كةمينة ئايينييةكان نيطةرانيان هةية دةربارةي ئةوةي ئيسلام رؤلَصكي طةورةي ثصبدرصت لة دةستوري نوصدا.

ياسين عومةرو هصمن باقر لة سلصماني

كةمينة ئايينييةكان نيطةرانيان هةية دةربارةي ئةوةي ئيسلام رؤلَصكي طةورةي ثصبدرصت لة دةستوري نوصدا.

ياسين عومةرو هصمن باقر لة سلصماني

Friday, 18 November, 2005

لة ذصر ياساي كاتي ئيدارةي دةولَةتدا، كة حالَي حازر بة كارة، ئيسلام وةك يوكصك لو سةرضاوةكاني تةشريع دانراوة. بةلاَم شيعةكان هةولَدةدةن بؤ داناني رؤلَصكي بةهصزتري ئايينةكةيان لة حكومرِانيدا.


جةلالةدين ئةلسةغير، نوصنةرصكي ئةنجومةني بالاَي شؤرِشي ئيسلامي لة عصراق و ئةندامي ليذنةي دارِشتني دةستور، باس لةوة دةكات كة دةبصت ناسنامةي ئيسلامصتي عصراق بثارصزرصت.


ئةلسةغير وتي" دةبصت دةستور دةريببرِصت كة ئيسلام سةرضاوةي سةرةكي تةشريعة."


بةلاَم ئةم ثصشنيارة رووبةرِووي نارِةزايي لة 10% ي دانيشتواني غةيرة موسلَماني عصراقي بوةتةوة، زؤربةي ئةم كةمينانة ثصكهاتوون لة ئاشوري و سائيبييةكان و كلدؤئاشووري و ..هتد.


جاليةكاني تري غةيرة موسلَمان لة عصراقدا، بريتين لة ئصزيدي- كة ئايينةكةيان تصكةلَةيةكة لة ئيسلام و مةسيحي- و كاكةيي و مةدائينييةكان، كة باوةرِي هةردووكيان دةطةرِصتةوة بؤ ئايينة دصرييةنةكان.


سالم تؤما كاكؤ، ئةندامي سةركردايةتي بزووتنةوةي ديموكراتي ئاشوري، نيطةراني ئةوةي هةية كة ئةطةر ئيسلام بكرصتة سةرضاوةي سةرةكي تةشريع، ئةوا تايبةتمةندييةكاني مةسيحييةكان لةبةرضاو ناطيرصت و دةبصت غةيرة موسلَمانةكان ملكةضي شةريعت يان ياساي ئيسلامي بن.


سالم تؤما وتي" ئصمة هيض كصشةيةكمان لةطةلَ ئايني ئيسلامدا نيية، كصشةمان لةطةلَ تةفسيركردني ئيسلامدا هةية."


سةطظان موراد جوندي، ئةندامي نوسينطةي كاروباري ئصزيديية لة سلصماني، دةلَصت كة تاكة طرنتييةك بؤ ثاراستني مافةكاني خةلَك ئةوةية كة دةستورصكي عيلماني هةبصت.


ئةو وتي" ئةطةر ئيسلام بكرصتة تاكة سةرضاوةي تةشريع، دةنط لةسةر ئةو دةستورة نادةين."


دانشتوانة غةيرة موسلَمانةكاني عصراق ترسي ئةوةشيان هةية كة ثصداني رؤلَصكي بةهصزتر بة ئيسلام لةوانةية دةرةنجامي ئةوةي لصبكةوصتةوة كة دةسةلاَتي موسلَمان زياتر بكات و واي لصبصت كة دةولَةتصكي ئيسلامي هاوشصوةي ئةوةي ئصراني لصبكةوصتةوة.


زادووق ئادةم، ئةندامي مةكتةب سياسي حزبي نشتماني بةيت نةهرةين، كة بةشصكن لة ليستي رافيدةيني هاوثةيمانصتي ديموكراتي كلدؤ ئاشووري، وتي" ئصمة وادةزانين كة دياريكردني ئيسلام وةك تاكة سةرضاوةي دارِشتني دةستور زولَمصكي طةورةية لة عصراق دةكرصت و بةرةو دوارِؤذصكي تاريكمان دةبات."


خةيري شةنطالي، بةرِصوةبةري طشتي كاروباري ئصزيدييةكان لة وةزارةتي ئةوقاف و كارةباري ئاييني لة سلصماني، دةلَصت كة لة ماوةي حوكمي عوسمانيدا، 1.5 مليؤن ئصزيدي لةذصر ناوي ئيسلامدا كوذراون. ئصستا ئةو لة دووبارةبوونةوةي ئةو مصذووة دةترسصت.


شةنطالي وتي" ترسناكترين شت بةلاي ئصمةوة ئةوةية كة شةريعةت وةكو ئةفغانستاني لصبصت، ئةطةر وابصت ئةوا ئةطةري قرِكردني ئصزيدييةكان لة ئاراداية."


هةندصكي تر وريان لةوةي كة ئاماذة بةوة بكةن لاريان لةوة نيية كة ئيسلام رؤلَصكي بةهصزي هةبصت لةم وولاَتة زؤرينة ئيسلامةدا. رصبوار باوة وةلي، كاكةيي، وتي" بةلاَم دياريكردني ئيسلام وةك تاكة سةرضاوةي تةشريع هةرِةشةيةكي طةورةية بؤ سةر هةموو ئايينةكان، تةنانةت بؤ سةر موسلَمانةكان خؤشيان،" هةروةها وتي" ئةبصت رةفتار لةطةلَ عةقلَييةتصكي تازةدابكةين ضونكة ئصمة لة سةدةي 21 دا دةذين."


دكتؤر موحةمةد عومةر مةولود، ئةندامصكي ليذنةي دارِشتني ياساي كاتي ئيدارةي دةولَةت، دةلَصت كة ئةو كصشةي لةطةلَ ئةوةدا نيية ئيسلام ببصتة ئايني رةسمي عصراق.


بةلاَم هاوبؤضونة لةطةلَ ئةوةي كة ئاماذةدان بةوزةي كة ئصسلام تاكة سةرضاوةي سةرةكي تةشريعة لةوانةية هةنطاوصكي مةترسيداربصت." غةيرة موسلَمانةكان مافي خؤيانة بترسن، ضونكة ئةمة لةوانةية لة داهاتوودا بكرصتة هؤكارصك بؤ ضةوساندنةوةيان."


ياسين عومةرو هصمن باقر راهصنراوي IWPR ن لة سلصماني. زياء رةسان راهصنراوي IWPR لة بةغداد بةشداري ئامادةكردني ئةم راثؤرتةي كردووة.


Frontline Updates
Support local journalists