ئةو مندالَةي خةوني بةوةوة دةبيني ببيَت بة جةنطاوةريَكي كورد، ئيَستا بووة بة ثياو، دةيةويَت جةنطة لة كؤتايي نةهاتووةكاني عيراق رابوةستيَنيَت.

جةمال ثيَنجويَني لة سليَماني (ICR No. 72، 08-Jul-04)

ئةو مندالَةي خةوني بةوةوة دةبيني ببيَت بة جةنطاوةريَكي كورد، ئيَستا بووة بة ثياو، دةيةويَت جةنطة لة كؤتايي نةهاتووةكاني عيراق رابوةستيَنيَت.

جةمال ثيَنجويَني لة سليَماني (ICR No. 72، 08-Jul-04)

Tuesday, 22 February, 2005
IWPR

IWPR

Institute for War & Peace Reporting

منيش وةكو مندالَيَك ثيَي سةرسام بووم، ئةو ثياوةي كة ثالَةوانانة داكؤكي لة زيَدي كورد كردووة دذي عوسمانييةكان و ثاشان دذي دةسةلآتي بةريتانيا.


ئةو يادي شكؤمةندي شةرِةكاني خؤي دةكردةوة. برِنةوةكةي هةلَدةطرت و دةيووت "من بةم برِنةوة ضةندان عوسماني و ئينطليزم كوشتووة".


منيش ئيرةييم ثيَدةبرد و هيوام دةخواست لة جيَطاي ئةو بووماية.


شةرِو نائارامي بةشيَكن لة ذياني عيراقييةكان. بةلآم كورد بةشي هةرة طةورةي ثيَبرِاوة. ئيَم نةك هةر تةنها شةرِةكاني سةداممان بؤ كردووة، بةلَكو دذي سوثا جينؤسايدكةرةكةشي وةستاوينةتةوة، زؤرجاريش دذي يةكتريي جةنطاوين.


شةرِةكاني باثيرم ماقوولَ ديار بوون. بةلآم ئةوانةي من زؤر بة ناخؤشي بيَهوودة بوون، لة دواي خؤيانةوة ذياني تيَكشكاويان جيَهيَشتووة، نةك ضيرؤكي ثرِ شانازيي.


ميَذووي نزيكمان لةسةر توندو تيذيي دانيشتووة، شةرِة ناوخؤييةكان يان دةرةكييةكان رؤذة ديارةكاني ذيانمانيان نيشانة كردووة. باسي ئةو دايك و باوكة دةكةين كة لة سالَي 1987 دا مردوون، بةلآم بةرةو ساتةكاني كؤتايي جةنطي عيراق – ئيَران. باسي مندالَيَك دةكةين كة كة نةك لة سالَي 1992 دا، بةلَكو ريَك دواي جةنطي كويَت لة دايك بووة. باسي يادي سالآنة دةكةين، نةك لة سالَي 1997 دا، بةلَكو لة نزيكي كؤتايي كيَشةي نيَواني ثارتة كوردييةكاندا.


وامزاني منالَيَك طةورة دةبيَت بؤ ئةوةي وةكو باثيرةم وةها بيَت. ئةنديَشةم دةكرد سةرم ماش و برنج دةبيَت’ ثيَستم ضرض دةبيَت، شةوالَي كوردي لةبةر دةكةم يان ثانتؤلَي فراوان دةثؤشم و برِنةوةكةي باثيرم دةنيَم بة هةموو كةسيَكةوة كة دذي دةوستمةوة.


بةلآم رةنطة سةرم بةراستي ماش و برنج ببيت و ثيَستيشم ضرض و لؤض ببيَت، لةوانةشة شةروالَ لةثيَ بكةم.


بةلآم هيض ئارةزووم لة توندو تيذيي نية، حةز ناكةم تةقة لة كةس بكةم. هيض ضيرؤكيَكي شكؤدارانة دةربارةي جةنطةكانم بؤ منالَةكانم ناطيَرِمةوة.


لة دواهةمين شةرِةكاندا، كة خيَزانةكان لة ترسي بؤمباباراني هيَزةكاني سةدام حسيَن، ديسانةوة شارةكاني كوردستانيان جيَهيَشت و هةلآتن، من لة ذيَر زةمينيَكدا خؤمم حةشار دا.


لاي مندالَيَكةوة دانيشتم كة ويَنةي فرِؤكةيةكي نةفةر هةلَطري كيَشابوو و لة ذيَريدا نوسيبووي "دةتوانم سةفةر بكةم". فرِؤكةكةش بؤمباي دةخستة خوارةوة.


ليَم ثرسي باشة فرِؤكةي نةفةر هةلَطر ضؤن بؤمبا بةر دةداتةوة. ئةويش ثرسي "بؤضي فرِؤكة هةية بؤمبا بةر نةداتةوة؟"


مندالآني كورد تةنها هةر بة جةستة مندالَن. ئةو جةستة بضووكانة خةم و ثةذارةي ذيانيَكي تةواويان هةلَطرتووة.


هةنديَكيان دايك و باوكيانيان لة دةست ضووة، هةر بة مندالَي ناضار بوون بذيَويي ثةيدا بكةن. هةنديَكيان لة شةرِدا و لة ناو ذيَر زةمين و حةشارطةي بؤردوماندا لة دايك بوون، دايك وباوكيشيان لة ترساندا تؤقيبوون. هةنديَكي تريشيان لة كاتي هةلَهاتن يان لة ئؤردوطاي ئاوارةكاندا لة دايك بوون لة توركيا يان لة ئيَران. هةنديَكي تريان تةنانةت لةوةش دلَنيا نين كة لة كويَ لة دايك بوون. تةنا هةر ئةوةندة دةزانن كة كاتيَك شةرِي "س" هةلَطيرسا، ئةوان شةش مانط يان سي سالآن بوون.


زؤربةيان بةلَطةنامةي لة دايكبوونيان نةبووة و دواي ضةند سالَيَك كة خيَزانةكانيان طةرِاونةتةوة بؤ كوردستان، ئينجا بؤيان دروست كراوةو لة ناو جيهاندا تؤمار كراون.


جاريَكيان كورِيَكم بيني ناسنامةيةكي عيراقي ثيَبوو بة خةتي سوور ليي نوسرابوو "سوثاي قادسية". هةموو ئةو مندالآنةي لة سالَي 1990 دا لة دايك بوون ناسانامةيةكيان بؤ كراوة كة يادي داطيركردنةكةي كويَت دةطيَرِيَتةوة. قادسية جةنطيَكي ميَذوويي بوو لة سةدةي حةوتةمدا لة نيَواني فارسةكان كة فةرمانرِةواي عيراقي ئةمرِؤ بوون و عةرةبة موسولَمانةكاندا روويداوة. رذيَمي بةعسيش بة جةنطي نيَوان سالآني 1980-1988 ي ئيَران – عيراقي ناونا "قادسييةي دووهةم" وةك هةولَيَك بؤ ناساندني ئيَرانييةكان وةك مةجوسي و بةزاندني بيَباوةرِةكان، هةروةك باثيرانيان كرديان.


مندالَةكة وتي "من سةر بة سوثاي قادسييةم و كةس ناتوانيَت دذم خؤي رابطريَت".


سوثاكةي قادسييةي سةدام نةما، لةوانةية ئةو مندالَة تؤزيَك سلَ لة لاف ليَدانةكاني بكاتةوة.


هيوادارم منيش بتوانم بة منالَةكاني خؤم بلَيَم كة بةشدارييم كردووة لة ئاوةدانكردنةوةي ولآتةكةمدا. ثيَيانبلَيَم كة ضؤن لة عيراق نويَدا بة ثيَنوسةكةم شةرِي مافةكاني خؤمم كردووة.


جةمال ثيَنجويني مةشقكردوويةكي IWPR ة لة سليَماني.


Frontline Updates
Support local journalists