KROACI: NJEREZIT E TUGJMAN KANE 'PERVETESUAR' FONDET E DHENA NGA DIASPORA

kane pervetesuar fonde te planifikuara per mbrojtjen e vendit.

Nga Drago Hedl ne Osijek (BCR No. 392, 20-Dec-02)

Zagrebi u ka kerkuar autoriteteve Vieneze te ndihmojne ne hetimet mbi

vendndodhjen e fondeve te diapores Kroate te depozituara ne nje banke

Austriake, te cilat Kroacia kishte ne plan ti perdorte per blerjen e

armeve gjate fillimit te viteve Nentedhjete.

Llogaria eshte hapur me qellim per te shmangur kontrollet dhe embargon

nderkombetare ndaj ish Jugosllavise e cila nuk i lejonte Kroacise te

blinte ligjerisht armatim.

Hetimi, i cili tashme ka zbuluar se zyrtare te ish partise ne pushtet

Bashkimi Demokratik Kroat, HDZ, kane pervetesuar nje shume te madhe

parash, po konsiderohet si nje perpjekje e qeverise se Ivica Racan per ti

rikujtuar njerezve deshtimet e ish regjimit te djathte te kaluar ne prag

te zgjedhjeve te vitit te ardheshem.

Zedhenesja e ministrise se brendeshme Zinka Bardiq ka thene per IWPR kete

jave se Kroacia u ka kerkuar autoriteteve te rendit ne Austri te ndihmojne

ne hetimet e saj per fondet e humbura, te depozituara ne banken für

Kärnten und Steiermark, ne qytetin Villach. Zedhensja ka konfirmuar se nje

shume prej rreth 50 milion euro eshte depozituar ne llogarine e qeverise

dhjete vjet me pare, por ajo nuk mund te thoshte me saktesi se sa para

mbeten tani nga kjo sasi. Hetimi i deri tanishem ka arritur te zbuloje

vetem nje pjese te vogel te kesaj shume.

Bardiq ka deklaruar javen e kaluar se llogaria ne Austri eshte kontrolluar

nga tre zyrtare te HDZ, te gjithe njerez te afert te ish presidentit dhe

kreytarit te HDZ Franjo Tugjman. Dy prej tyre, ish ministri i mbrojtjes

dhe ish ministri i financave, Gojko Susak dhe Jozo Martinoviq kane vdekur.

I treti ka qene shefi i vjeter i kabinetit te Tugjman, Hrvoje Sariniq, i

cili eshte terhequr nga politika. Sariniq ka kundershtuar lajmin e dhene

ne nje deklarate te lexuar ne Televizionin Kroat ne mbremjen e se Shtunes

se kaluar.

Zedhenesi i ministrise se mbrojtjes ka thene se si pjese e ketij hetimi,

qeveria ka nisur nje veprim ligjor ndaj nje fondacioni te HDZ-se, Fondi

Shteteror Kroat, per rreth 2.7 milion marka te cilat mendohet se ai ka

terhequr nga llogaria ne Austri. Tanime llogaria bankare e fondacionit

eshte ngrire.

Perfaqesuesi i Für Kärnten und Steiermark, Magister Helfried Wagner ka

thene per IWPR se rregullat e ruajtjes se sekretit bankar nuk e lejojne

ate te komentoje rreth hetimit te Kroacise. Megjithate, nje burim ne banke

ka konfirmuar se ata kane pasur kontakte me gjykatat Austriake.

Hetimi, i cili nuk ka nje afat te caktuar kohor, ka zbuluar muajin e

kaluar se shuma te medha parash nga llogaria ne Villach jane perdorur nga

njerezit e afert te Tugjman ne HDZ per te blere kompani te cilat po

privatizoheshin, si banka, hotele dhe prona te tjera te medha.

Tugjman u ka paraqitur ne ate kohe ish bashkepunetoreve te tij, perfshire

edhe presidentin e tanishem Stipe Mesiq, nje plan per te shitur pjesen me

te madhe te pronave shteterore nje rrethi te ngushte njerezish te perbere

prej rreth 100 familjesh - dhe meqenese ata nuk kishin fondet e nevojeshme

per te bere keto blerje, Mesiq ka thene per median Kroate se Tugjman ishte

shprehur se duhej gjetur nje menyre per ti ndihmuar ata.

Per shembull, hetuesit kane zbuluar se 1.6 milion dollare Amerikan,

500,000 dollare Australian dhe 700,000 marka Gjermane jane transferuar nga

llogaria ne Austri ne ate te nje zyrtari te HDZ, te quajtur Ferdinand

Jukiq, duke i mundesuar atij te blinte nje fabrike te njohur te prodhimit

te pijeve. Hetuesit kane thene gjithashtu se ata kane prova qe vertetojne

se rreth 3.25 milion dollare Amerikan jane transferuar ne llogarite e dy

zyrtareve te HDZ, Marinko dhe Zeljko Mikuliq, dhe ata me pas me keto para

kane blere nje fabrike letre ne Zagreb. Jukiq ka kundershtuar keto akuza,

dhe Mikuliqet nuk kane pranuar te komentojne rreth akuzave te bera ndaj

tyre.

Ne nje zhvillim te ri ne kete rast, Radovan Smokvina, nje Kroat i cili

jeton ne Zvicer dhe ka kontribuar me 60,000 Franga Zvicerane ne llogarine

e Villach, ka thene per te perditeshmen Jutarnji list se diaspora nuk ka

marre asnjehere ndonje dokument qe te vertetonte se si jane shpenzuar keto

para.

Megjithate, nje pjese e vogel e ketij fondi, eshte perdorur per qellimin

kryesor per te cilin eshte krijuar ky fond. Gjenerali Martin Spegelj,

ministri i mbrojtjes i kohes se Tugjman nga Gusht 1990 ne Qershor 1991, ka

thene ne ate kohe se njoftimet se po zhpenzoheshin shuma te medha per

blerjen e armatimeve nuk kane qene te verteta.

"Ushtria Kroate po perdor ende armet te cilat jane marre nga kazermat e

ushtrise Jugosllave, ku ne kemi marre te pakten 200,000 arme moderne te

kembesorise dhe rreth 250 tanke," ka thene ai. "Parate te cilat jane

mbledhur per blerjen e armeve jane zhdukur - Zoti e ti se ku".

Analistet politik mendojne se nuk ka qene nje rastesi qe qeveria e Racan e

ka publikuar kete ceshtje nje vit perpara zgjedhjeve. Zyrtaret kane pasur

dijeni prej kohesh per llogarine qe ekzistonte ne Austri dhe Presidenti

Mesiq i eshte referuar kesaj llogarie disa here qe kur koalicioni i

qendres se majte ka marre pushtetin ne vitin 2000.

Anketimet me te fundit kane treguar nje rritje te mbeshtetjes per HDZ.

Rreth 22 perqind e votuesve tani thone se mbeshtesin HDZ, nje shifer kjo

me e larte se ajo per Social Demokratet e Racan, te cilet mesa duket

gezojne vetem 14 perqind.

Qeveria ka larguar nje pjese te mire te elektoratit duke premtuar

ekstradimin per ne gjykaten e Hages te te dyshuarve per krime lufte, te

cilet konsiderohen nga shume njerez si heronj kombetar. Qeveria gjithashtu

nuk ka arritur te mbaje edhe premtimet e shumta te bera ne fushen

ekonomike. Racan shpreson te beje per vete ate pjese te zgjedhesve te

cilet jane ende te pavendosur, nepermjet hetimit per fondet e zhdukura.

HDZ ka fituar kapital politik duke akuzuar qeverine se ka "kriminalizuar"

luften per pavaresi te viteve 1990 nepermjet perndjekjes se Kroateve te

dyshuar per krime lufte. Tani qeveria deshiron te provoje qe HDZ ka

pervetesuar parate te cilat ishin dhene pikerisht per luften.

Drago Pilsel, nje komentator politik me nje te kaluar emigranti ne

Argjentine, ka thene se gjetja e ketyre parave te zhdukura nuk eshte

shqetesimi dhe pikesynimi kryesor i qeverise. Qeveria e Racan po ben te

pamunduren te qendroje ne pushtet," ka thene ai. "Ata kane pasur dijeni

per llogarine e HDZ-se prej kohesh. Vetem tani kane vendosur te fillojne

hetimet".

Drago Hedl eshte nje bashkepunetor i IWPR i vendosur ne Osijek.