیدا کردن کار ندارم. حتی مجبور شده ایم علف هایی را که از کوه ها جمع آوری می کنیم، بخوریم."

افغانستان زمانی بیش از 450000 هکتار جنگل پسته داشت و وزارت زراعت می گوید که 40 درصد این جنگلات از بین رفته است. مقامات محلی، تخریب جنگلات را ناشی از جنگ 30 ساله می دانند- زمانی که حکومت در اعمال قانون ضعیف بود و یا هرگز درانجا حضور نداشت. به گفته این مقامات، آنان اکنون پیشنهادی را برای حفاظت ازین جنگلات در سراسر کشور، به پارلمان ارسال کرده اند.

در شمال غرب ولایت بادغیس، جایی که بیشترین درخت پسته وجود دارد، مشکلات زیادتر می باشد. باشندگان می گویند که فقر و کمبود منابع سوخت بدیل، مردم را مجبور کرده تا درخت ها را برای سوخت قطع کنند.

گل احمد عارفی، رییس سابق زراعت بادغیس می گوید که 50 درصد از 95 هزار هکتار جنگل پسته از بین برده شده است. به گفته او، زمانی این جنگل سالانه بیش از 100 میلیون دالر حاصل می داد. او افزود که هر سال 200 هکتار جنگل دیگر نابود می شود.

او گفت: "این روند تا زمانی که دولت برای مردمی که در مناطق نزدیک به جنگل به سر می برند، مواد سوخت تهیه نکند، ادامه خواهد یافت." او می گوید که ریاست زراعت در زمان او، 180 محافظ را برای نگهداری جنگلات گماشته بود، اما "این تعداد کافی نیست."

مقامات حکومتی نیز مشکل کمبود مواد سوخت را تایید کرده افزودند که آنان برای دریافت راه حل تحقیق می کنند.

عبدالغنی صابری، معاون والی بادغیس گفت که والی و بزرگان محلی بخاطر در میان گذاشتن این مساله با رییس جمهور کرزی، به کابل رفته بودند.

او گفت: "رییس جمهور وعده داد که مشکل کمبود مواد سوخت را از طریق معدن ذغال سنگ سبزک در ولایت بادغیس یا کدام تدابیر دیگر حل خواهد کرد."

صابر افزود که گفتگوهایی با دولت ترکمنستان که ولایت بادغیس با آن مرز دارد، نیز بخاطر وارد کردن برق جریان دارد و ایالات متحده مبلغ چهار میلیون دالر را به منظور مطالعه این موضوع کمک کرده است.

اما مقامات می گویند که مردم محل نیز باید در حفاظت از جنگلات پسته مسوولیت بگیرند. اکثر این جنگلات بطور طبیعی بمیان آمده اند.

مقامات خواستار اجرای برنامه های آگاهی دهی در مورد اهمیت حفظ جنگلات و منافع بالقوه محصولات پسته در میان مردم می باشند.

غلام حیدر، رییس اداره محیط زیست و مدیریت منابع طبیعی دران ولایت، گفت که اداره او روی ستراتیژی تازه یی کار می کند که به اساس آن به مردم محل مسوولیت حفاظت از جنگلات و همچنان حق بهره برداری از محصولات آن داده می شود.

او گفت: "این ستراتیژی حکم می کند که جنگلات طبیعی به مردم سپرده شود تا از محصولات آن استفاده کنند، و در احیای مجدد و حفاظت آن نقش فعال بگیرند."

عارف با این رویکرد موافق بود. او گفت: "وقتی بزرگان و باشندگان محل مسوول باشند، آنان جنگلات را قطع نخواهند کرد. حکومت در عین حال به آنان بگوید تا هر سال نهال های تازه نیز بکارند و برای این کار کمک شان کند."

اما عبدالمجید شکیب، عضو شورای ولایتی بادغیس، گفت که تقصیر تنها به دوش مردم محل نمی باشد.

او مدعی شد که "مشکل اصلی ناامنی می باشد. حکومت نمی تواند این مناطق را درست کنترل کند یا قانون را بالای افراد قدرتمند تطبیق نماید. پس از سقوط طالبان، مقامات بلند پایه حکومتی در قطع جنگلات دست داشته اند."

عبدالرزاق عاطف، 70 ساله، یکی از نمایندگان دهقانان دران ولایت گفت محافظانی که برای نگهداری جنگلات گماشته شده اند، بخشی از مشکل می باشند.

او گفت: "محافظان، فروشندگان جنگلات اند نه نگهداری کنندگان. آنان از مردم پول می گیرند و می گذارند تا درخت ها را قطع کنند. تمام کارکنان حکومت از پایین بودن معاش شان شکایت دارند، اما محافظان هیچوقت از حقوق خود اظهار نارضایتی نکرده اند. درواقع آنان از منبع فروش جنگلات عاید خوبی دارند."

یک تن محافظ جنگل، که نخواست نامش فاش شود، به آی دبلیو پی آر گفت که برای محافظان پول کافی بخاطر حفاظت ازان مناطق وسیع جنگلی داده نمی شود، و آنان در برابر زورمندان و یا رشوت مقاومت نمی توانند. او گفت: "این روند ادامه خواهد یافت. وقتی حکومت بیدار شود، همه چیز نابود خواهد شد."

محمد شاهپور صابر گزارشگریست در هرات که از سوی آی دبلیو پی آر تربیت شده است.