لوېديځ ولايت، هرات په افغانستان کې لومړى ولايت دی، چې د سګرټو په څکولو يې بنديز لګولی دی.

دا قانون د تېر اپرېل په مياشت کې پلې شو او تر اوسه يوازې په حکومتي ادارو کې د پلي کېدو وړ دی، خو چارواکي وايي، هغوی هڅه کوي ترڅو هغه رستورانونو، هوټلونو او نورو عامه ځايونو ته هم وروغځوي.

د هرات دعامې روغتيا رئيسې، دکتور روفې نيازي وويل، د روغتيا رياست دا کار ددې لپاره کړی دی،ترڅو هغه کارکوونکي د سګرټ د لوګي له اغېزو څخه وساتي، چې په خپله سګرټ نه څکوي. هغې وويل: ((دا (د سګرټو څکول) د روغيتا او چاپېريال د ککړتيا دواړو لپاره زيان لري. موږ د عامې روغتيا په رياست کې يو بورډ لرو، چې د سګرټ د څکولو کنترول کوي.))

په نوي قانون کې جزا نه ده ټاکل شوې، خو کله چې په دې وروستيو کې د آی ډبليو پي آر يو خبريال هرات ته ولاړ او هلته يې حکومتي ادارې ولېدلي، آن پخپله د عامې روغتيا په رياست کې ډېرو خلکو سګرټونه لګولي و.

دهرات دولايت په ودانۍ کې يو کارکوونکي،نظر محمد غورياني په داسې حال کې چې د مېز په سر يې ډکې سګرټ دانۍ ته کتل، وويل: ((ما له پخوا څخه عادت نه درلود، چې په دفتر کې سګرټ وڅکوم. خوزما همکاران په دفتر کې زيات سګرټ څکوي. دا به غوره وي، چې هغوی بهر سګرټ وڅکوي.))

د والي مرستيال، مير عبدالخالق وويل، هغه د بنديز ملاتړ کوي، خو دايې ومنله، چې هغه پخپله په بنديز باندې سترګې پټې کړي دی.

د عامې روغتيا د وزارت يو سلاکار عبدالله فهيم وويل: ((که يو څوک په دفتر کې د بل چا د سګرټو د څکولو په اړه شکايت وکړي، نو موږ د اوس لپاره ورته کومه سزا په پام کې نه ده نيولې.))

خو هغه يادونه وکړه، افغانستان په هغه پرېکړه ليک لاسليک کړی، چې پروسږکال د روغتيا د نړيوالې ادارې له خوا پلی شوی او په عامه ځايونو کې د سګرټو په څکولو باندې د بنديز غوښتنه کوي. هغه وړاندوينه وکړه، د قانون جوړولو ملي اداره (پارلمان) چې په پام کې ده، د راتلونکي سپتمبر په مياشت کې رامنځته شي،تر تائيد وروسته بۀ دا بنديز په ټول هېواد کې پلی کړي.

د نيازي په وينا د هرات د ولايت چارواکي به، چې له ايران سره په لوېديځه پوله پروت دی، د چلم په څکولو هم بنديز ولګوي.

چلم په زياترو رستورانونو کې د ميلمنو لپاره موجود دی، چې وچې مڼې، کېنو او نورې مېوې په کې څکل کيږي. چلم يوه نله لري او هر څوک يې په خپل وار څکوي. دا چلم، د مېوه يي چلم، په نوم ياديږي.

دوکتور روفې وويل: ((زموږ بل ګام به د ميوه يې چلم د بندولو په اړه وي. د هغې له لارې ميکروبونه يو بل ته ځي او ډله ييز څکول د ساري ناروغيو د رامنځته کېدو لامل کيږي.))

يو زيات شمېر ځايي خلکو او هټيوالو وويل، چې هغوی ددې کار هرکلی کوي،خويو شمېر نورو زياتو خلکو د هغې د عملي کولو په اړه شک څرګند کړ. ډېر معمولي سګرټ لږ و ډېر لس افغانۍ بيه لري.

شل کلن محمد عارف وايي، هغه د سګرټو د پلورلو له لارې د ورځې څه نا څه دوه سوه افغانۍ ګټه کوي، خو زياته يې کړه، چې په ډېره مينه به د خلکو د روغتيا په خاطر له دې ګټې تېر شي.

د ارغوان رستوران خاوند، عبدالصميم وويل، هغه په ميوه يې چلم باندې د بنديز هرکلی کوي، که څه هم چې د هغه کاروبار ته تاوان پيښوي. هغه وويل، د هغه د رستوران هغه کارکوونکي، چې دا چلم چمتو کوي، له سرخوږي څخه شکايت کوي.

د روغتيا دوزارت سلاکار فهيم وويل، نوی پارلمان بايد نه يوازې په عامه ځايونو کې د سګرټ په څکولو بنديز ولګوي، بايد د هغې تر څنګ په سګرټو باندې محصول هم ولګوي. په سګرټو باندې د محصول له لارې لاسته راغلې پيسې بايد د سګرټو له لوګي څخه د راولاړو شويو ناروغانو په درملنې ولګيږي.