خانووةكاني خةونةكان دانيشتواني هةولصر نيطةران ئةكات

لة كاتصكدا ذمارةيةكي زؤري خةلَك بة نارِحةتي كرصي خانوويان ثصدةدرصت، ثلانةكاني بنيادناني ناوضةيةكي ثصشكةوتوو بة باشي ثصشوازي لصناكرصت.

خانووةكاني خةونةكان دانيشتواني هةولصر نيطةران ئةكات

لة كاتصكدا ذمارةيةكي زؤري خةلَك بة نارِحةتي كرصي خانوويان ثصدةدرصت، ثلانةكاني بنيادناني ناوضةيةكي ثصشكةوتوو بة باشي ثصشوازي لصناكرصت.

Tuesday, 10 October, 2006
72، ماوةي 33 ي تةمةني لة وةزارةتي ئةشغالدا بةسةربردووة. ئصستا خانةنشينكراوةو طةورةترين كصشةي بريتيية لة خانوو.



هةتا سالَي نةوةدةكان خانوويةكي هةبوو كة لة باوكييةوة بؤي مابويةوة، بةلاَم بؤ ئةوةي خصزانةكةي لة برسصتيية رِزطاربكات ئةو خانووةي فرؤشت. ئةو ضارةنووسةي كة رووبةرووي ذمارةيةكي زؤر لة عصراقييةكان بوويةوة لة كاتي سةثاندني طةمارِؤي ئابووري دواي ثةلامارداني كوةيت لة لايةن عصراقةوة.



موحةمةد لة خانوويةكي كرص لة طةرةكصكي مامناوةند ئةذي و بؤ ئةو خانووة مانطانة برِي 300 دؤلار ئةدات- كة نزيكةي سص قاتي مووضةكةيةتي. موحةمةد هيض شوصنصكي تر نادؤزصتةوة كة كرصكةي هةرزانتربصت لةبةرئةوةي كرص خانوو لة ماوةي ضةند سالَي رابردوودا بة شصوةيةكي بةرضاو زياديكردووة. ئةطةر هاوكاري كورِةكةي نةبصت، كة دووكانصكي بضووكي هةية لة ناو بازاري هةولصردا، موحةمةد ناتوانصت كرصي خانووةكة دابين بكات.



ئةو ثياوة بةتةمةنة لة رؤذدا زؤربةي كاتةكاني لةطةلَ هاورِصكانيدا لة يةكصك لة ضايخانةكاني هةولصردا بةسةر دةبات. ئةوان ضاي تالَ و شيرين دةخؤنةوةو باسي ذيان و بةسةرهاتةكانيان لة شارةكةياندا دةكةن.



ديارترين نيشانةكاني طؤرِان لةو شارةدا ئةو هةموو سلَطانةن كة بةربوونةتةوة بةسةر بيناكانةوة. طةشةسةندني بيناكاري لة هةولصردا خؤي لة دروستكردني ثردي نوص و سوثةرماركصت و شوقةدا دةبنصتةوة.



بةلاَم بةنيسبةت موحةمةدو هاورِصكانيةوة ئةو خانووة تازة دروستكراوانة لة ئاستي تواناي دارايي ئةواندانيية، بةتايبةت ئةو ثرؤذةيةي كة بة شاري خةونةكان ناسراوة، كة ثرذةيةكي ضةند سةد مليؤن دؤلارييةو لة 1200 خانووي راقي ثصكدصت و نرخةكةيان لة 17 دةفتةر دؤلارةوة دةست ثصدةكات بؤ يةك ملصؤن دؤلار.



بة بةراوردكردني ئةو ثرؤذةية، خانوو لة طةرةكصكي هاذرانشيني هةولصر نزيكةي 7.5 دةفتةر دؤلارةو ضوار بةرامبةري ئةو ثايةشة لة طةرةكصكي دةولَةمةند نشيندا.

موحةمةد وتي، "طةر ئةو ضةند سالَةي تري تةمةنيشم لةكاركردندا سةرف بكةم،ناتوانم ببمة خاوةني بضووكترين ظصلاي ئةو شوصنةي ثصي دةوترصت شاري خةونةكان،"



ئةو ثرؤذةية دةكةوصتة رؤذئاواي هةولصر لة نزيك فرؤكةخانةي نصودةولَةتي هةولصرو لة سالَي 2005دا دةستي ثصكراوةو برِيارة لة ماوةي ثصنج سالَدا تةوابصت.



ئةو رصكلامانةي كة لة رؤذنامةو تةلةفزيؤنةكاني ثارتي ديموكراتي كوردستاندا بؤ ئةو ثرؤذةية دةكرصت شانازي بةو ثرؤذة نوصيةوة دةكةن كة برِي 300 ملصؤن دؤلاري تصدةضصت و بة "جوانترين و راقيترين" شوصن لة عصراقدا وةسفي دةكةن.



سةعد ئيحسان، بةرثرسي ثةيوةندييةكاني كؤمثانياي بنيادناني عصراق، ICC، كة ثرؤذةكة جصبةجصدةكات، وتي حكومةتي هةرصمي كوردستان ثرؤذةكةي وةك ثرؤذةيةكي سةرمايةطوزاري ثةسةندكرووة، واتة تةندةري بؤ نةكراوة.



بةلاَم خةلَك لصرة زؤر طوص بةو ثرؤذةية نادةن،بؤ زؤر كةس بيستني نرخي خانووةكان بةسة بؤ وةلاوةناني ئةو مةسةلةية لة طفتوطؤكانياندا، ضونكة لة ئاستي تواناي ئةواندانيية. تصكرِاي موضةي زؤربةي موضةخؤرةكاني مانطانة برِي 100 دؤلارة كة بة دةطمةن بةشي ثصداويستييةكاني ذيانيان ئةكات.



هوشيار بةكر،40، خصزاندارةو بذصوي ذياني بة تةكسيةك ثةيدا دةكات كة هةيةتي. بةكر ثصنج براو خوشكيَكي هةيةو لة مالَي باوكيدا دةذي. ئةو ئةلَصت ئةطةر ثارةي هةموويان كؤبكةنةوة "ناتوانين ببينة خاوةني خانوويةك،" لة شاري خةونةكاندا.

عةبدولكةريم قادر، دةرضووي زانكؤ، ثرسياري ئةوةيكرد كة ضؤن حكومةت رةزامةندي لةسةر ثرؤذةيةكي نيشتةجصي راقي دةردةبرِصت لة كاتصكدا "ناتوانصت ئاوو كارةبا بؤ شارةكة دابين بكات."



بةلاَم كؤمثانياي بنيادناني شةرق ئةلئةوسةت، كة كؤمثانياي سةركي ثرؤذةكةية، بةرطري لة نرخي بةرزي خانووةكان دةكات و دةلَصت كة هةر لةطةلَ دةستثصكردني ثرؤذةكةدا دةستيان بة فرؤشتني خانووةكان كردوةو زؤربةي كرِيارةكان بازرطان و دكتؤرن.



بةرِصوةبةري كؤمثانياكة، كة لةبةر وةزعي ئةمني نةيويست ناوي ببرصت ضونكة خةلَكي شارصكي عصراقة كة بارودؤخي ئةمني تصيدا ئارام نيية، وتي " خةلَكي عصراق لةهةموو شارةكان دةتوانن ببنة خاوةني ظصلا، " هةروةها وتيشي ، "نرخي ظصلاكاني ئصمة لةئاستي طوزةراني فةرمانةبري ئاسايي حكومةت زياترة."



ثسثؤراني بواري دارايي دةلَصن كة لة كاتصكدا زؤربةي خةلَكي عصراق تواني داراييان باش نيية، زؤرةبةي ئةوانةي كة بة بازرطانييةوة خةريكن ئةتوانن دةرةقةتي نرخةكاني شاري خةونةكان بصن.

ئةدهةم ئةحمةدي بةرِصوةبةري بانكي ناوةندي هةرصمي كوردستان، وتي، " قازانجي بازرطانةكان ئاستصكي خةيالَي برِيوةو سالاَنة سةرمايةكانيان ضةند بةرامبةر زياد دةكات، لةبةرامبةريشدا داهاتي زؤرينةي خةلَكي نةك زياد ناكات، بةلَكو بةشي ثصداويستيةكاني رؤذانةشيان ناكات."



فةرهاد موحةمةد، وتةبصذي وةزارةتي شارةواني وتي كة حكومةت بةرنامةي هةية بؤ ئةوانةي كة ناتوانن ثارةي كرِيني خانوو لة شاري خةونةكان دابين بكةن، " حكومةتي هةرصم ثرؤذةيةكي بةدةستةوةية هةموو هةولصر بكاتة شاري خةونةكان."



ئةو وتي كة جكومةت بة نيازة 5000 يةكةي نيشتةجصبوون دروستبكات و بة قيستي درصذخايةن بة برِي 3 دةفتةر دؤلار ئةدرصن بة هاولاَتيان.



بةنيسبةت موراد سةليم، كة دكتؤرة ثارة كصشةيةك نيية. كاتص هاورِصكاني خانوويان لة شاري خةونةكان كرِي ئةويش برِياريدا هةمان شت بكات. ئةو وتي كة ئةطةر ئةو ثرؤذةية ئاوو كارةباو ئةمنييةتي تصدابصت ئةوا شايستةي ئةوةية بيكرِصت.



فازلَ نةجيب رؤذنامةنووسصكي راهصنراوي ئةنستيتؤي رؤذنامةواني جةنط و ئاشتي، IWPRة لة سلصماني.
Frontline Updates
Support local journalists