ثاش 13 سالَ جيابونةوة، عيَراقي و كوةيتيةكان شاددةبنةوة بةيةكتر ثاش كةوتني سةدام حسيَن.

نوسيني زيا رةسان لةسةر سنوري عيَراق-كوةيت( ذمارة 49، 23 ي شوباتي 2004)

ثاش 13 سالَ جيابونةوة، عيَراقي و كوةيتيةكان شاددةبنةوة بةيةكتر ثاش كةوتني سةدام حسيَن.

نوسيني زيا رةسان لةسةر سنوري عيَراق-كوةيت( ذمارة 49، 23 ي شوباتي 2004)

Tuesday, 22 February, 2005
IWPR

IWPR

Institute for War & Peace Reporting

قاقاي ثيَكةنينة بةرزةكانيان دةنطيدةدايةوة كاتيَك راياندةكرد بةناو دارخورما بةرزةكاندا. ثيَكةوة ضةندين رؤذيان بةسةردةبرد بة ثياسةكردن بة بازارِة قةرةبالغةكاندا و ملَضةي شيريني و خورما دةهات لة دةمياندا.


ئةم دوو هاورِيَية ئاويَنةي ئةو ثةيوةنديية بون كة خةلَكي كوةيت و باشوري عيَراق هةيابنو كة بؤ ضةندين سةدةية ثةيوةندييةكي نزيك بوة.


هةردوو طةلةكة بة يةك زار دةدويَن و هةمان دابونةريت و بةها و ثةيوةندي خيَلَةكيان هةية.


ئةو نزيكية هةر مايةوة تةنانةت كاتيَك سنوري نيَوان هةردو ولآت دارِيَذرا لة سالَي 1922 دا. خةلَك و شتومةكيش بيَ طرفت دةضونة بةري ئةوبةري سنور لة هةردو لاوة.


بةلآم هةمو ئةو شتانة كؤتايي هات كاتيَك عيَراق لة 1990 دا كوةيتي داطيركرد. سنور داخرا و هاورِيَيةتي مندالَي ، فيا و سةباح، لةيةكترازا.


لةطةلَ ئةوةشدا، لة كةوتني سةدام حسيَنةوة سنورةكان سةرلةنويَ كرانةوة و ئةمةش واي لة خيَزان و بازرطانة شةريكة عيَراقي و كوةيتيةكان كرد كة جاريَكي تر بةيةكتر ئاشنا ببنةوة.


فيا و سةباح يةكيانطرتةوة و جاريَكي تر يةكتريان ناسي لةذيَر هةمان دارخورماكاندا. لة كانوني يةكةم دا، برِيارياندا زةماوةند بطيَرِن.


فيا وتي " ئةوكاتي] جيابونةوةية [ تةنها بوةتة سةرطروشتةيةك بؤ طيَرِانةوة. ضيتر ثةيوةندييةكةم لةطةلَ سةباح دا ناثضرِيَتةوة بةهؤي جةنطةكانةوة."


ئةم دوانة تاكة خةلَك نةبون كة خؤشيان بيني لة سودةكاني سنورة تازة كراوةكة.


هاكي زوبةيدي ، كة عيَراقيةكة بؤ ماوةي 30 سالَ لة كوةيت ذياوة، وتي " بةثةلة هاتمةوة بؤ عيَراق بؤ بينينةوةي خيَزانةكةم و هاورِيَكانم. لةوكاتةوة نةمبينيبون كة سةدام كوةيتي داطيركرد و بيري ولآتةكةم و شارةكةم ] بةسرة [ م دةكرد."


موحةمةد سعود ئةلناسر ي كوةيتي وتي " هاتم تا هاورِكانم ببينم لة بةسرة ضونكة ثيَشتر نةمدةتواني بيانبينم."


ئةويش، وةك خةلَكاني تر، ثيَدةضيَت بتوانيَت كة مةسةلة سياسيةكان و شةخسيةكان لةيةك جيابكاتةوة. موحةمةد دةلَيَت " رقم لة عيَراقيةكان هةلَنةطرت تةنانةت ثاش داطيركردنكةي سةداميش بؤ كوةيت."


ئةو ثاسةوانة سنوريانةي كة سةردةميَك ريَيان لة هةر جموجؤلََيَكي سنوري دةطرت، ئيَستا هاريكارن.


عةقيد نةبيل ئةلفةرةج كة بةرثرسي ئؤثةراسيؤني كؤنترؤلَي سةر سنورة لةبةري كوةيتةوة، وتي " رؤذانة ضةندين ئؤتؤمبيل لة بةسرةوة بةرِيَدةكةون بؤ كوةيت. ئيَمة لة كاتي هاتنةناوةوة دا رايانناطرين و خؤشحالَيَن بة ثيَكهاتنةوةي ئةم ثةيوةنديية. هيوادارين وةك سةردةمي ثيَش داطيركردنةكةي ليَ بيَتةوة."


ئةنداماني ثؤليسي سةرسنوري عيَراقيش هةمان خؤشحالَييان دةربرِي. وةلا ساري، كة ثؤليسيَكي سنوريية، وتي " كوةيتيةكان سةرضاومان هاتن بؤ عيَراق هةموكاتيَك و بة بيَ مةرج، ئينجا سةردانةكةيان شةخسي، بازرطاني يان بؤ طةشتوطوزار بيَت."


ساري، هةر كة ثاش هاتنةناوةوةي هاوثةيمانان بة ثيَشرِةوي ئةمريكا بؤ ناو عيَراق دةستي كردوة بة كار لةطةلَياندا، وتي " ريَمان لة كةس نةطرتوة بؤ هاتنةناو عيَراقةوة لة روخاني بةغدادةوة."


بازرطانةكانيش بةدلَخؤشيةوة دةستيانداوةتةوة بازرطاني سةر سنور.


بةرهةمة بازرطانية كوةييتةكان و هاوردةكان كة عيَراقيةكان زياد لة دة ساَلة نةيانبينيوة دةرِذيَنة ناو عيَراقةوة ئةمة لة كاتيَكدا برِيَكي كةمتر لة شمةكي عيَراقي دةرِوات بةرةو كوةيت.


هةمو رؤذيَك، لؤري و ئؤتؤمبيلي باركراو بة ئةساسي ناومالَي نويَ و دةستي دوو و كةلوثةلي تر دةنيَردريَن بؤ عيَراق.


لؤريةكةي ماليك سةعد ي شؤفيَر ئاخنراوة بة ياري مندالآن و ئةساسي ناومالَ. ئةو دةلَيَت ئةو ماوة كةمةي نيَوان شاري كوةيت و سةنتةرة عيَراقية طةورةكان قازانجي باشي ليَدةستدةكةويَت.


لة لاي باكوري سنورةكةوة لة عيَراقدا ، شاريَكي ضادرطةنشيني بارزطانان تا ضاو برِبكات دريَذبوةتةوة.


بؤني سةرنجرِاكيَشي ئةو توتنانةي كة نةكهةي سيَويان هةية لة نيَرطةلةكانةوة هةلَدةستيَت، لةكاتيَكدا بازرطانةكان بةسةبرةوة ضاوةرِيَي طةيشتني شمةك دةكةن لة كويتةوة.


زؤر لة بةرهةمةكان يان لة شاري ضادرطةكانةوة دةنيَردريَن ياخود دةكرِدريَن و ئةوسا بةرةو ناوضة سةرترةكاني عيَراق دةطويَزريَنةوة.


بةلآم هةمو شتيَكيش بةو ئاسانيية نية. بازرطانة عيَراقي و كوةيتيةكان هيَشتا بةتةواوي ئاشناي هةيكةلي نرخداناني يةكتر نةبون. زؤربةي كات ثيَويستة متمانةيان هةبيَت كة شةريكةكانيان داواي نرخي دةقيق دةكةن و شمةكي باشيان ثيَدةفرؤشن.


جومعة خةلَةف، كة بازرطانيَكي عيَراقية، شمةكي كوةيتي لة عيَراقي تر دةكرِيَت و لة بةسرة دةيانفرؤشيَتةوة.


ئةو دةلَيَت كة ئةو تةنها دةتوانيَت مةزةنة بكات ئاخؤ ض نرخيَك بكريَتة سةر شمةكةكان. بةلآم لةبةرئةوةي شمةكي كوةيتي هيَندة كةمة لة بازارِي عيَراقيدا، بة بيَ رةضاوكردني نرخةكانيشيان هةر دةفرؤشريَن.


بازرطاني عيَراقي ناسر ئةلزةرطاني، كؤكة لةطةلَ ئةم رايةدا و دةلَيَت لةراستيدا طرنط نية كة نرخي ضةند دادةنريَت لةسةر شمةكةكة تا ئةو شويَنةي كة كرِيارةكاني وةك خؤي بيئاطا بن لة نرخي شمةكةكان.


كرِيارةكان هيَندة بةثةرؤشن بؤ كرِيني شمةكي كوةيتي كة ئامادةن لةو ثيَناوةدا ريسك بكةن.


ثاسةوانة سنوريةكاني كوةيت لةم دواييانةدا بازرطانيَكي عيَراقيان لةسةر سنور راطرت و بؤيان دةركةوت كة لؤريةكةي ثرِكردوة لة شةربةتي ثرتةقالَ و كريَمي بةسةرضو. كابراي عيَراقي ناضار كرا كة شمةكةكاني لةناوببات.


زيا راسان رؤذنامةنوسيَكي راهيَنراوي IWPR لة بةغداد.


Iraqi Kurdistan, Iraq
Frontline Updates
Support local journalists