ثيَويستة دادطايكردني سةدام حسيَن ئةو مافانةي بداتيَ كة ئةو نةيدةدا بة خةلَك بةلآم ثيَويستة عيَراقيةكان بةرقةراربوني دادثةروةريي ببينن.

نوسيني سةيد نةديم كازمي ( ذمارة 47، 9ي شوباتي 2004)

ثيَويستة دادطايكردني سةدام حسيَن ئةو مافانةي بداتيَ كة ئةو نةيدةدا بة خةلَك بةلآم ثيَويستة عيَراقيةكان بةرقةراربوني دادثةروةريي ببينن.

نوسيني سةيد نةديم كازمي ( ذمارة 47، 9ي شوباتي 2004)

Tuesday, 22 February, 2005
IWPR

IWPR

Institute for War & Peace Reporting

بةلآم ئةو كارة درِندةيية قيَزةونانة جار لة دواي جار دوبارةبونةوة لة 1945 بةدواوة، لة لايةن ديكتاتؤرةكاني وةك ثؤلَ ثؤت، عايدي ئةمين، سلؤبؤدان ميلؤسؤظيض و سةدام حسيَنةوة، كة هةر هةمويان دةسةلآتيان بة حةسانةيةك و درِندةييةكي هةرِةمةكيةوة ثراكتيزةكردوة.


بؤ كةميَك لةو خةلَكانة، ضارةنوسة موستةحةقةكةيان هيَندةي فةرمانرِةوايكردنةكةيان توندوتيذ بوة، لةكاتيَكدا هةنديَكيان هةر بة تةواوي رزطاريان بوة لة سزادان ئينجا يان لة تاراوطة ذياون يان بة مردنيَكي سروشتي مردون.


ئةوانةي كة دةستطيركراون، وةك ميلؤسؤظيض و سةدام، دادطايكردنيَكي قةزائيان ثيَ برِاوة كة مافي ئةوةيان دةداتيَ ثاريَزطاري لة كارة ضةوتةكانيان بكةن.


لة حالَةتي عيَراقدا، ئةو ياسايةي كة دادطايةكي تايبةتي دامةزراند بؤ دادطايكردني سةدام موناقةشاتي ئةخلاقي ليَكةوةتةوة لةبةرئةوةي بواري بؤ سزاي لةسيَدارةدان هيَشتؤتةوة ئةطةر كةسةكة تاوانبار دةرضو.


شيَوازي مامةلَةكردني سةرؤكي ثيَشو لة دةستبةسةريدا و ئةوةي دواتريش بةسةري ديَت زؤر ثرسيارطةلي ئةخلاقي دةخاتةوة.


كاردينالَ ريناتؤ مارتينؤ ي سةر بة ئةنجومةني ثؤنتيف ي دادثةروةري و ئاشتي بةشيَوةيةكي طشتي نارِةزايي ظاتيكاني لةبارةي سزاي لةسيَدارةدانةوة خستةرِو، لةوةش زياتر وتي كة بةزةيي بة سةدام دا هاتؤتةوة و دةبواية دونيا ويَنةي ئةو فةحسكردنة ثزيشكيانةي نةديياية كة دوابةدواي دةستطيركردني ثيشان دران.


وةك موسلَمانيَك منيش داندةنيَم بةوةدا كة بةزةييم بة سةدام دا هاتةوة.


ئيسلام وةك تراديسيؤنة ئاينية مةزنةكاني تر فيَري ئةخلاقياتيَكي بةرزترمان دةكات كة ناواخني ئةوةش ئةوةية كة هةولَي تؤلَة و حةقسةندنةوة نةدةين. لة قورئاندا 2:291 هاتوة " سةركوتكردن و زولَم لة كوشتن خراثترة."


ئةم ئةخلاقياتي ليَبوردنة خاسيةتيَكي ليَنةثضرِاوي قورئانة.


بةلآم ريَنادةم ئةو هةستي بةزةيية ثةرؤشيم بؤ دادثةروةريي بكوذيَت، هةر ضؤن ريَنادةم بةئاطاييم لة تاوانة بيَشومارةكاني ئةم ثياوة و تورِةييم ليَيان، ثةضةيةك بدةن بة سةر عةقلَمدا.


وةك كةسيَك كة راستةوخؤ بةر درِندةيي سةدام كةوتوم، هةرضةندة من عيَراقيش نيم، باوةرِم واية كة جيَي موفارةقةية نةك ئةوةي بلَيَين با روبةرِوي دادطا نةبيَتةوة ( ئينجا لةلايةن سوثاي ولايةتة يةكطرتوةكاني ئةمريكاوة يان دةسةلآتة مةدةنيةكاني عيَراقةوة بيَت)، بةلَكو لة سايةي بنةرِةتة طةردونيةكاني دادثةروةري و مرؤظايةتيةوة دادطاي بكريَت ، كة ئةمانة بنةرِةتطةليَكن كة ئةو هةرطيز لة ماوةي دةسةلآتي رةهاي خؤيدا بة كةسي نةبةخشين.


دةستطيركردنةكةي ئةوة دةسةلميَنيَت كة دةشيَت سةركردةكان روبةرِوي ليَثرسينةوة ببنةوة بؤ ويَرانكردني سةرلةبةري خيَزان و كؤمةلَ و طروثي ئةتني تةواو.


كاتيَك طويَمان لة سةرطروشتةي دورودريَذي كاري سةرؤك دةبيت بة هةمو وردةكارية سرِكةرةكانيةوة – خرِكردنةوةي هةرِةمةكيانةي ثياوان و هةر لةويادا لةسيَدارةدانيان ، زؤر جار لةناو شويَني خوداثةرستيدا ؛ فرِاندن و لاقةكردني ذنان و كضان ؛ بةستنةوةي مندالَ بة ثيَشي تانكةكانةوة بؤ ضاوترسيَنكردني قةناسةكاني ياخيبوةكان – تيَدةطةين بؤضي خةلَكي عيَراق تينوي دادثةروةريية نةك تؤلَةسةندنةوة.


سةيد مةجيد ئةلخوئي، هاورِيَ و راويَذكارم كة سالَي ثار لة رؤذي رزطاركردني عيَراقدا كوذرا لة نةجةف، باوةرِي وابو كة رزطاركردني عيَراق لة ستةمي سةدام " ئيلتيزاميَك بو كة هةر برِطةيةكي ثيرؤزي ياسا سةثاندويةتي و لةلايةن هةمو سيستميَكي عيلماني ئةخلاقيةوة ثشتطيري دةكريَت."


ئةو نوسيويةتي " خةلَك مةسةلةكة وةك مةسةلةيةكي ئةخلاقي و مرؤيي سةير دةكةن."


بةطويَرةي ياساي ئيسلامي، ثيَويستة دادطايكردني سةدام حسيَن رةوا و بيَلايةنانة بيَت. ثيَويستة دادثةروةيش – هةر سزايةكيش كة ياسا دةيسةثيَنيَت – جيَبةجيَ بكريَت.


رةخنةي ئةوة لة داطاكة طيراوة كة ثيَش دامةزراندني راويَذي ثيَشوةختي لةبارةوة نةكراوة، نيطةرانيةكيش دةرِبرِدراوة لةباري ئةطةريي تةتبيقكردني سزاي لةسيَدارةدانةوة.


بةلآم من باوةرِم واية كة لة ثاريَزطاريكردن لة مافةكاني مرؤظدا، ئيَمةش ئيلتيزامي ئةوةمان لةسةرة كة تةئكيد بكةين ئةو كةشوهةواي ترسةي ئةنجامدةراني ثيَشيَلكاريةكان دروستيان كردوة برِةويَتةوة.


لة عيَراقدا تةنها ئةو كاتة ئةو ترس كؤتايي ديَت كة دادثةروةريي بةراستي بةرقةراردةبيَت و ديكتاتؤريش بةشيَوةيةكي باش باجي تاوانةكاني دةدات.


سةيد نةديم كازمي سةرؤكي دامةزراوةي ئةلخوئي طةشةثيَداني نيَودةولَةتية لة لةندةن و نيويؤرك و موحةريري طؤظاري مانطانةي طفتؤطؤشة.


Iraqi Kurdistan, Iraq
Frontline Updates
Support local journalists