كةمكردنةوةي مادةكاني بايةعي ئةزيةتي خةلَكي هةذار دةدات

سةرةرِاي زؤربوني هةذاري حكومةت مادة خؤراكيةكاني بايةعي كةمدةكاتةوة.

كةمكردنةوةي مادةكاني بايةعي ئةزيةتي خةلَكي هةذار دةدات

سةرةرِاي زؤربوني هةذاري حكومةت مادة خؤراكيةكاني بايةعي كةمدةكاتةوة.

Tuesday, 19 September, 2006
.



سةرباري زؤربوني هةذاري، حكومةت برِياريداوة بودجةي بايةعي لة مليار دؤلارةوة بؤ 3 مليار دؤلار كةمبكاتةوة لة 2006 دا، لة كاتصكدا وولآت لة سؤشياليزمة و بةرةو ئابوري بازارِي ئازاد هةنطاودةنصت.



دةيان سالَة حكومةتي عصراقي دةعمي مادة خؤراكية بنةرِةتيةكاني كردووة وةكو ئارد و شةكر. نةتةوة يةكطرتوةكان ئةو بةرنامةيةي فراوانكرد كاتصك وولآت طةمارؤيةكي قورسي ئابوري لةسةر بوو.



بةلآم ئصستا ئةو مادة خؤراكية بنةرِةتيانة كةمكراونةتةوة وةكو خوص و سابون و فاسؤليا. فةرةج اودي قسةكةر بة ناوي وةزارةتي بازرطانيةوة ووتي حكومةت بةردةوامدةبصت لة ثصداني برنج و شةكر و ئارد و زةيتي ضصشتلصنان بة عصراقيةكان بة خؤرِايي.



ئةو وةزارةتة دةلَصت ئةو مادانةي لة كاتي طةمارؤ ئابوريةكةدا دةطمةن بون ئصستا بةشصوةيةكي بةرفراوان لةبةردةستدان لة بازارِدا و لةبةرئةوة ثصويست ناكات حكومةت دابةشيبكات.



نزيكةي لة 96%ي 28 مليؤن خةلَكةكةي عصراق بايةعي وةردةطرن كة لةلايةن 543 سةنتةرةوة بةرِصوةدةبرصت. بةرنامةي خؤراكي جيهاني (WFP)ي سةر بة نةتةوة يةكطرتوةكان لة رِأثؤرتصكيدا لة سالَ ي 1994 دا خةملآندويةتي كة ضارةكصكي دانيشتواني عصراق بةشصوةيةكي بنةرِةتي ثشتبةستون بة بايةعيةكة و هؤشداريشيداوة كة بةبص ئةو بايةعية "زؤرصك لةو خصزانانةي دةرامةتيان كةمة، بةتايبةت منالآن و ذنان، ناتوانن ثصويستي خؤيان لة خؤراك دابينبكةن."



بةلآم فةرةج سورة لةسةر ئةوةي كة ئةو وةزارةتة ديراسةي كاريطةي نةهصشتني خؤراكي بايةعي كردووة و تصطةيشتوة كة لة رِووي ئابوريةوة زيان بة خصزانةكان ناطةيةنصت.



بةلآم مةسةلةكة بؤ قادريية محةممةد كة دايكي هةشت منالَة و مصردةكةشي كةمئةندامة و ناتوانصت ئيش بكات برِيني بايةعيةكة كارةساتة.



قادرييةي تةمةن 48 كة خةلَكي بةري كةرخي بةغداية ووتي "ئصمة داهاتمان نية و بةتةواوةتي ثشت بة بايةعيةكة دةبةستين." هةروةها ووتي "لةوانةية برِيني هةندصك لة مادةكان و كصشةي دابةشكردن ناضارمان بكات سوالَبكةين."



وةزارةتي كار و كاروباري كؤمةلآيةتي لة رِاثؤرتصكيدا لةكانوني دووةمدا ئاشكرايكرد كة زياتر لة دوو مليؤن خصزاني عصراقي لة ذصر هصلَي هةذاريةوة دةذين و هةذاري بة رِصذةي لة 30% بةرزبوةتةوة لة كاتي داطيركردني ئةمريكاوة بؤ عصراق لة نيساني سالَي 2003 دا.



ئامارةكاني حكومةت نيشانيدةدةن كة نرخي خواردةمةني لة كانوني يةكةمي 2005 ةوة تا كانوني دووةمي 2006 بةرِصذةي لة 26% بةرزبوةتةوة كة بةشصكي بة هؤي بةرزبونةوةي طشتي هةلآوساني ئابورية و خواستي زؤر لةسةر طؤشت و سةوزة بة هؤي بلآوبونةوةي ئةنفلؤنزاي بالَندةوة.



لة 2003 ةوة ئاستي هةلآوسان بةشصوةيةكي بةرضاو بةرزبوةتةوة و بةثصي سندوقي دراوي نصودةولَةتي واضاوةرِواندةكرصت ئةمسالَ لة 15% بةرزبصتةوة. واضاوارِواندةكرصت ئابوريش بة رِصذةي 10% طةشةبكات.



مونزير هادي كة ئابوري ناسصكي خةلَكي بةغداية ثصشبيني كرد كة كةمكردنةوةي مادةكاني بايةعيةكة لةطةلَ بةرزبونةوةيةك لة هةلآوساني ئابوريدا "دةبصتة هؤي زؤربوني ذمارةي خصزانة هةذارةكان."



هةروةها ووتي "هاولآتي عصراقي هصشتا بةتةواوةتي ثشت بة دةولَةت دةبةستصت، جصبةجصكردني تيؤرةكاني جيهانطيريي (عةولةمة) شتصكي ئاسان نية. ئةمة ثصويستي بة كاتصكي زياتر هةية. "



حكومةتي عصراقي، بة ثشتطيريي ئةمريكا و سندوقي دراوي نصودةولَةتي، بةرةو ئابوري بازارِي ئازاد هةنطاودةنصت ثاش دةيان سالَ لة حوكمي سؤشياليستانةي بةعس.



بة ثصي رِاثؤتصكي رِؤذنامةي زةماني عصراقي، عصراق لة مانطي كانوني يةكةمي 2005دا 685 مليؤن دؤلاري لة سندوقي دراوي نصودةولَةتي بة قةرز وةرطرتوة و لة بةرامبةريشدا بةلَصنيداوة كة ضاكسازي ئابوري ئةنجامبدات لةوانة بةرزكردنةوةي نرخي سوتةمةني دةعمكراو لة حكومةتةوة – كة ئةمةش برِيارصك بوو خؤثيشاندان و نارِ’ةزايي لصكةوتةوة – و نةهصشتني بةرنامةي ثصداني خؤراكي بايةعي.



نة حكومةت و نة سندوقي دراوي نصودةولَةتي ووردةكاري ئةو ضاكسازيانةيان ئاشكرانةكردووة.



لة سالَي ثارةوة كصشة سةبارةت خؤراكي بايةعي ثةيدابوة. دابةشكردني لةلايةن وةزارةتي بازرطانيةوة - كة لةم دواييانةدا بةوة تاوانباركرا كة بةرزترين ئاستي طةندةلَي تصداية لة ناو هةموو وةزارةتةكاندا – دابةشكردنصكي خراثبوة. لة مانطي كانوني يةكةمي رِابردوودا ثشكنةري طشتي ئةو وةزارةتة لةسةر ئيشةكةي لابراوة.



لةو كاتةوة حكومةت 490 مليؤن دؤلاري تةرخانكردوة بؤ قةرةبوكردنةوةي 5 مليؤن خصزان بؤ ئةو كةموكورتية. بةلآم ثصداني ثارةكة بةطوصرةي نرخي مانطي ئابي 2005 بوة و ئةمةش بؤ هةندصك لة خصزانةكان بةس نية.



قادرية ووتي "ناتوانم 25000 دينار بدةم بة بتلَصك غاز، باري ئابوري زؤر طرانة و بةشة خؤراكي بايةعيةكةش بةشناكات."



داود سةلمان رِؤذنامةنوسصكي رِاهصنراوي (IWPR) ة لة بةغدا
Iraqi Kurdistan, Iraq
Frontline Updates
Support local journalists