SVEDOČENJE O JEZIVOM NAREĐENJU PRED HRVATSKIM SUDOM

Jedna žena je pred sudom za ratne zločine u Zagrebu ove sedmice izjavila da je vojnike koji su divljali po njenom selu slučajno čula kako kažu da „ni mačka ne sme ostati živa“.



Svedočeći na suđenju dvojici hrvatskih generala, Rahimu Ademiju i Mirku Norcu, Svedokinja broj 19, čiji identitet nije otkriven iz bezbednosnih razloga, rekla je da su njenu sedamdesetčetvorogodišnju tetku, koja je bila gluva i slepa, ubili hrvatski vojnici. A ona sama se za to vreme, kako je rekla, skrivala u grmlju.



„Pucajte, znate da su [Janko] Bobetko [tadašnji načelnik komande hrvatske vojske] i Ademi naredili da ni mačka ne sme ostati živa“, rekao je, prema njenom svedočenju, jedan vojnik drugome.



Ademi i Norac su optuženi zbog odgovornosti za formacije koje su 1993. izvršile proboj Medačkog džepa – malog, isturenog područja Hrvatske koje je bilo pod kontrolom Srba.



Navodno je Ademi, koji je komandovao Vojnom oblašću Gospić, bio nadležan za planiranje, naređivanje i izvršenje operacije, izvedene u periodu od 9. do 17. septembra 1993.



Norac je pak, bio pukovnik i komandant Devete motorizovane gardijske brigade – glavne jedinice koja je sudelovala u akciji.



U optužnici se kaže da je tokom te operacije najmanje 29 lokalnih srpskih civila ubijeno, dok ih je više desetina ranjeno. Pominje se i da su hrvatske snage ubile i najmanje pet srpskih vojnika koji su bili zarobljeni ili ranjeni.



Svedokinja 19 je izjavila da je ubistvo njene tetke naredio vojnik po imenu Dragan, jedan od desetak vojnika koji su – u zelenim uniformama i sa šlemovima na glavi – napali njeno selo.



Predsedavajući sudija Marin Mrčela ju je upozorio da je u razgovorima sa istražiteljima za ratne zločine 1999. pomenula samo Bobetka, ali ne i Ademija.



„Vrag će ga znati, možda i nisam. Bilo mi je dovoljno to što je Bobetko naredio. Oni su inače bili u Gospiću i samo su naređivali sirotinji da ubija i pljačka“, kazala je ona.



Rekla je i kako su pljačka i palež počeli tek pošto je hrvatskim vojnicima naređeno da se povuku, pod pritiskom mirovnih trupa Ujedinjenih nacija (UNPROFOR). Kazala je i da ju je UNPROFOR pozvao da identifikuje tela dvoje svojih srpskih suseda – Anđe i Mira Jovića.



Norčeva je odbrana uložila prigovor na njeno svedočenje, nazivajući ga „površnim i protivrečnim“.



Usledio je i iskaz Svedoka broj 18, koji je takođe iz sela Čitluk, i koji je rekao da iz tog sela na hrvatske vojnike nije ispaljen nijedan metak. To je u suprotnosti s navodima odbrane, čiji je tim naveo da je Čitluk služio kao baza iz koje su pokretani napadi na Gospić i ostala središta na tom području.



Svedok je rekao i da niko od onih koji su se predali Hrvatima nije preživeo.



Sutradan, 11. decembra, sudu su pokazane fotografije na kojima se vide delimično spaljena tela u podrumima, te pojedini oštećeni i raspadnuti leševi.



Ove fotografije je nakon pomenute akcije načinio UNPROFOR, i na njima se vide mrtvi ljudi u civilnoj odeći i uniformama. Fotografije prikazuju i uništene i spaljene kuće.



„Hrvatske su snage prilikom odloženog povlačenja sistematski rušile objekte. Kuće su još uvek gorele kad je UNPROFOR prvi put stigao na neka od područja; goreli su i neki leševi. Hrvatska vojska je u potpunosti sprovela taktiku spaljene zemlje“, stoji u izveštaju UNPROFOR-a iz tog perioda, kojeg je citirao sudija Marin Mrčela.



Norčeva se odbrana usprotivila UNPROFOR-ovom izveštaju „zbog toga što ne odgovara stvarnoj situaciji“.



Ostatak sedmice je bio posvećen iskazima svedoka odbrane, koji su govorili o tome kako je hrvatska vojska poštovala međunarodna pravila ratovanja sadržana u Ženevskoj konvenciji.



Bivši komandant Trećeg bataljona pri Norčevoj brigadi, Mirko Hećimović, kazao je da je za zločine u Medačkom džepu čuo tek posredstvom medija. On je Ademija i Norca opisao kao osobe koje bi kaznile svakoga ko bi učinio nešto loše.



Hećimović je porekao postojanje „Sektora Jedan“, kojim je – prema navodima optužnice – komandovao Norac. Međutim, potvrdio je da je Norac posedovao zaseban komandni centar u Bilaju, gde su mu zapovednici referisali nakon operacije i potvrđivali mu da je na terenu sve u redu.



Suđenje se nastavlja sledeće sedmice.



Goran Jungvirth je izveštač IWPR-a iz Zagreba.