Mundesira Çmobilizimi per Ish-Ushtaret e UÇK-se, ne Kosove

Nga Laura Rozen ne Prishtine (Botuar ne 28 Shtator 1999)

Mundesira Çmobilizimi per Ish-Ushtaret e UÇK-se, ne Kosove

Nga Laura Rozen ne Prishtine (Botuar ne 28 Shtator 1999)

Thursday, 10 November, 2005

Nje vit me pare, Gashi u bashkua me Ushtrine Clirimtare te Kosoves, ku sherbeu si shofer i komandantit lokal te UÇK-se. Javen e fundit, ai shkoi ne zyrat e Organizates Nderkombetare per Migracion (IOM) per te kerkuar keshilla se si mund te gjente nje pune te re.


Nje jave pasi KFOR-i dhe OKB-ja, certifikuan fundin e UÇK-se, komuniteti nderkombetar po intesifikon perpjekjet per te siguruar qe ish-ushtaret e UÇK-se dhe te tjeret si Gashi, te mund te gjejne pune ne “jeten civile”, si nje menyre per te ruajtur cmilitarizimin e Kosoves.


ION-it i eshte ngarkuar detyra e futjes ne punera civile, e ish-rebeleve te UÇK-se. Duke filluar qe ne mes te Gushtit, IOM-i ka vizituar 49 zonat e UÇK-se, dhe ka rregjistruar mese 13,000 ish-luftetare per te cilet eshte pergatitur programi i rintegrimit.


“Ne do te shkojme ne pikat e grumbullimit, dhe do tu themi atyre, se e kuptojme qe disa nga ju mund te futen ne polici dhe administraten civile. Por disa nga ju, nuk do te mund te kene kto mundesi. Ajo qe ne po bejme eshte, qe te ngreme nje program per ju”, tha Michael Barton, zedhenes i Iom-it ne Kosove.


Qe prej çberjes se UÇK-se para nje jave, 2,775 ish-luftetare kane vizituar shtate zyrat rajonale te organizates, jane bere 1,391 intervista, dhe 64 ish-rebele jane futur neper punera civile.


IOM thote se nuk e shikon programin e ri-integrimit si favorizim te luftetareve te UÇK-se, por si nje program qe promovon stabilitetin dhe me efekte te shumta. IOM-i, vlereson se 13,000 ish luftetaret e rregjistruar, kane rreth 100,000 persona ne varei, te gjithe duke pritur qe te perfitojne prej punesimin ne sektorin civil te ish-luftetareve te UÇK-se.


Ish-Rebelet, kane kater opsione. IOM-i do te ndihmoje punesimin e tyre ne punera qe egzistojne aktualisht, si psh. ne fabrika duke u subvencionuar nje pjese te rroges si ish-ushtare, ne qofte se drejtuesit bien dakort qe ti trajnojne ata per nje pune te caktuar. IOM-i ka mundesi qe tu ofroje ish-rebelevem, ca para per tu vetepunesuar psh. per te blere paisje te reja per fermen etyre, apo per te filluar ndonje aktivitet privat.


Per ata te cilet duan te vazhdojne shkollimin e tyre, Sherbimi Boteror i Universitetit me qender ne Austri ka siguruar 300 bursa per sudime ne Universitetin e Prishtines. IOM-i do te subvencionoje me tej, ish-luftetaret studente duke u dhene parate per strehimin dhe jetesen si dhe per materialet e studimit, si psh. kompjutera, librat, bangat dhe karriked.


Se fundi, IOM-i po merr aplikime nga ish-rebele te cilet duan te futen ne Korpusin e Mbrojtjes se Kosoves te krijuar kohet e fundit (KPC) Nen kryesimin e ish-komandantit ushtarak te UÇK-se, Gjeneralit Agim Cekut, KPC do te punesoje 2,000 persona aktive dhe 3,000 rezerviste me uniforme qe do te merrene me kerkime de shpetime, reagime te shpejta sipas nevojave, me luften kunder zjarreve, dhe me sherbime te mbrojtjes jo-ushtarake kombetare ne krahine.


E ndersa kritiket e KPC-se thone se ajo seshte vecse UÇK-ja me nje emer tjeter, Bartoni thote se sipas statistikave, shume nga ish-anetareve te UÇK-se nuk deshirojne te futen ne Korpusin e Kosoves.


“Ka shume bisedime rreth Korpusit te Mbrojtjes se Kosoves, por ne te vertete ai eshte nje nga mundesite e pakta te ri-integrimit”, thote Barton. “Duket nje ndarje 50 me 50, gjysmat e njerezve interesohen te marrin pjese ne KPC, dhe gjysma tjeter qe po aplikon per mundesi te llojeve te tjera”.


Minimumi i kualifikimit baze per te aplikuar per ne KPC, eshte mosha nga 18 ne 55 vjec, gjendja fizike, dhe perfundimi i te pakten vitit te trete te shkolles se mesme. E ndersa IOM-i kryeson procesin fillestar te aplikimit per ne Korpus, nje ekip i menaxhereve te perkoheshem te KPC-se duke perfshire edhe Cekun, perfaqsuesit e KFOR-it, dhe OKB-se, bejne rekrutimin final.


Pra, ku kane gjtur pune ish-rebelet? IOM ka sistemuar ne pune 64 ish-rebele, javen e kaluar, duke perfshire dy persona te trainuar si kimiste, ne nje fabrike farmaceutike ne Gjilan. Negocimet perfundimtare po vazhdojne per trainimin e 43 te tjereve si teknike, per te punuar ne kompanine e elektricitetit te Kosoves.


Disa ish fermere, kane marre para nga IOM-i per te rehabilituar fermat e tyre. Bartomi thote se organizata eshte ne procesin e trainimit te disa ish-luftetareve te UÇK-se per te punuar si rregulluesa trafiku ne Kosoven e mbushur me vetura, si dhe per te rivendosur disa ish-luftetare ne programet e ndryshme te cminimit ne krahine.


Pavaresisht nga perpjekjet nderkombetare per te riorientuar ish-rebelet dret sektorit civil, ish-luftetaret akoma vuajne si proletare, duke ardhur poshte e perpjete e ne dsa ndertesa ne Prishtine, duke krijuar idene se po drejtojne aty ku jane, pikerisht ne hunden e radareve te komunitetit nderkombetar. Disa nga pjese e UÇK-se, duket se jane te imunizuara nga perpjekjet e monitorizuara nga komuniteti nderkombetar per çmilitraizimin.


Por eshte akoma e qarte qe pjesa me e madhe e i ish-ushtarev te UÇK-se, si Safet Gashi nuk kane deshire te merren me politike, dhe duan vetem te gjejne nje pune per te ushqyer familjet e tyre dhe per te rindertuar shtepite e shkataruara perpara ardhjes se dimrit.


Gashi i tha IOM-it, se ndersas zgjedhja e tij e pare eshte qe te punoje ne KPC, ai gjithashtu do te ishte i gatshem te punontre si taksi. Nje alternative tjeter, thote ai, do te ishte rihapja ne cast e dyqanit te tij te shkateruar per riparimin e makinave, ku dhe mund te punesoje 10 deri ne 15 njerez nga fshati i tij, ne qofte se do te gjente nje vinc me kompresor.


Laura Rozen ka raportuar nga Ballakani per mediat ne gjuhen Angleze, qe prej 1996.


Kosovo
Frontline Updates
Support local journalists