زؤر كةس ثيَيان واية دةركةوتني بونيادي سياسي دةبيَتة زامني سةربةستي و طةشةكردن، بةلاَم سةرسةختةكان وةلاوةي دةنيَن.

نوسيني : يةريظان ئةدهةم

زؤر كةس ثيَيان واية دةركةوتني بونيادي سياسي دةبيَتة زامني سةربةستي و طةشةكردن، بةلاَم سةرسةختةكان وةلاوةي دةنيَن.

نوسيني : يةريظان ئةدهةم

Tuesday, 22 February, 2005
IWPR

IWPR

Institute for War & Peace Reporting

لة 3ي ئةيلولدا ئةنجومةني حوكمرِاني كاتي 25 وةزيري دةستنيشانكرد بؤ ثيَكهيَناني حكومةتي نويَي ولآت.


بؤ يةكةم جار لة ميَذوي دةولًَةتي عيَراقي نويَدا هةموو طروثة ئةتني و ئايينيةكان ثيَكةوةكاردةكةن لة حكومةتدا. شويَنة طرنطةكان درا بة سيَ طروثة سةرةكيةكةي ولاَت. وةزيري ناوخؤ عةرةبي شيعةية و وةزيري داد عةرةبي سوننيية و وةزيري دةرةوةش كوردة.


مةهدي عةلي مامؤستايةكي شيعةي تةمةن 37سال،َ دانيشتوي بةغداد ووتي "كابينة نويَيةكة طرنطترين خالَي وةرضةرخانة لة ميَذووي عيَراقدا".باوةري واية كة " دابةشكردني عادلانةي وةزارةتةكان لةنيَوان طروثة هةمةجؤرة ئةتني و ئايينيةكان لة ولآتدا ، ولآت رزطارئةكات لة جوداكاري و سةركوتكردن". مةهدي ضاوةرواني ئةو رؤذة دةكات كة عيَراقيةكان دةتوانن هةلَبذاردن بكةن و سةرؤكي خؤيان هةلَببذيَرن.


سةرباري نةبووني ئاسايش و كيَشةكاني ذيرخاني كؤمةلَطا، مةهدي باوةري واية كة بةرةوثيَشضونيَك هةية..بارودؤخةكان رؤذ بةرؤذ بةرةو باشتر دةضن. ريَباز عةلي تةمةن 25 سالَ كة كورديَكي قوتابي زانكؤية هةمان طةشبيي مةهدي هةية. دةلًَيَت كة لةذيَر دةسةلآتي سةدام حسيَندا طةلةكةي نةيوتوانيوة ئازادانة تةعبير لةخؤيبكات . "تةنانةت نةمانئةويَرا بشليَين كوردين."


بةلآم لةسايةي دةسةلآتي ئةم كابينة نويَيةدا، كوردةكان هةست بةئازاديي دةكةن لةهةر شويَنيَك بن لة عيَراقدا. هةروةها ووتي "ئيَمة خةريكي بةدةستهيَناني ئةو شتانةين كة لة ماوةي 30 سالَي رابردودا خةباتمان بؤ كردووة"


خةلَكانيَكيش هةن نارازين بةم كابينةية و ئةو مةباديئانةش لةثشتيةوةيةتي. "ئيَمة بةتةواوةتي نارازين" مازن محةمةد، سةوزةفرؤشي تةمةن 30سالَ لة تكريت ، ئةو شارةي كة سةرؤكي ثيَشو سةدام حسيَني ليَهاتبوة دنياوة، وتي ئةنداماني كابينة تازةكة وةكو كةساني دانراو لةلايةن ئةمةريكاوة دةداتة قةلَةم. "من هةرطيز ئةوان وةكو نويَنةري شةرعي عيَراقيةكان نابينم".


بؤضونةكاني مةهدي تةباية لةطةلَ بؤضونةكاني مةها جةمال، ذني مالَةوةية و عةرةبيَكي سوننيية كة لة بةغداد دةذي. مةها وتي " نة خةلَكي عيَراق و نة جيهاني دةرةوةش ئةوان وةك نويَنةري شةرعي نابينن". ناحةزبووني بةرامبةر بة ئةنداماني كابينة نويَية كة بةقةد ناحةزبوونيةتي بةرامبةر بة ئةنجومةني حوكمراني. مةها هةموويان وةك هةلثةرست دةبينيَت كة سةربة حزبة ئؤثؤزيسيؤنة دورولاَتةكاني عيَراق بوون. "هةر كة ئةمةريكيةكان عيَراق بةجيَبهيَلن: خةلَك دةست دةكات بة تيرؤركردنيان و لابردنيان لة دةسةلاَت" مةها بة IWPR ي راطةياند.


مازن ثيَيواية كة لة كاتي دةستثيَكردني جةنطةوة و دامةزراندني كابينة نويَيةكةوة، "هةموو شتيَك خراثتر بووة"


بةلآم خةلَكانيَك بةثةرؤشن بؤ دةستنيشانكردنة نويَيةكة، لةبةرئةوةي وةزارةتةكان بواري كاركردن دروست دةكةن و ئةمةش ئابوري باشتردةكات- بايةخي طةورةي زؤربةري عيَراقيةكان.


عةباس عةبد، تةمةن 27 سالَ دلَنياية لةوةي كابينة نويَيةكة هةلي كاركردني يةكسان دةهيَنيَتةكايةوة. عةباس كريَكاريَكي سةلَتة و خةلَكي بةغدادة، كة داواكاري ثيَشكةش كردووة بؤ كاركردن لة ريزي هيَزي ثؤليس. عةباس دةلَيَت كة بة مووضةي يةكةم كة 60 دؤلارة لة مانطيَكدا "سةرةتايةكي زؤر باشة بؤ من".


عةباس دةلَيَت لة سايةي رذيَمي بةعسدا تةنها ئةنداماني حوكمراني حزبي بةعس فرسةتي دامةزراندني باشيان هةبوو. "واستةكاري زؤر بةربلاَو بوو".


مووضةي ثؤليس و كارمةندة خزمةتطوازية مةدةنيةكاني تر ئيَستا ضةند قات زياترة لةوةي رذيَمي كؤن. ضةند مانطيَك لةمةوبةر موضةي يةكةمي عةباس ضوار ثيَنج دؤلاريَكي ئةمةريكي بووة.


عةلا سةلام دانيشتوي كازمية ، طةرِةكيَكي شيعةنشيني بةغداد، ئيَستا مانطانة 120 دؤلار وةردةطريَت، بةبةراوردكردن لةطةلَ ثيَنج دؤلار كة لةرذيَمي كؤني وةردةطرت. ئةطةر مووضة بةبةرزي بميَنيَتةوة لةسايةي ئةم حكومةتة نويَيةدا، سةلام ووتي،"من دلَنيام كة ئةمة يارمةتي ولآت دةدات بؤ رزطاربوون لة طةندةلَي و جولآن بةرةو ئايندةيةكي ئارام و خؤشطوزةران".


زؤر كةس باوةريان واية كة حوكمرانة نويَيةكاني عيَراقي دةبيَت ثشتيواناني سةدام ريشةكيَش بكةن.


مامؤستا مةهدي لة بةغداد ناخؤشحالَة بةو هةموو فرسةتي كاركردنةوةي دراوةتة دلَسؤزاني حكومةتي ثيَشوو. ووتي "ئةم هةموو فرسةتي كاركردنة يارمةتي بةعسةيةكان دةدات كة بطةريَنةوة شويَنة كؤنةكانيان و تاوان ئةنجام بدةن" .


" ئةم حكومةتة نابيَت بةعسيةكان دوبارة دابمةزريَنيَتةوة، يان ريَطةيانبدات ئةوة بكةن كة لة رابردودا كردويانة".


هةروةها باوةري واية كة جكومةتي نويَ دةبيَـت هةولَبدات بؤ دادطاييكردني ئةو عيَراقييانةي كة تاوانباري جةنطن.


مةهدي ووتي "بةردةوام ئةبيستين كة ئةمةريكيةكان ئةنداميَكي بالآي رذيَمي سةداميان دةستطيركردوة ، بةلآم كةس نازانيَت لةكويَن و ضيان ليَبةسةرديَت."


مةهدي هاوهةستي هةموو ئةو عيَراقيانةية كة نالآندويانة بةدةست رذيَمي كؤنةوة. "حكومةتي نويَ ئةبيَـت داوا لة ئةمةريكيةكان بكات بؤ ئةوةي تاوانباراني جةنطي رذيَمي ثيَشوو بدريَنة دادطا لة ناو عيَراق نةك لةدةرةوةي عيَراق"


يةريظان ئةدهةم رؤذنامةنوسيَكي سةربةخؤ/ وةرطيَر لة بةغداد دادةنيشيَت.


Iraqi Kurdistan, Iraq
Frontline Updates
Support local journalists