شيعة ئاهةنطي رؤذي ميَذوويي دةطيَرِيَت

بة دةنطداني خةلَكةكة بؤ بةهصزبوون،كةشوهةوايةكي ئاهةنط ئامصز لة شارو شارؤضكةكاني شيعةكانداية.

شيعة ئاهةنطي رؤذي ميَذوويي دةطيَرِيَت

بة دةنطداني خةلَكةكة بؤ بةهصزبوون،كةشوهةوايةكي ئاهةنط ئامصز لة شارو شارؤضكةكاني شيعةكانداية.

-كة نيشانةيةكة بؤ بةكاردةهصنرصت دلَنيابوون لةوةي هاولاَتيان تةنها يةكجار دةنطدةدةن. عةبدولحوسةين ئةوةندة شانازي بة ثةنجةيةوة دةكرد كة دةيويست هةردوو ثةنجةي وةك نيشانةي سةركةوتن بةرز بكاتةوة دواي دةنطدان لةبةرذةوةندي دةستورة ثصشنياركراوةكةي عصراق لة رؤذي 15ي تشريني يةكةمدا.

عةلي كة شيعةيةو لة بةندةري بةسرة ئيشدةكات، وتي" دةستورة نوصيةكة دةستثصكصكي راستةقينةية بؤ عصراقي ثاش سةدام حوسةين. ئةم دةستورة عصراق لة قةيرانةكاني ئصستاي رزطار دةكات."

لة بةسرةو نةجةف كة ناوضةيةكي زؤرينة شيعةن، زؤربةي دةنطدةران ثشتطيري دةستوريانكرد. فةريد ئايار، وتةبصذي كؤمسيؤني بالاَي سةربةخؤي هةلَبذاردنةكان لة عصراقدا، وتي ئةنجامة سةرةتاييةكان نيشانيانداوة كة لة 63% ئةوانةي كة مافي دةنطدانيان هةبووة و بةشدارييانكردووة لة راثرسييةكةدا، لة 90% يان لة بةسرة دةستوريان ثةسةندكردوة. ئامارةكان لة بارةي شاري نةجةفةوة دةستنةكةوتن.

لة رؤذي راثرسييةكةدا لة نةجةف، مةلاكان بلَندطؤي مزطةوتةكانيان بةكارهصنا بؤ هانداني خةلَك بؤ ثشتطيريكردن لة دةستور.

لة سةر شةقامةكاندا، خةلَكةكة دةستورةكةيان وةك شصوازصك لة وةدةستهصناني هصز بؤ شيعة تةماشادةكرد ثاش ضةندين سالَ لة ضةوساندنةوة لة لايةني رذصمي بةعسي لة كارلابراو.شيعةكان كة نزيكةي لة 60% دانيشتواني عصراق ثصكدةهصنن، ئةم دةستورة دةسةلاَتي سياسي زياتريان ثصدةبةخشصت و ضانسي ئةوشيان دةداتص كة هةرصمةكانيان بكةنة ضةند يةكةيةكي فيدرالَي.

فاتمة عةلي لةسةر شؤستةيةك دانيشتبوو ضاوةرِصي دةكرد ناوةندي دةنطدانةكة بكرصتةوة. لة دةوروثشتي ئةو كؤمةلَصك ذن و ثياو سةرةيان طراتبوو بؤ دةنطدان،و وصنةي سةركردة روحانييةكةيان، ئايةتولاَي عوزما عةلي سيستاني، هةلَطرتبوو كة لة دوا ساتةكاندا رةزامةندي لةسةر دةستورةكة نيشاندا. ئةو كؤمةلَة هاواريانكرد" بةلَص بؤ دةستور!"

ذنان خواردني بةيانيان بؤ كارمةنداني كؤمسيؤني هةلََّبذاردنةكان ئامادةكرد، و هةر لةسةر لةبةيانييةوة دةنطدةران كة كةمئةنداميشيان تصدابوو لةبةردةم ناوةندةكاني دةنطداندا سةرةيانطرتبوو.

لة ثارصزطاي بابل، كة شوصنةواري شاري دصريني بابيلؤنة، راثؤرت هةبوون كة باسيان لةوة دةكرد كة لة 98% دةنطدةران ثشتيوانيان لة دةستورةكة كردووة.

قةيس ئةلحةسناوي، ئةندامصكي كؤمسيؤني هةلََّبذاردنةكان لة بابل، وتي زياتر لة نيوةي دةنطدةراني تؤماركراو ضوون بؤ دةنطدان لةو ثارصزطا زؤرينة شيعةدا.

لة حللة، مةلَبةندي ثارصزطاي بابل، راثرسي سةبارةت بة دةستور كاتي ئاهةنططصرِن بوو. تيثي موسقاكان ئاهةنطيان دةطصراو ضايخانةكان ثرِبوون لة مشتةري و مندالاَن لةسةر شةقامةكاندا يارييان دةكرد.

هيض هةولَصك دةربارةي بووني توندوتيذي لةو ثارصزطايانةدا نةبوو. لةسةرانسةري عصراقدا ذمارةيةكي كةم ئؤتؤمبيل رصطةيان ثصدرا لة رصطاكاندا هاتوضؤبكةن بةهؤي ئةوةي كة هصزةكاني ئاسايش شارةكانيان لةيةك دابرِي بؤ ئامادةسازي بؤ دةنطدانةكة. لة بةسرة مندالاَن لةسةر شةقامة بةتالَةكاندا دووطؤلَييان دةكرد.

لة بةسرة هةر لة دواي ئةوةي لة سةعات 7ي سةرلةبةياني دةرطاي ناوةندةكاني دةنطدان كرانةوة خةلَك لةبةردةمياندا سةرةيانطرتبوو بؤ ئةوةي دةنطبدةن. بةسرة بووتة شارصكي موحافزكار، دووكاني مةشروبفرؤشتن و ديسكؤو يانة شةوانةكاني تيانةماوة كة لة سةردةمي سةدام حوسةيندا،كة بةسصوةيةكي ديار رذصمصكي عيلماني بوو، هةبوون.

لة بةسرةو نةجةف كة هةردووكيان لة شارة ثيرؤزةكان و مةلَبةندي دةسةلاَتي سياسي شيعةن، سةركردة ئايينييةكان رؤلَي سةرةكييان طصرِا لة هانداني دةنطدةران. شصخ مةهدي ئةلكةربةلايي، ياريدةدةري سيستاني، وتي كة ثةسةندكردني دةستور لة لايةن سيستانييةوة يارمةتيدةري زيادكردني بةشداراريكردن بووة لة دةنطداندا.

ئةنجومةني بالاَي شؤرِشي ئيسلامي لة عصراق و حزبي دةعوة، كة دوو حزبي شيعةن و دةسةَتصكي دياريان هةية لة ئةنجومةني نيشتمانيدا، هةولَياندا بؤ هانداني دةنطدةران لة ناوضة زؤرينة شيعةكاندا.

عةلاء جةمال، خوصندكارصك لة بةسرة، وتي" بة"بةلَص" دةنطمدا بة دةستورةكة وةك بةهاناضوني داواي مةرجةعيةي نةجةفي ثيرؤز... هةضةندة تصبصنيم لةسةر هةندص لة برِطةكاني هةبوو."

ئةنجامة سةرةتاييةكاني راثرسي دةستورةكة ئةوة نيشاندةدات كة رةزامةندي دةنطدةراني لة هةموو ثارصزطاكاندا بةدةستهصناوة تةنها لة دوو ثارصزطادا نةبصت. وا ضاوةرِواندةكرصت كة ئةنجامة رةسمييةكان لةم هةفتةيةدا رابطةيةنرصت.

دةستورةكة ثشتطيري ذمارةيةكي زؤر عةرةبي سونني بةدةستنةهصنا. لة بةسرةش هةندص خةلَك وتيان كة ترسي ئةويان هةية كاريطةري ئصران زياد بكات بةسةر ناوضةكاني شيعة لة باشووردا.

خةلةف عمران، لصكؤلياري كؤمةلاَيةتي، دانيشتوي ئةلزوبصر كة ناوضةيةكي زؤرينة سوننةي بةسرةية، وتي" دةستورة نوصيةكة هةولَدةدات لة رصطةي فيدرالَيزمةوة بةشصكي زؤري عصراق بخاتةسةر ئصران، لةوانة بةسرةي دةولَةمةند بة نةوت. [ ئةمةش] لة دةبصت هؤي دابةشبوني عصراق. من دةستورصكي ئاوةها رةتدةكةمةوة."

لة حللة، ناشميية عةلي لةطةلَ كورِةزاكانيدا دةنطيدا." لةثصناوي نيشتمان و عصراقييةكاندا دةنطمدا. ئنشا اللة لة هةلَبذاردني داهاتووشدا دةنط ئةدةم."

حةسةن عةباس، زيندانيكراوة لة زينداني ناوةنديي حللة، كة ضاوةرِصي حوكمداني دةكات، رؤذي 14ي تشريني يةكةم لةطةلَ 3192 زينداني تردا دةنطيدا،" من و حوسةيني برام دةنطمان بة"بةلَص" بؤ دةستوردا، بةهيوايةي ذيانصكي باشترمان بؤ بةرقةرار بكات كاتص بةردراين."

زةينةب عةلي، مامؤستا، وتي" داوام لة داخزارةكةم و خصزانةكةيان كرد كة بضن بؤ دةنطدان، تةنها داواي من بؤ شووكردن ئةوةبوو كة مرةكةب بة ثةنجةكانيانةوةبصت."

سةفاء ئةلمةنسورو حةيدةر ئةلموسةوي و دورصد سةلمان راهصنراوي IWPRن لة عصراق.



Frontline Updates
Support local journalists