هوشدار به آزادی رسانه ها در هرات

گزارشی از شاپور صابر- افغانستان

گزارش شماره 388

27 جنوری 2011

خبرنگاران در ولایت غربی هرات تاکید دارند که مقامات محلی و خارجی، از همکاری با آنان ابا می ورزند و به این طریق باعث می شوند تا گزارشگران قادر به تهیه گزارش های منصفانه نشوند و در عین حال آزادی بیان را محدود می سازند.

منابع رسانه ای ادعا دارند که به مقامات امنیتی و ملکی، از سوی مسوولان بلند پایه شان دستور داده شده تا به تقاضای گزارشگران بخاطر معلومات پاسخ نگویند و اظهار نظر نکنند.

رشد سریع رسانه ها بعنوان بزرگترین موفقیت افغانستان پس از سقوط رژیم طالبان در سال 2001 تمجید می گردد و ده ها شبکه تلویزیونی و ایستگاه های رادیویی، همراه با صدها روزنامه و مجله چاپی اکنون در سراسر افغانستان فعالیت دارند.

اما این حرکت همیشه رو به جلو نبوده است. با آنکه آزادی بیان در قانون اساسی کشور تسجیل یافته است، اما خبرنگاران مورد تهدید قرار گرفته، لت و کوب شده و تحقیر گردیده اند. درحالیکه برخی خبرنگاران به پشت میله های زندان رفته و حتی عده ای کشته شده اند.

فواد احمدی، رییس انجمن رسانه های جنوب آسیا در افغانستان گفت که "آزادی بیان در هرات با چالش بزرگی مواجه شده،" و ادعا کرد که گزارشگران اکنون ساعت ها، اگر نگوییم روزها، وقت خود را بخاطر یافتن یک مقام دولتی که حاضر شود با رسانه ها صحبت کند، سپری می نمایند.

"در برخی موارد، مقامات نه تنها پاسخ نمی دهند بلکه با گزارشگران جنجال می کنند، به جامعه رسانه ای بی احترامی می کنند."

آقای فاروق فیضی، گزارشگر صدای امریکا گفت که او بارها با این مشکل مواجه شده است. او یک مورد را چنین بیاد آورد: "در مورد بعض مسایل به نظر پولیس مرزی نیاز داشتم. وقتی گفتم گزارشگر می باشم، او با بی احترامی کامل اظهار داشت که حاضر نیست وقتش را با من ضایع کند. او تلفونش را بند کرد و هرگز با من مصاحبه نکرد."

خلیل امیری، مدیر مسوول رادیو فریاد ادعا کرد که اخیراً مسوولان نظامی ولایت هرات مانع صحبت سخنگوی شان با رسانه ها می شدند.

او گفت: "وضعیت دشواریست. حکومت و نیروهای خارجی از یک سو در مورد حقوق بشر، دمکراسی و آزادی بیان شعار می دهند و از سوی دیگر آزادی بیان را خفه می کنند."

"این حرکت مقامات باعث می شود که رسانه ها نتوانند در مورد اتفاقات کشور به مردم اطلاع بدهند. رسانه ها مجبور می شوند به ویب سایت های رسانه های خارجی اتکا کنند."

شرف الدین استانکزی، معاون کمیته حمایت از گزارشگران در ولایت هرات گفت به او اطلاع داده شده که تنها سخنگوی والی هرات اجازه دارد با رسانه ها صحبت کند.

او گفت: "وظیفه کنونی گزارشگران در هرات این است که تنها تیپ های شان را پیش مقامات حکومت هرات بگذارند، آنان هرچه دل شان خواست بگویند و گزارشگران نیز باید آنرا نشر کنند."

او ادامه داد که این وضعیت به نوبه خود اعتبار خبرنگاران را خدشه دار می کند: "هرچند، درین مورد با مسوولان ملکی و نظامی هرات بارها صحبت کرده ایم، اما این ملاقات ها هیچ نتیجه مثبتی نداشته است."

یک تن از مسوولان امنیتی که نخواست نامش فاش شود، تایید کرد که مقامات مافوق آنان مانع مصاحبه آنها با گزارشگران شده اند.

اما عبدالرووف احمدی سخنگوی پولیس زون 606 انصار در غرب افغانستان وجود چنین محدودیت ها را انکار کرد.

او گفت هرگونه مشکلی اگر بوجود آمده باشد ناشی از تغییرات اخیر در رهبری و ساختار پولیس می باشد، یعنی کسانی که مسوولیت تماس با رسانه ها را بعهده گرفته اند هنوز با پروسیجرها آشنا نشده اند.

ولى شاه بهره، رییس اطلاعات و فرهنگ هرات نسبت به شكايت های گزارشگران اظهار تعجب کرد و گفت این اولین بارست که چنین مشكلاتي را می شنود.

او گفت: "ریاست اطلاعات و فرهنگ از گزارشگران حمایت می کند و وظیفه دارد برای رسیدگی به این مساله به زودترین فرصت ممکن رسیدگی کند." او افزود که ریاست او مقامات حکومت را تشویق خواهد کرد تا با رسانه ها همکاری کنند.

خبرنگاران در هرات در عین حال شکایت دارند که مسوولان نظامی بین المللی به درخواست های آنان بخاطر مصاحبه پاسخ نمی گویند، اما نیروهای بین المللی تاکید دارند که معلومات باید از کانال های مناسب ارایه شوند.

دگروال آیگور پیانی، آمر روابط عامه نیروهای آیساف در غرب افغانستان می گوید دفاتر محلی صلاحیت ندارند با رسانه ها صحبت کنند و همه درخواست ها برای کسب معلومات باید با کابل هماهنگ شود.

او گفت: "این معلومات را می شود پس ازانکه شماره تلفون و آدرس ایمیل افراد مسوول را از ما می گیرند دریافت کنند و با تماس با آنها معلومات کاملتر را بدست آورند."

درعین حال، سازمان دیدبان رسانه ها موسوم به "نی" گزارش داده است که در سال 2010 خشونت علیه خبرنگاران 32 درصد کاهش یافته است، و 58 مورد خشونت در تمام جریان سال علیه خبرنگاران از سراسر کشور گزارش داده شده است.

بنابر اظهارات ستانکزی، خبرنگاران اکنون با تهدید کمتر مواجه می باشند، زیرا مجبور شده اند به نفع مقامات قلم بزنند.

او گفت: "گزارش های حساس در مورد عملکرد حکومت نوشته نمی شود. خبرنگاران دست به خودسانسوری می زنند، زیرا اگر مورد لت و کوب قرار بگیرند کسی به دادشان نمی رسد."

ولی محمد حدید، خبرنگار آزاد در هرات به آی دبلیو پی آر گفت: "وقتی رسانه ها کارکردهای حکومت را مورد انتقاد قرار می دهد، با عکس العمل های جدی از سوی مسوولان روبرو می شوند. اگر وضعیت اینگونه ادامه یابد، آزادی بیان از هرات رخت خواهد بست."

شاپور صابر گزارشگریست در هرات که از سوی  آی دبلیو پی آر تربیت شده است.