نارِةزايي خةلَك بةرامبةر كةمي سوتةمةني و كارةبا ثةرةدةسصنصت

لصثرسراواني كورد لؤمةي حكومةتي مةركةزي دةكةن بؤ كةمي سوتةمةني و برِاني كارةبا، بةلآم خةلَكي لصثرسراوصتيةكة دةخةنة ئةستؤي دةسةلآتدارةكاني ناوخؤ.

نارِةزايي خةلَك بةرامبةر كةمي سوتةمةني و كارةبا ثةرةدةسصنصت

لصثرسراواني كورد لؤمةي حكومةتي مةركةزي دةكةن بؤ كةمي سوتةمةني و برِاني كارةبا، بةلآم خةلَكي لصثرسراوصتيةكة دةخةنة ئةستؤي دةسةلآتدارةكاني ناوخؤ.

Thursday, 27 July, 2006
.



لصثرسراواني بةلَصنيانداوة ضارةسةري كصشةكة بكةن بةلآم لؤمةي حكومةتي مةركةزي دةكةن كة برِي ثصويست لة كارةبا و سوتةمةني ناداتة كوردستاني عصراق. بةلآم خةلَكي كوردستاني عصراق باوةرِيان بةم ثاساوة نية و قايليان ناكات و لصثرسراوصتي دابيننةكردني خزمةتطوزارية بنةرِةتيةكان ئةخةنة ئةستؤي دةسةلآتداراني ناوخؤي ئةو ناوضةية.



دةبصت شؤفصرةكان بؤ ضةند رِؤذصك ضاوةرِص بكةن تا بةشة بةنزينةكاني خؤيان بةردةكةوصت كة نزيكةي 25 – 40 ليترة بؤ هةر هةفتةيةك و بةرثرسانيش لةم دواييانةدا رِايانطةياند كة برِي كارةبا كةمدةبصتةوة سةرباري بةرزبونةوةي زؤري ثلةي طةرما.



بؤ شؤفصراني شتصكي نائاسايي نية ضةند رِؤذصك لة سةرةدا بمصننةوةو دواتر كة سةرةكة طةيشتة سةريان ثصيان بلَصن بةنزين نةماوة. رِؤذي 6ي تةمموز لة سلصماني نزيكةي 500 شؤفصر كة تياندابوو ماوةي زياتر لة 3 رِؤذ لة سةرةدا ضاوةرِوانيانكردبوو، رِذانة سةر شةقامةكان و ضةند تايةيةكيان طرِتصبةردا و ضوار شةقامي سةرةكي شاريان داخست.



يةكةي ثؤليسي ثاراستني ضالاكية مةدةنيةكاني سةر بة حكومةتي هةرصمي كوردستان كة ئةم بةهارة و بةهؤي زؤربوني خؤثيشاندانةكاني دذ بة حكومةتةوة دامةزرصنراوة، بلآوةيان بة خؤثيشاندةران كرد. هيض كام لة خؤثيشاندةران دةستطيرنةكران بةلآم دوو كةس بة سوكي برينداربون و هةندصك سةيارةش لة خؤثيشاندانةكةدا زيانيان ثصطةيشت.



جةمال مةحمود، 41، شؤفصري تةكسي، ضوار رِؤذ لة سةيارةكةيدا ضاوةرِصي وةرطرتني بةنزين بووة. جةمال ووتي 8 منالَي هةية و ئيعتيمادي تةواوي لةسةر ئيشي تةكسية بؤ بةخصوكردني خصزانةكةي.



جةمال لةناو خؤثيشاندةرةكاندا هاواريدةكرد "تاكةي بة قسةي نارِاست هةلَماندةخةلَةتصنن." خؤثيشاندةران نارِةزايي خؤيان دةردةبرِي لةوةي خزمةتطوزاريةكان تادصت خراثتر دةبن سةرةرِاي ئةوةي ئةوة سص سالَة سزا ئابوريةكان هةلَطيراوة كة عصراقي لة رِووي ئابوريةوة وصرانكردبوو.



لة سالَي 1991 ةوة، كوردستان نيمضة سةربةخؤية لة حكومةتي مةركةزي و ئارامة و دوورة لةو توندوتيذيةي كة لة 2003 ةوة بةشةكاني تري عصراقي طرتوةتةوة. هةر لةئةنجامي ئةوة، دانيشتوان لصثرسراوصتي ثصشنةكةوتن ئةخةنة ئةستؤي دةسةلآتداراني هةرصمةكة.



جةمال ووتي "تةنها ئارامي بةس نية، ثصداويستي ذيانمان دةوصت."



لة بازارِي رِةشدا 20 ليتر بةنزين بة نزيكةي 20 هةزار دينارة لة كاتصكدا تصكرِاي موضةي مانطانةي كارمةنداني حكومةت 100 دؤلارة. وصستطةكاني دابةشكردني سوتةمةني 20 ليتر بةنزين ئةدةن بة نزيكةي 6 هةزار دينار بةلآم درصذي سةرةي بةنزين تياياندا زؤرجار دةطاتة كيلؤمةترصك.



هةفتةي ثصشوو جارصكي تر دةنطي نارِةزايي بةرامبةر حكومةتي هةرصم بةرزبوةوة كاتصك دةسةلآتةكاني ناوخؤ رِايانطةياند كة ماوةي ثصداني كارةبا لة 16 سةعاتةوة دادةبةزصت بؤ 9 سةعات لة كاتصكدا ثلةي طةرما لة بةرزبونةوةداية بؤ سةروو 35 ثلةي سةدي. لصثرسراوان خةتاي برِيني بةشة كارةباي هةرصميان خستة ئةستؤي حكومةتي مةركةزي، بةلآم دانيشتوان، كة باس لة طةندةلَي و نةبوني ثصشكةوتن دةكةن لة كوردستاندا، ثصيانواية بةرثرسان ئةوةندة سةربةخؤييان هةية بتوانن خزمةتطوزاريةكان ثةرةثصبدةن لة هةرصمدا.



خؤثيشاندةران لة ضوارقورِنة كة 110 كم لة باكوري سلصمانيةوة، هةفتةي ثصشوو رِذانة سةر شةقامةكان بة هؤي نةبوني كارةباوة. هصزةكاني ئاسايش 15 خؤثيشادةريان دةستطيركرد كة بة نانةوةي ئاذاوة تاوانباريانكردن. هةروةها دوو هةفتة لةمةوبةر هصزةكاني ثؤليس رصطةيان لة خؤثيشاندانصكي تر طرت كة برِياربوو لةسةر نةبوني خزمةتطوزاريةكان لة سةيدسادق سازبكرصت.



سةرةكاني بةنزين لة ثارصزطاي سلصماني زؤرجار لةوانةي بةغدا و ثارصزطاكاني تر درصذترة، بةلآم بةشصوةيةكي طشتي كارةبا لة ثارصزطاي سلصمانيدا باشترة. ضةند ناوضةيةكي كةم لة عصراقدا 24 سةعات كارةبايان هةية، ئةوانةش عادةتةن ئةو شارؤضكة و ناوضانةن كة كارةبا لة وولآتاني دراوسصوة وةردةطرن لةوانة ئصران و توركيا. بةشصكي زؤري كارةباي عصراق ثشتدةبةستصت بة وصستطةي كارةبا كة بة سوتةمةني ئيشدةكات لة كاتصكدا قةيراني سوتةمةني هةية لة عصراقدا.



ئةمسالَ لة كوردستاندا 3 بيري نةوت لصدراون و 3 ثالآوطةش دروستكردةكرصن، لصثرسراوانيش ئةوة دووثاتدةكةنةوة كة كةمي سوتةمةني وةكو خؤي دةمصنصتةوة هةتا ئةو كاتةي ئةو بير و ثالآوطانة لة ماوةي 2 سالَدا دةكةونة بةرهةمهصنان. عصراق يةكصك لة طةورةترين ئيحتياتيةكاني نةوتي هةية لة جيهاندا، بةلآم طةندةلَي و ياخيبوني ضةكداري و نةبوني ثالآوطة حكومةتيان ناضاركردووة مليؤنةها دؤلار لة هاوردةكردني سوتةمةنيدا خةرجبكات.



دلاوةر نوري بةط، جصطري سةرؤكي دةزطاي ثرِؤذة تايبةتيةكان ووتي كة هةرصمي كوردستان رِؤذانة ثصويستي بة نزيكةي 4 مليؤن ليتر لة سوتةمةني هةية و ئصستا كةمتر لة يةك مليؤن ليتر لة حكومةتي مةركةزيةوة وةردةطرصت.



دلاوةر ووتي "دةسةلآتداراني بةغدا وةعدي زؤرمان ثصئةدةن بةلآم جصبةجصي ناكةن."



هةرصم دوو بةنداوي هةية بؤ بةرهةمهصناني كارةبا كة رِؤذانة 500 ميطاوات لة كارةبا بؤ هةر سص ثارصزطاي سلصماني و دهؤك و هةولصر بةرهةمدةهصنن. لصثرسراواني ناوخؤيي دةلَصن حكومةتي عصراقي 200 ميطاوات كارةباي بؤ هةرصم دابيندةكرد بةلآم هةفتةي ثصشوو كردي بة نيو ئةوةندة.



هصرش موحةرِةمي سةرؤكي دةزطاي طشتي كارةبا لة سلصماني ووتي كة هةموو ثارصزطاي سلصماني 300 ميطاوات كارةباي هةية لة كاتصكدا ثصويستي بة نزيكةي دوو ئةوةندة هةية لة رِؤذصكدا.



بةلآم خةلَك، كة كةلصنصكي طةورة دةبينن لةنصوان دةولَةمةند و هةذاردا هةروةها هةلآوساني ئابوري رِوولةزياد و طةندةلَي بةربلآو دةبينن لة نصو لصثرسراوةكانداو دةلَصن باوةرِناكةن دةسةلآتة كورديةكان رِاستطؤبن سةبارةت هؤي كصشةكان.



سؤران محةممةد، 22، كة بةشداري خؤثيشاندانةكةي ضوارقورنةي كرد ووتي زؤرجار ناضاردةبن دةستبةرداري سادةترين خؤشيةكان ببن – وةكو سةيركردني ياريةكاني مؤنديال- بة هؤي نةبوني كارةباوة.



هةروةها ووتي "لة طةرماي هاويندا كارةبةكةمان لصدةكوذصننةوة، كةضي بؤ خؤيان 24 سةعات هةية. طةنجةكان زؤر تورِةن لة حكومةت."



ئامانج خةليل ثةيامنصري (IWPR)ة لة سلصماني.
Frontline Updates
Support local journalists