ئةو رِؤذنامةنوسانةي لةطةلَ سوثادان تةنها ضيرؤكيَكي ثاككراو بلآودةكةنةوة.

نوسيني غيدا جبوري لة واشنتن (ذمارة 7، 24 ي ئازاري 2003)

ئةو رِؤذنامةنوسانةي لةطةلَ سوثادان تةنها ضيرؤكيَكي ثاككراو بلآودةكةنةوة.

نوسيني غيدا جبوري لة واشنتن (ذمارة 7، 24 ي ئازاري 2003)

تؤرِي تةلةفزيؤني جةزيرة كة بارةطاكةي لة قةتةرة، يةكةم لايةن بوو كة هةوالَي طرتني سةربازي ئةمريكي لة باشوري رِؤذهةلآتي عيَراق بلآوكردةوة. لة ماوةي ضةند خولةكيَكدا، ويَنةكان بة هةموو جيهاندا بلآوبوونةوة. جةزيرة و ئةواني تر دةلَيَن كة ئةوان هةوالَةكان ضؤن دةبينن وا بلآويدةكةنةوة – ديمةني خويَنيش بةشيَكة لةشةرِ هةروةك ئةو شكؤداريةي كة بة ثيشانداني ئالآ شةكاوةكانةوة ديَت.


لة يةكةم هةفتةي جةنطي دذي عيَراق دا بة رِيَبةري ئةمريكا، ئةمريكيةكان راستةوخؤ جةنط و دةرئةنجامةكاني دةبينن. بة يارمةتي تةكنةلؤجي، رِاطةياندن لة هةموو كاتيَك زياتر و خيَراتر بابةتمان ثيشاندةدات. ئيَمة شايةتي شيَوازيكي نويَي ثيَشكةوتوترين "تةلةفزيؤني واقيع" ين. كةضي رِةقيبي تةلةفزيؤن و رِاطةياندني ئةمريكي سورة لةسةرئةوةي كة ثيَويست ناكات ئيَمة هةموي ببينين. دةتوانين شكؤداري ببينين، بةلآم خويَن نا.


هةركةسيَك لةم ضةند هةفتةيةي دواييدا تةماشاي تةلةفزيؤنةكاني هةوالَي ئةمريكي كردبيَت بة ضةند تةكنؤلؤجيايةكي نويَ ئاشنا بوة كة ئةو تؤرِانة تاقيدةكةنةوة – ساتفؤني باشكراو، ظيديؤفؤن و هي تر. ئاميَري بينيني شةو رِيَماندةدا كة عيَراق ببينين ئةو دةمةي لة شةودا طرِي تيَبةردةدريَت. كاميَراي هيَند بضوك هةية كة هةوالَنيَرةكان لة خودةي فرِؤكةوانةكاني دةبةستن بؤ طرتني ئةو ساتة لةبيرنةكراوانةي كة بيَطومان دةبن بة دروستكةري ميَذوي نويَ.


ئةم زانياريانة لةوةي طيَذةلَوكةي بيابان جياوازن. لة 1991 دا، جيهان نزيكةي هةموو زانياريةكاني لة يةك سةرضاوةي هةوالَةوة وةردةطرت _ CNN. ررؤذنامةنوسةكان سنوريان بؤ دانرابو لةوةدا كة دةتوانن بؤ كويَ بضن و ويَنةي ضي بطرن، هةوالَي ضي بنيَرن و ليَكؤلَينةوةي ضي بكةن. لةقتةي ظيديؤ لة لايةن سوثاوة دابيندةكراو بةر مقةستي رِةقيبةكان دةكةوت. تةكنؤلؤجيا قةبة و بةكاريَهيَناني كةمتر بو لةةوةي ئةمرِؤ هةية. ئةمجارة، "رِؤذنامةنوسي ئاخنراومان" هةية – ئةو هةوالَنيَرانةي لةطةلَ هيَزةكاني ئةمريكادان لة دةرةوة. ئةو رِؤذنامةنوسانة خواردن و خواردنةوة و نوستنيان لةطةلَ هيَزةكانداية. ئةوان دةبن بة "يةكيَك لة جةماعةت."


وةك سةرضاوةكاني رِاطةياندني ئةمريكي دةلَيَن، ئةو ررؤذنامةنوسانة بواريَكي "بيَ ثيَشينة" يان ثيَدراوة. مةترسي ئةو بيرؤكةية لةوةداية كة هةوالَنيَرة ئةمريكيةكان وايان ليَديَت كة ئةوةندة لة سةربازة ئةمريكيةكان بضن كة ئيَمة وةك بينةري ئةمريكي ديمةنيَكي تاك رِةهةندي شةرِمان دةستدةكةويَت و ئةو ضيرؤكانةمان دةستنةكةويَت كة ويَنةكة تةواودةكةن. تاديَت ئةو ضيرؤكانةي لة ناوضةي شةرِةوة ديَن لة يةك لاوة دةوتريَن – لايةني ئةمريكي. كةميَك رِؤذنامةنوسي ئاخنراو دةبينيت كة ئازادي ئةوةيان هةبيَت بازبدةنة لايةني عيَراقي بؤئةوةي طؤشةنيطاي قوربانيةك يان ويَنةي خيَزانيَك بطرن كة مالَ، يان خؤشةويستيَكيان لةدةستدابيَت.


تةلةفزيؤني ئةمريكي ديمةنيَكي ماكرؤسكؤثي (بةضاوبينراوي) بؤمبارانكردني عيَراقمان ثيشاندةدات، بةلآم ديمةنيَكي ئةوةندة وورد نية كة ذمارةي ئةو كةسانةمان بداتيَ كة رِوبةرِوي بؤمبارانةكة دةبنةوة. ئينجا دةبيَت بضيت بؤ جةزيرة بؤ ئةوةي لة طؤشةيةكي ترةوة سةير بكةين. جةنطي جةزيرة ئةوةي سي ئيَن ئيَن نية: جةنطةكةي جةزيرة خةلَكي كوذراوي سةرشةقامةكاني تياية لة طةلَ ئةو دايكانةي نالَةنالَيانة و مندالَة خويَن لةبةر رِؤشتوةكانيان لة باوةش طرتوة. لة "رِاضلَةكاندن و تؤقاندن" دا بةها مرؤييةكاني ئازادكردن دةبينم لة بةرضاوم نةزيفيان بةردةبيَت. ئةوة جوان نية، بةلآم كيَ وتويةتي شةرِ جوانة؟


بيَطومان بةدواداضووني رِاطةياندن لةم شةرِةدا وردترة لة 1991 لةبةرئةوةي زؤر بة ووردي لة بةرةوثيَشضوني شةرِةكة ئاطاداردةكريَينةوة. ئةوة، هاوشان لةطةلَ تةكنؤلؤجيادا، رِيَك بؤمبارانةكة ديَنيَتة سةر شاشةكانمان. بةلآم ئيَمة وةك بينةر بيَهةستتردةكات. بةخيَرايي بة ئاسمانة رِوناكةكةي سةر بةغداد رِاديَين. رِؤذنامةنوسة ئاخنراوةكان هانماندةدةن، تةنانةت ئةطةر حةزيش نةكةن، بؤ ئةوةي ئةوان وةك هيَزة ضةكدارةكانمان ببينين. ئةوان دةموضاويَك دةدةن بة كورِةكانمان، لةكاتيَكدا هي عيَراقيةكان دةشارنةوة.


ئةو كارة لةوانةية وابكات كة ررؤذنامةنوسةكانمان شايةتي بؤ هيض نةدةن، رِاستي ئةمريكي نةبيَت. ئةمة وادةكات كة ورياكان بثرسن ئاخؤ ئةمة دةرئةنجامي جؤريَك لة رِةقابةي رِاطةياندن نية.


ئازادي بيرورِا مافيَكي بنةرِةتية كة لة دةستورةكةماندا دابينكراوة. ئيَمة ديموكراسي بةوة تيَدةطةين تواناي ئةوةت هةبيَت كة دةنطيَكت هةبيَت و بتواني هةمو طؤشةنيطاكان ببينيت و ببيستيت. سةير ئةوةية ئةمريكيةكان تابيَت زياتر رِودةكةنة رؤذنامةنوسةكاني ئةوروثا و رِؤذهةلآتي ناوةرِاست بؤ ئةوةي ديمةنيَكي تةواوي ئةوةيان دةستكةويَت كة شةرِ ضي دةطةيةنيَت. ثيَدةضيَت ئةوان باشتر بتوانن ئةو شتانة بخةنة هةوالَةكانيانةوة كة سةرنجرِاكيَشتريان دةكةن و جيايان دةكةنةوة لة رِاطةياندني رِةسمي.


غيدا جبوري ثاريَزةريَكة لة واشنتني ثايتةخت و لةطةلَ ثرؤذةي داهاتوي عيَراقي وةزارةتي دةرةوةي ئةمريكا كاريكردوة.


Iraqi Kurdistan, Iraq
Frontline Updates
Support local journalists