بةرثرسان دةلَصن ثصويستيةكي بةثةلة هةية بؤثةيداكردني هةلي ئيشكردن، بؤ هصوركردنةوةي نائارامي.

سةفا ئةلمةنسور لة بةغداد

بةرثرسان دةلَصن ثصويستيةكي بةثةلة هةية بؤثةيداكردني هةلي ئيشكردن، بؤ هصوركردنةوةي نائارامي.

سةفا ئةلمةنسور لة بةغداد

بةثصي روثصوصك( مسح) كة لةلايةن بةرنامةي طةشةثصداني نةتةوة يةكطرتووةكان ( UNDP) و وةزارةتي نةخشةدانانةوة كراوة، لة 85% ي عصراقييةكان كارةباي بةردةواميان نييةو لة 40% يش ئاوي ثيس بوو بةكاردةهصنن بؤ خزاردنةوةو نزيكةي 25%ي مندالاَنيش لة تةمةني نصوان 6مانط بؤ 5 سالَ بةدةست بةدخؤراكييةوة دةنالَصنن.


بةرهةم سالَح، وةزيري نةخشةدانان، وتي" روثصوةكة رةنطدانةوةي جياوازييةكي زؤرة لة نصوان دةولَةتة هةرة دةولَةمةندةكان و ئةو بارةناهةموارةية كة عصراقييةكان لة ذصريدا دةنالَصنن."


روثصوةكة سالَي ثار ئةنجام دراو زياتر 21600 خصزان لة 18 ثارصزطاكةي عصراقدا ضاوثصكةوتنيان لةطةلَدا كرا. جصطري نوصنةري تايبةتي سكرتصري طشتي نةتةوة يةكطرتووةكان لة عصراق، ستافان دي ميستورا، وتي راثؤرتةكة " نةهامةتي طةلي عصراق نيشاندةدات كة هةولَ بؤ مانةوة دةدات."


روثصوةكة ثرسياري لة عصراقييةكان كرد دةربارةي مةسةلةي نيشتةجصبوون و خزمةتطوزاري طشتي و ذصرخاني ئابووري و هصزي كارو بصكاري و تةندروستي و خوصندن و مةسةلةكاني ذنان و داهاتي خصزان.


روان محمد، كة لة دوا قؤناغي ئامادةيية، وتي ناتوانصت وةكو ثصويست سةعي بكات ، ضونكة بةردةوام كارةبا دةبرِصت و دصتةوة.


" نازانم ضي بكةم، ئوةتا خؤمان بؤ تاقيكردنةوةكان ئامادةدةكةين بةلاَم كارةبا بةردةوام دةبرِصت."


خةيون حسان لةيبي، ئةندازيارصكة لة باشووري بةغداد دةذي، وتي وةزعي طةرِةكةكةيان ناخؤشة ضونكة سيستمي ئاوةرِؤي تصدا نيية.


خةيون وتي" بؤني زؤرناخؤشةو هةميشةش مندالَةكانم نةخؤشن بةهؤي ئاوي ثيس و زبلَةوة." هةروةها وتي" نازانم داهاتي نةوت بؤكؤص دةضصت."


رصكخةراني روثصوةكة تصبيني ئةويانكرد كة زؤربةي ئةو كصشانةي رووبةرِووي عضراقييةكان دةبنةوة لة سالاَني ثشتطوصخستن و طةندةلَي و شةرِةكاني سةردةمي رذصمي سةدام حوسةينةوة سةرضاوةيانطرتووة.


بةلاَم لةطةلَئةوةشدا، مهدي العلاق بةرثرسي وةكالةتي ناوةندي ئاماركردن لة وةزارةتي نةخشةدانان وتي ئةنجامةكان رةنطدانةوةي" خراث بةكارهصناني داهات و ئيهانةكردني طةلي عصراق"ة لةوكاتةي كة رذصمي عصراق لةسةر حوكم بوو.


لة سالَي 2004دا دانيشتواني عصراق بة 27.2 مليؤن خةملَصندرا، نزيكةي لة 40% ئةو ذمارةية مندالَي ذصر تةمةني 15 سالَن. رصذةي ذن و ثياو بة نزيكةيي وةك يةكة، سةرةرِاي ئةوةي دانيشتواني نصر ئةوانةي كة تةمةنيان لة نصوان 35-49 ية بة شصوةيةكي بةرضاو كةمبووةتةوةبؤ هؤي كاريطةري شةرِي عصراق-ئصران.


ذمارةي تةواوي هصزي كاري عصراق نزيكةي 6.7 مليؤن كةسة، كة نزيكةي لة 18% يان بصكارن. ئةوانةي كة ئصستا ئيشيان هةية بةدةطمةن داهاتةكةي بةشيان دةكات- لة 93% ئةوانةي كة ئيشيان هةية وتيان كة زياتر لة ئيشصك دةكةن.


بةرهةم سالَح، لة وتةيةكيدا بؤ ئةنستيتؤي رؤذنامةواني جةنط و ئاشتيIWPR، وتي ثصويستيةكي بةثةلة هةية بؤثةيداكردني هةلي ئيشكردن بؤ هاولاَتييةكاني عصراق.


د. بةرهةم وتي" زيادبووني رصذةي بصكاري كاريطةرييةكي زؤري لةسةر وةزعي ئارامي عصراق هةية، و دةبصت تةركيز بكةينة سةر شةرِكردن لةطةلَ توندرِةوان ئةويش بةباشكردني وةزعي ئابووري عصراقييةكان."


زؤر لةو خةلَكانةي كة بةشوصن ئيشدا دةطةرِصن زؤربةيان بص هيوادةبن. محمد حسن البحراني، 34 سالَ، بة IWPRي وت كة ضةندين داواي لة ضةندين وةزارةتي حكومةت ثصشكةشكردووة بةلاَم تائصستا ئيشصكي ثةيدا نةكردووة. بةم دواييانةش واي لصهاتووة بير لةوةدةكاتةوة عصراق بةجصبهصلَصت لةداخي ئةو وةزعة.


البحرانب وتي" وابزانم ناوضاوانةكةم نايهصنصت، بةلاَم زؤر هيوام بة حكومةتةكةي ابراهيم الجعفري هةية، كة ئةو حكومةتةية من دةنطم بؤدا. بةلاَم ئةطةر نةتوانن ضارةسةري بصكاري بكةن، ئةوا كؤض دةكةم."


يةكصك لة ئةولةويياتةكاني د.بةرهةم دواي ثصداضوونةوةي ئةنجامةكاني روثصوةكة بريتيية لة تةركيز خستنةسةر وةبةرهصناني بياني و دروستكردني ثةيوةندي بازرطاني لةطةلَ وولاَتةكاني تردا.


د.بةرهةم وتي" ئةركمان سةخت و دذوارة و منيش طؤضاني سحريم نيية." هةروةها وتي" هةولَي هانداني كةرتي تايبةت دةدةين ضونكة ناتوانين ولاَت بةبص ئةوة ثصشبخةين."


سةفا ئةلمةنسور رؤذنامةنوسصكي راهصنراوي IWPRة لة بةغداد


Frontline Updates
Support local journalists