بةغدا حةزةرئةكات لة جصطيركردني سةربازاني كورد

بووني سةربازاني كورد هيواي سةقامطيربوني ئارامي زياددةكات، بةلآم مةترسي رِووبةرِووبونةوةي كورد لةطةلَ شيعةدا دةوروذصنصت.

بةغدا حةزةرئةكات لة جصطيركردني سةربازاني كورد

بووني سةربازاني كورد هيواي سةقامطيربوني ئارامي زياددةكات، بةلآم مةترسي رِووبةرِووبونةوةي كورد لةطةلَ شيعةدا دةوروذصنصت.

.



نزيكةي 3 هةزار سةربازي كورد لة بةغدا جصطيردةكرصن لة ضوارضصوةي ثلاني نوصي ئةمني– يةكةمجارة سةربازاني كورد بة ذمارةيةكي وةها طةورة بنصردرصنة ئةو شارة.



رِؤذي هةيني، 16ي شوبات، شةرِصكي قورس لة شاري بةسرةي باشوري وولآت بةرثابوو لة نصوان هصزةكاني بةريتانيا و ميليشياي سوثاي مةهديدا كة وابةستةي موقتةدان، ئةمةش ئةطةري هصناية كايةوةي شةرِصكي وةهاش بةمزوانة لة بةغداش ببينرصت.



لة ماوةي 4 سالَي رِابردوودا، ثةيوةندي نصوان كورد و شوصنكةوتواني موقتةدادا حةساس بووة. ئةمةش بةشصكي لةبةر ئةوةية كة تةياري سةدر دذي فيدرالَيةت و مادةي 140ي دةستوري عصراقية كة داواي ئاساييكردنةوةي بارودؤخي شاري كةركوكي فرةنةذاد و بة نةوت دةولَةمةندة دةكات. ئاساييكردنةوة واتة طصرِانةوةي كةركوك بؤ حالَي سةردةمي ثصش رِذصمي سةدام. ئةو رذصمة عةرةبي دةهصناية ئةو شارة و كوردي لص دةردةكرد. زؤر لة سةدريةكان باوةرِيان واية كة برشطة دةستورييةكة بؤ ئةوة بةكاردةهصنرصت عةرةب و توركمان لةو شارة دةربكرصن.



فةرماندةي سوثاي مةهدي ئةبو عةمار ئةلسوجاد ووتي ئةو نيطةراني ئةوةية كة بلآوكردنةوةي سةربازة كورديةكان لةو شارةدا لةوانةية كصشةي لصبكةوصتةوة "بةهؤي ئةو رِقةوة كة سةركردة كوردةكان هةيانة بةرامبةر تةياري سةدر و شوصنكةوتواني."



هةروةها ووتي "لة بيرمة لة شةرِةكةي نةجةفدا (نيساني 2004)... زؤربةي قةناسةكاني سوثاي عصراقي ثصشمةرطة بوون."



لة سالَي 2004 دا، بة نيازي سةركوتكردني سوثاي مةهدي، سوثاي عصراق و هصزةكاني ئةمريكا هصرشصكي طةورةيان كردة سةر شاري شيعةنشيني ثيرؤزي نةجةف.



ضةند هةولَصك بؤ ئاشتي



لة كانوني دووةمي 2007 دا، بؤ يةكةمجار شاندصكي تةياري سةدر سةرداني هةولصري ثايتةختي هةرصمي كوردستاني كرد. لصثرسراواني كورد دةلَصن، مةبةست لة سةردانةكة رِةواندنةوةي بةدحالَيبونة سةبارةت فيدرالَيةت و كةركوك.



لة كاتصكدا كؤبونةوةكة هيض طؤرِانصكي رِةسمي لصنةكةوتةوة، ضاودصران دةلَصن ئةم كؤبونةوةية ئاماذةيةكي بةهصزة كة هةردوولا سوورن لةسةر رِةواندنةوةي طرذي نصوانيان.



لصثرسراوان ثصداطري لةسةر ئةوة دةكةن كة سةربازاني كورد هصزصكي ئيجابي دةبن.



عةبدولخالق زةنطةنةي سةر بة كوتلةي هاوثةيماني كوردستان لة ثةرلةماني عصراقيدا ئةلَصت شصوازي باسكردني ميديا بؤ جصطيركردني سةربازاني كورد لة بةغدا تووشي سةدمةي كردووة. بةشصوةيةكي طشتي، رِؤذنامةنوسان رِةشبين بوون سةبارةت هةنطاوةكة و ئةيانوت كة توندوتيذي زياتري لصدةكةوصتةوة.



زةنطةنة بةثةرؤشةوة ئاماذةي بةوة كرد كة هصزة كورديةكان وةلائيان بؤ سوثاي عصراقي هةية، "سةربازة كوردةكان بةشصكن لة سوثاي عصراق و لة ذصر فةرماندةيي فةرماندةي بالآي هصزة ضةكدارةكاني عصراقدان كة ئةويش نوري ماليكي سةرةك وةزيرانة."



هةروةها زةنطةنة ووتي يةكة كورديةكان لايةني هيض لايةنصك ناطرن لة توندوتيذي تايةفةطةريدا و تةنها شةرِ لةطةلَ ضةكداران دةكةن و يارمةتي طصرِانةوةي ئارامي دةدةن.



محةممةد ئةلسةعدي كة يةكصكة لة فةرماندةكاني سوثاي مةهدي لة طةرِةكي حوريةي خؤراواي بةغدا رِووبةرِووبونةوةي نصوان سةربازاني كورد و هصزة شيعيةكاني بة دوور زاني و ووتي كة ئةو دوو لايةنة لة رِابردوودا لة رِووي سةربازيةوة بةيةكياندانةداوة.



سةعدي وريايدا لة بةكارهصناني سةربازاني كورد بؤ ثةلامارداني سوثاي مةهدي و ووتي كردةوةيةكي لةو جؤرة تةنها طرذي تائيفي زياددةكات.



هةروةها سةعدي ووتي سوثاي مةهدي رِصنمايي لة موقتةدا سةدر خؤيةوة ثصطةيشتووة كة "لة هيض بارودؤخصكدا" رِووبةرِووي هصزةكاني عصراق و ئةمريكا نةبنةوة.



بةلآم ووتيشي ئةطةر سةربازاني كورد ببنة لايةنصكي شةرِ تايةفةطةريةي، ئةوان سوثاي مةهدي رووبةرِوويان دةبنةوة. زؤربةي سةربازة كوردةكان سوننة مةزهةبن.



ووتي ئةطةر شتي وا رِووبدات بة زووترين كات بة زةبري هصز(لة بارةطاي سةدريةكان كة شاري سةدرة) دةرياندةثةرِصنين.



مةترسيدار و كارةساتاوي



يةكصك لة طةورةترين ترسةكاني كورد ئةوةية ثةلكصشبكرصنة ئةو شةرِة تائيفي و مةزهةبيةي كة لة ئاراداية.



مةحمود عوسمان، ئةندامصكي تري ثةرلةماني عصراقي، سةر بة هاوثةيماني كوردستان ووتي "لةوانةية سةربازةكان ببنة بةشصك لةو توندوتيذية تائيفيةي كة لة نصوان سوننة و شيعةدا رِوودةدات. ئةمة كصشة ئةمنيةكة ئالَؤزتردةكات."



مةحمود عوسمان داواي لة سةركردايةتي كورد كرد ضاوبخشصنصتةوة بة برِيارةكةيدا بؤ ناردني سةرباز بؤ بةغداو جصطيركردني سةربازاني كوردي بة "مةترسيدار و كارةساتاوي" وةسفكرد.



لة هةولَصكدا بؤ رِوونكردنةوةي ئةركي هصزة كورديةكان، ووتةبصذي حكومةتي عصراقي عةلي دةباغ ووتي ئةوة ئيجرائاتصكي ئاسايية ئةو سةربازانةي عصراق بةكاربهصنيت كة لة ذصر فةرماندةيي وةزارةتي بةرطريدان.



هةروةها ووتي "ئةو سةربازة كوردانة بة ويستي خؤيان ثةيوةنديان كردووة بة سوثاي عصراقيةوة و حكومةتي عصراقيش مافي ئةوةي هةية بؤ كوصي بوصت بياننصرصت."



كوص و ضي؟



مةسةلةي ئةوةي ئايا سةربازاني كورد داوايان لصدةكرصت بضن بة طذ سوثاي مةهديدا يان نا مةسةلةيةكة وةزارةتي بةرطري عصراقي رِةتيكردةوة ثشتراستي بكات يان نكولي لصبكات.



محةممةد عةسكةري ووتةبصذي وةزارةتي بةرطري ووتي "ثلانة سةربازيةكة ئةوثةرِي نهصنية و نة حكومةتي عصراقي و نة فةرماندة سةربازيةكان ئاشكراي ناكةن."



جةماوةريش هصندةي سياسةتمةداران لةناو خؤياندا دابةشبون.



ئةحمةد سديق، 35، كارمةندة لة وةزارةتي تةندروستي و خةلَكي شاري سةدرة، ئةلَصت سةربازاني كورد يارمةتي طصرِانةوةي ئاشتي و ئارامي دةدةن بؤ ثايتةخت.



هةروةها ووتي "بووني سةربازاني كورد كةلصنةكان لة هةندصك ناوضةدا ثرِدةكاتةوة كة بووني طةورةي سوثاي عصراقي تصدا نية. بلآوكردنةوةي سةربازة كوردةكان لةو ناوضانةدا كة لةلايةن سوثاي مةهديةوة كؤنترؤلَكراون يارمةتي دةستبةتالَكردني يةكةكاني سوثاي عصراقي دةدات كة ثةلاماري ضةكدارة سوننةكان بدةن لة ناوضة نائارامةكاني تردا."



هةروةها ئةوةشي ووت كة "زؤربةي هصزة حكوميةكان ناتوانن بة شصوةيةكي كاريطةرانة ئيش بكةن لةو ناوضانةدا كة سوثاي مةهدي كؤنترؤلَي كردوون ضونكة بةوة تاوانباردةكرصن كة ثشتطيري سوثاي مةهدي دةكةن. بةلآم هصزة كورديةكان رِؤلَصكي بصلايةنانة دةبينن."



بة ثصضةوانةوة، زؤرصك لة ئةنداماني كؤمةلَطةي كوردي لة بةغدا هةوالَةكة تووشي سةدمةي كردن. عةدنان محةممةد، 40، كة دانيشتويةكي كوردي خةلَكي بةغداية ووتي كة زؤر نيطةرانة لةو هةوالَة.



عةدنان ووتي "بةشداركردني سةربازاني كورد كاريطةريةكي سلبي طةورةي دةبصت لةسةر ئةمنيةتي ئصمة، بةتايبةت ئةطةر ئةو سةربازانة بضن بة طذ سوثاي مةهديدا،" هةروةها ئةوةشي ووت كة لةوانةية سوثاي مةهدي وةلآمبداتةوة و كورد بكاتة تازةترين قورباني ئةو توندوتيذية تائيفيةي وولآتدا هةية.



لة هةمان كاتدا، هاشم حةسةن، موحةليل لة زانكؤي بةغدا، كاريطةرصتي سةربازاني كورد دةخاتة ذصر ثرسيارةوة.



هاشم ووتي "ئةو شارةزاييةي سةربازاني كورد لة جةنطانةوة لة هةرصمي كوردستان بةدةستيانهصناوة، لة بةغدا بصسوود دةبصت."



هةروةها ئاماذةي بةوةكرد كة هصزةكاني ئةمريكا و عصراق هةتا ئصستا نةيانتوانيوة شكست بة ميليشياكان و ضةكداران بهصنن. هاشم ووتي سةرةرِاي ئةوانةش، زؤرصك لة سةربازاني كورد عةرةبي نازانن و بةباشي لة كلتوري عةرةبي تصناطةن، كة ئةمةش ئةركيان قورستر ئةكات تا توندوتيذي لة طةرِةكة نائارامةكاندا نةهصلَن.



هةروةها ووتي "ئةم شةرِة شةرِي موخابةراتة نةوةك ذمارةي سةربازان."



باسم ئةلشةرع ثةيامنصري ئةنستيتؤي رٍِؤذنامةواني جةنط و ئاشتي (IWPR)ة لة بةغدا.
Frontline Updates
Support local journalists