ئاوارة شيعةكان بةرةو شارى كوت هةلَديَن

ئةو خيَزانة شيعانةي لة توندوتيذي تايةفةطةري بةغدا هةلَديَن شاري كوتي باشوري عيَراق دةكةنة ثةناطةيان.

ئاوارة شيعةكان بةرةو شارى كوت هةلَديَن

ئةو خيَزانة شيعانةي لة توندوتيذي تايةفةطةري بةغدا هةلَديَن شاري كوتي باشوري عيَراق دةكةنة ثةناطةيان.

(كوت)ةوة بةرِيَكةوتن و لةشارؤضكةى ئةبوغريَبى رؤذئاواى بةغدا نيشتةجىَ بون.وزية ئيَستا تةمةنى شةست سالَة.ثشتى دةست و دةموضاوى بةخالَ كوترابوو، كة لةسةردةمى طةنجيَتيدا وةك داب و نةريتى عةرةبى خؤيان ئةو خالاَنةى كوتابوو.



وزية دةستى دةهيَنا بةناو قذى كورِةزاكةيدا و بةدةم فرميَسك رِشتنةوة باسى خؤيي كرد.لةوكاتةوةى لة ئةبوغريَب نيشتةجىَ بوو تاوةكو ئيَستا لةوىَ ذياوة بةلاَم مانطى رِابردوو ناضار بوو دواى ئةوةى هةرِةشةيةكى مردنى لةشويَنيَكى ناديارةوة ثيَطةيشت مالَةكةى بةجيَبهيَلَيَت.وزية وتى "لةسةر ديوارةكةمانيان نوسى 24 كاتذميَرت هةية كة ئيَرة بةجيَبهيَليت ئةطينا مالَةكة دةتةقيَنينةوة بةسةر خؤت و منالَةكانتدا."



وزية ئيَستا هةلَهاتووة و لةشارى شيعة نشينى كوت طيرساوةتةوة كة نزيكةى 160 كيلؤمةتر لةباشورى شارى بةغداية. وزية لةطةلَ دوو كورِة ذن هاوردو دة كورِةزاكانيدا لةناو دوو خيَمةدا دةذى.وزية دةلَيَت شيعة لةعيَراقدا خةريكن دةسةلاَت دةطرنة دةست و سونىيةكانيش رِقيان لةوةية.ثيَيان وتين " ئةم ناوضةية بةجيَبهيَلَن.ئيَوةمان ناويَت.ئيَوة شيعةن و ليَرة جيَطاتان نابيَتةوة."



لةهيَرشةكةى سالَى 2003ى ئةمريكاوة بؤ سةر عيَراق,شارى كوت تارِادةيةك بةدور بووة لة زؤربةى ئةو شةرِو ئالَؤزيانةى كة دامةنى هةندىَ ناوضةى ديكةى عيَراقى طرتووة.هةروةها لة مانطى رِابردويشدا بووةتة ثةناطةيةك بؤ ئةو شيعانةى لة ئةنجامى ئةو جةنطة تائيفيةدا هةلَديَن كةلة مانطى دوو داو دواى تةقاندنةوةى مةزارةكانى سامةرِا دةستيثيَكرد.



وةزارةتى كؤض و ئاوارةى عيَراقى رِايطةياندوة كة بةتةنها لةمانطى ئازاردا سى هةزار شيعة و سوننى ئاوارة بون و ناوضةو طةرِةكةكانى خؤيانيان بةجيَهيَشتووة.هةمويشيان لةئاطرى ئةو جةنطة هةلَهاتون كة لةم دوايةدا ناوضة شيعة و سوننى نيشينةكانى طرتوةتةوة.



عةلى عةباس جةهاكير نويَنةرى وةزارةتى كؤضة لة كوت.جةهاكير دةلَيَت شارى كوت تواناى رِوبةرِوبونةوةى ئةو هةموو خيَزانةى نية.زؤربةى ئةو كةسانةى ثةنايان هيَناوة بؤ ئيَرة هةرِةشةى مةرطيان ليَكراوة و و زياتر لةنيوةيان ئةنداميَكى خيَزان يان خزميَكيان لةدةستداوة.



حةسةنةين عةلى حةنون تةمةنى 23 سالَة .ضةند مانطيَك دواى روخانى رذيَمى سةدام لةطةلَ براكةيدا لةباشورى عيَراقةوة باريان كرد بؤ بةغدا.لةوىَ خانويةكيان بةكرىَ طرت و هةردوكيان دةستيانكرد بة كارى ميوة فرؤشى.تويَتايةكى شينى دوو تةنى لةبةردةم كةمثةكةدا رِاوةستا و حةسةنةين و كيفايةى هاوسةرى كة تةمةنى تةنها شانزة سالَ بوو لةطةلَ دايكى دابةزين.سةرجةم كةلوثةل و تفاقىمالَيشيان خستبوية ناو دوو تةنىيةكةوة.حةسةنةين شةكةت بوو,رِيشى هيَشتبويةوة و هيَشتا خةمبارى مةرطى براكةى بوو.براكةى كوذرا بوو ضونكة هةرِةشةيةكى ثشتطوىَ خستبوو كة مالَةكةيان بةجيَبهيَلَن لة طةرِةكى دؤرةى شارى بةغدا.حةسةنةين وتى " من و براكةم تةنانةت دواى هةرِةشةكةيش ماينةوة ضونكة هيضى خراثمان ئةنجام نةدابوو.بةلاَم هةفتةيةك دواتر براكةميا كوشت.ئيَستا زؤر خةمبارم.براكةمم لةدةستدا,مالَةكةمم لةدةستدا و هةموو شتيَكم بةجيَهيَشت."



ريَكخراوى مانطى سورى عيَراقيش لةلايةن خؤيةوة شارى يارىيةكةى كوتى كردووة بة كةمثيَك بؤ ئةو خيَزانة ئاوارانة.خيَمةيةك و تةباخيَكى نةوت بؤ ضيَشت ليَنان و بةتانى و ئاوى خواردنةوة و خؤراك دةدةنة هةر خيَزانيَك.هةروةها عيلاج و ضاوديَرى تةندروستيش دابين دةكةن.



حسين عةلى عةبدولاَ تةمةنى 13 سالَة و لةطةلَ خيَزانةكةى لةشارى حةويجةوة هاتووة كةنزيكةى ضوار سةد كيلؤمةتر لةباكورى بةغداوةية.ئيَستا خؤى و هاورِيَكانى بةيانى تا ئيَوارة لةناو ئاسن و ثارضة كؤنةكانى ثاركةكةدا يارى دةكةن كة سةردةمانيَك يةكيَك لةشويَنة سةرنجرِاكيَشةكانى ئيَرة بووة.حسين دةلَيَت" بةدريَذايي رِؤذ لةسةر ئةم ضةرخ و فةلةكة ذةنطاوىية يارى دةكةين.هيض ئيشى ترمان نية"



لة طةرِةكيكى ترى شارى كوت و بينايةك كة كاتى خؤى سةنتةرى طةنجان بوو نزيكةى بيست خيَزانى لةخؤ طرتووة.ئةو كاتةى رِةشةبايةكى بةهيَز بة تةث و تؤزةوة دةهات و هةموو بيناكةى دادةثؤشى ئةبو عةلى هاتة دةرةوة تا ضيرؤكةكةى خؤى باس بكات.



ئةبوعةلى نةيويست ناوى تةواوى خؤى بلَيَت,وتى نزيكةى ثةنجاو ثيَنج سالَ لةطةلَ دراوسىَ سونىيةكانيدا لةرؤذئاواى بةغدا ذياوة.بةلاَم رؤذيَكيان ضةند ضةكداريَك هيَرشيان كردة سةر طةرِةكةكةيان و ثيَنج دانة لة دراوسىَ و خزمةكانيان كوشت.ئةبوعةلى دلَى طةرمة لة ئةمريكىيةكان ضونكة هةركة توندو تيذى دةستيثيَكرد جادةو بانيان ضؤلَكردو جيَيان هيَشت بؤ هيَزة عيَراقىيةكان ئةميش باوةرِى واية كة سوثاى عيَراقى ئةو ئيشةى ثيَناكريَت.



ئةبوعةلى وتى"سوثاى عيَراق ناتوانيَت بمانثاريَزيَت.ئةمريكىيةكانيش هيض كاريَك ئةنجام نادةن و ئةطةريش بيانةويَت شتيَك بكةن ئةوا تةنها كاتيَك دةيكةن كةلة بةرذةوةندى خؤياندا بيَت نةك خةلَكى عيَراق"



بةرثرسانى عيَراق هانى ئةو خيَزانة ئاوارانة دةدةن كة لةنزيكترين كاتدا بطةرِيَنةوة بؤ شويَنةكانى خؤيان بةلاَم لةم بارودؤخةدا كةسيان ناويَرن بير لةطةرِانةوة بكةنةوة.



وزية دةلَيَت، "ناتوانين بطةرِيَينةوة ضونكة خؤمان و منالَةكانيشمان قةتلَ و عام دةكةن."



ئةيوب نوري ثةيامنيَريَكي فريلانسي عيَراقية و ثيَشتر رِاهيَنةري رِاديؤيي (IWPR) بووة.
Iraqi Kurdistan, Iraq
Frontline Updates
Support local journalists