ئةو خيَزانة ثةنابةرانةي فةلوجة كة ذيان لة ثةناطةي كاتيدا لة سةرتاسةري شاري بةغدايا بةسةردةبةن، هةتا ديَت بيَزارتر دةبن لة بارودؤخي ذيانيان.

زةينةب ناجي حسةين عةلي – بةغدا

ئةو خيَزانة ثةنابةرانةي فةلوجة كة ذيان لة ثةناطةي كاتيدا لة سةرتاسةري شاري بةغدايا بةسةردةبةن، هةتا ديَت بيَزارتر دةبن لة بارودؤخي ذيانيان.

زةينةب ناجي حسةين عةلي – بةغدا

Tuesday, 22 February, 2005

بةلآم بةو ثيَيةي برِيَكي دياريكراو لة يارمةتيان بةدةستدةطات، هةتا ديَت تورِةييان زياتر دةبيًَت لة بةرامبةر هيَزةكاني هاوثةيمانان و حكومةتي عيراقيدا.


زؤر لة خيَزانة ثةنابةرةكان لة ثةناطةي كاتيدا بة كؤمةلَ ذيان بةسةردةبةن لة دةوروبةري ثايتةختدا، كة دانيشتواني ئةو شارة و رِيَكخراوة ناحكوميةكان لةو ثةرِي هةولَدان بؤ دابينكردني ثيَويستيية بنةرِةتيةكانيان.


دوانزة خيَزان لة كةمثيَكي كاتيدا دةذين نزيك ثيَشانطاي بةغداي نيَودةولَةتي، ئةو كةمثة لةلايةن كؤمةلَةي يارمةتي مرؤيي (HAS) ةوة، كة رِيَكخراويَكي ناحكومي عيراقية، دامةزريَنراوة. بارودؤخةكة لةو شويَنةدا سةرةتايي(بدائي)ية ضونكة ئاوي بةلوعةيان لا نية و تيَكرِا نؤ كةس لة ذيَر ضادريَكدا دةنون كة خؤي بؤ سيَ كةس دروستكراوة.


سةليم عةبدولغةني بةرِيَوةبةري رِيَكخراوي (HAS) رِوونيكردةوة و ووتي "ضي لة تواناماندا بيَت كردوومانة، بةلآم ئيَمة تةنها 10 ضادري ثضوكمان هةية كة بةشي 100 ثةنابةر ناكات. تةنانةت خةلَكيَك هةن ئةبيَت لة دةرةوة بنون."


ئةو رِيَكخراوة خيَرخوازية، كة خواردنيش بةسةر ثةنابةراندا دابةشدةكات ئةلَيَت زؤربةي ثيتاكةكان لةلايةن خةلَكي ئاسايي عيراقيةوة بةخشراون.


سةليم عةبدولغةني ووتي "ئيَمة خواردنة بنةرِةتييةكاني وةكو برنج و نان و شةكر و ضايان دةدةينيَ. لةوةش زياتر، ثيتاكي جلوبةرط و ثارةمان بة برِي 4 مليؤن دينار بةدةستطةيشتووة، كة خةلَكاني دةولَةمةندي عيراقي بةخشيويانة. لةسةرو ئةمانةشةوة، زؤر خةلَكي ئاسايي ضيَشت بؤ ثةنابةران ليَدةنيَن و بؤيان دةهيَنن بؤ كةمثةكة."


ئةياد عايد و خيَزانةكةي لة كاتي شةرِةكةي فةلوجةوة لةو كةمثةدا دةذين. ئةياد ووتي "كة طةيشتينة ئةويَ ضادري ليَنةبوو، لةبةرئةوة لةسةر عةرزةكة نوستين. ئينجا رِيَكخراوي (HAS) ضادريَكي ثضوك و هةنديَك جلوبةرط و خواردن و ئاويان داينيَ. خةلَكي شارةكة هاتن و ضةند ثيَويستيةكي تريان بؤ دابينكردين."


ئةياد و خيَزانةكةي نازانن ثاش طةرِانةوةيان بؤ فةلوجة بارودؤخةكة ضؤن دةبيننةوة لةويَ. ئةياد ووتي "بيستومانة ئةمريكيةكان زؤربةي مالَةكانيان بؤردومان و ويَرانكردووة، مالَي ئيَمةش بةركةوتووة. بةلآم نازانم كةي ئةتوانين برِؤينةوة و بة ضاوي خؤمان بيبينين."


بؤ موستةفا ئةلعيساوي، ئةوة ئةمسالًَ دووةم جارة كة خؤيي و خيَزانةكةي ناضاردةبن مالَةكةيان لةو شارة سوننة ثرِكيَشةيةدا، بةجيَبهيَلَن.


ثاش هةلَهاتني لة مانطي نيساندا كاتيَك هيَزةكاني هاوثةيمانان هةولَياندا ياخيبووةكان رِيشةكيَش بكةن، عيساوي برِياريدا ئةمجارةيان رِاستةوخؤ ذنةكةيي و دوو خوشكةكةي بهيَنيَت بؤ كمثةكةي (HAS). عيساوي دةلَيَت "بةلآم كاتيَك طةيشتينة ئةويَ، جيَطة نةمابو، لةباتي ئةويَ ناردينيان بؤ كةمثيَك نزيك طةرِةكي يةرموك كة لةلايةن رِيَكخراوي عومةر ئةلموختاري خيَرخوازيةوة دامةزريَنرابوو."


عيساوي، وةكو ضةندين ثانةبةراني ئةو شارة، تورِةية سةبارةت برِياري هاوثةيمانان بة ثةلامارداني ئةو شارة. هةروةها بة (IWPR) ي رِاطةياند "ئةطةر كةمئةندام نةبوماية، ئةوا لةويَ ئةماوةو شةرِمدةكرد بؤ ئةوةي بةرطري لة شارةكةم بكةم."


تةقريبةن هةر شويَنيَك سةري طيرابيَت لة ثايتةختدا كراوةتة ثةناطةيةك بؤ ئاوةرةكان. مزطةوتي زانكؤي بةغدا ئيَستا 40 خيَزاني تيَدا نيشتةجيَن كة لة هؤلَي سةرةكي نويَذكردنةكةدا دادةنيشن و نان دةخؤن، نانةكةيان لةلايةن ثيَشنويَذي مزطةوتةكةوة بؤ دابيندةكريَت.


يةكيَك لة ثةنابةرةكان كة ناوي عةبدولئةميرة بة (IWPR)ي ووت "لةطةلَ هةلَطيرساني شةرِةكةدا هاتين بؤ بةغدا. نة خواردن نة خواردنةوة هيضمان ثيَنةبوو، هيض شويَنيَكيشمان نةبوو تيايدا بنوين، لةبةر ئةوة خةلَك ثيَيان ووتين بضين بؤ ئةو مزطةوتة داواي يارمةتي بكةين. ليَرة ئةخؤين و ئةنوين و خؤشمان ئةشؤين."


يوسف سالَحي شؤفيَري تةكسي، كة ئةويش لةو مزطةوتة دةميَنيتةوة، ووتي "بارودؤخي فةلوجة زؤر خراثة. ماوةي هةشت مانطة ئيشم نيية. ئيَستاش ئةوةتا فةلوجةمان بةجيَهيَشتووة، ثيَويستمان بة خواردن و ثارة هةية. هيوامان واية رِيَكخراويَكي ناحكومي هةبيَت يارمةتيمان بدات."


تاجي كة بنكةيةكي سةربازي كؤنة، كة كةمثي رِاهيَناني ئةفسةراني سوثا بووة لة سةردةمي بةعسيةكاندا، كراوةتة ثةناطةيةك بؤ كؤمةلَيَكي تر لة خيَزانة ثةنابةرةكان.


مونتةزةر موحةممةد كة خانةنشينة، خؤيي و حةوت سةر خيَزان لةويَ طيرساونةتةوة. مونتةزةر ووتي "ئيَستا شويَنيَكمان هةية تيايدا بميَنينةوة، بةلآم تةنها ديوار و بنميضة. نة دةرطاي ثيَوةية نة ثةنجةرة، ئةوة باسي ئاو و كارةبا هةر مةكة."


هةروةها ووتي "لة ماوةي دوو هةفتةي يةكةمدا، هيض يارمةتيةكمان لة رِيَكخراوي خيَرخوازي يان ناحكوميةوة ثيَنةطةيشت. تةنها يارمةتيةك بةدةستمانطةيشت لة خةلَكي طوندةكاني دةوروبةري كةمثةكةوة بوو."


مونتةزةر سوورة لةسةر ’’ئةوةي بطةرِيَتةوة بؤ شارةكةي بة زووترين كات و ئةيوت "هةر كة توانيم ثةناطةيةكي شياو بؤ خيَزانةكةم دابينبكةم، ئةطةرِيَمةوة. هةنديَك لة خزمةكانم هيَشتا هةر لةويَن و ئةمةويَت بزانم ضييان ليَبةسةرهاتووة."


لةطةلَ ئةوةشدا، بة ثيَي قسةي دان ويلسني نةقيبي هيَزي ماريَنزي ئةمريكي، ضةند هةفتةيةكي تري ماوة تا ثةنابةران بتوانن بطةرِيَنةوة بؤ مالَةكانيان، هةروةها ووتي "دةبيَت نزيكةي 50 هةزار بيناي ئةو شارة بثشكنين. لةبةر ئةوةي ئةطةري ئةوة هةية هةريةك لةو بينايانة ضةكيان تيَدا طةنجينة كرابيَت، كةواتة ئةم ثشكنينة طةرِانةوةي خةلَك دوادةخات."


هةتا زياتر ئةو ثةنابةرانة لةو كةمثة كاتيانةدا بميَننةوة، بيَزارييان بةرامبةر هيَزةكاني هاوثةيمانان و حكومةتي كاتي عيراقي زياتر دةبيًَت.


خةلَكيَكي زؤريان بةتوندي رِةخنةيان لة تةسريحةكاني ئةم دواييةي ئةياد عةلاوي سةرةك وةزيران و قاسم داودي وةزيري ئاسايش دةطرت سةبارةت دةستثيَكردني بنياتنانةوةي شاري بة شةرِ ويَرانبوي فةلوجة.


بةلآم ئةوةي رِةنطة لةوة زياتر جيَطةي نيطةراني بيَت بؤ دةسةلآتةكان، ئةوةية هةموو ئةو ثةنابةرانةي لةلايةن (IWPR) ةوة ضاوثيَكةوتنيان لةطةلَداكراوة دةلَيَن هةر برِوايةك كة ثيَشتر بة حكومةتةكةي عةلاويان هةبوو ئيَستا نةماوة و بةنيازن بؤيكؤتي ئةو هةلَبذاردنانة بكةن كة برِيارة لة كانوني دووةمدا و لةسةرتاسةري وولآتدا ئةنجامبدريَت.


زةينةب ناجي و حسةين عةلي رِاهيَنراوي (IWPR)ن. ددد


Frontline Updates
Support local journalists