SUDSKA HRONIKA: SUDJENJE ZA GENOCID U PRIJEDORU

Protekle je nedelje otpocelo i drugo sudjenje na kome se utvrdjuje odgovornost politickih lidera za zlocine nad nesrpskim stanovnistvom u prijedorskoj oblasti (severozapadna Bosna).

Cetiri su godine protekle od sudjenja lokalnom lekaru i politicaru Milanu Kovacevicu, koje je - usled iznenadne smrti optuzenog - bilo okoncano posle svega nekoliko nedelja.

Milomir Stakic je u vreme progona, koji su se odvijali tokom 1992. godine, zauzimao najvise politicke pozicije, buduci da je bio predsednik skupstine opstine grada Prijedora i sef lokalnog kriznog staba.

Tuzilac Dzoana Korner je konstatovala da su se u Prijedoru bosanski Srbi "tokom 1992. ustremili na svoje nesrpske komsije sa svireposcu koja se moze objasniti samo atmosferom straha i mrznje koju su svesno stvarali ljudi poput optuzenog Milomira Stakica".

Rukovodstvo bosanskih Srba, pocev od Radovana Karadzica, Momcila Krajisnika i Biljane Plavsic, pa do predsednika opstina, sprovodilo je - po recima Kornerove - isti "opsti projekat ili plan kontinuiranog iseljavanja nesrpskog stanovnistva iz onih oblasti koje su bile predvidjene za ulazak u sastav srpske drzave".

Pomenuto iseljavanje je, tvrdi tuzilac, trebalo da bude obavljeno putem svesnog pribegavanja zlocinackoj politici: na samom pocetku su nesrpskim radnicima bila oduzeta sva prava, sloboda kretanja i odgovarajuca sudska zastita; potom je citava stvar eskalirala u napade na sela i regione, unistavanje svojine i svesno rusenje verskih ustanova.

Oni koji nisu poginuli u tim napadima, rekla je tuzilac, bili su odvedeni u logore, gde su se odvijala pogubljenja i mucenja, dok su "oni koji su bili pusteni iz logora zajedno sa hiljadama drugih civila bili deportovani iz oblasti u kojima su njihove porodice zivele decenijama i generacijama".

Tuzilastvo Stakica smatra krivicno odgovornim za genocid. Ono ce pokusati da dokaze njegovo aktivno ucesce u pomenutim dogadjajima: prvo time sto ce one koji su ga poznavali ili imali kontakte sa njim tokom 1992. pozvati da svedoce, a onda i ukazujuci na njegove javne izjave.

U jednoj od tih izjava, on je svojevremeno potvrdio da je bio upoznat sa smrcu izvesnog broja zatocenika logora Omarska, premda je konstatovao da su u pitanju bili "slucajevi obicne smrti, a ne ubistva".

Prvi svedok optuzbe bio je Robert Donia, americki strucnjak za istoriju Balkana i veteran medju svedocima u tribunalu. On je svoje svedocenje poceo iznosenjem istorijske i drustvene pozadine dogadjaja koji su opisani u optuznici.

Vjera Bogati je specijalni dopisnik IWPR iz Haga i novinar novinske agencije SENSE.