بانكي ناوةندي متمانة بؤ دينار دروستدةكات بة دةستصوةردان بؤ هصشتنةوةي نرخي ئالَوطؤرِ.

موسةدةق موتةر لة بةغداد

بانكي ناوةندي متمانة بؤ دينار دروستدةكات بة دةستصوةردان بؤ هصشتنةوةي نرخي ئالَوطؤرِ.

موسةدةق موتةر لة بةغداد

بةهاي ئصستاي يةك دؤلار بةرامبةر بة 1.465 دينارة كة لة مانطي يةكي سالَي 2004ةوة، كة ماوةي طؤرِيني دراوي سةردةمي سةدام تةواو بوو،طؤرِاني بةسةردا نةهاتووة.

سعدون حمود كثير، مامؤستا لة كؤلصذي ئابووري و بةرصوةبردن لة زانكؤي بةغداد، ئةم ئاستة جصطيرة بةرضاوة دةطصرِصتةوة بؤ سياسةتةكاني حكومةت- بةتايبةت طؤرِيني بانكي مةركةزي عصراق بؤ دةزطايةكي سةربةخؤ، ئةمةش كاتص بوو كة ثارة نوصكة دةركرا.

سعدون حمود وتي" طرنطترين كار كة حكومةتي كاتي ئةنجاميدا جياكردنةوةي دةسةلاَتي بةرثرسياربوو لة دراو لة حكومةت و كردني بة دةزطايةكي سةربةخؤ."

لة سةردةمي سةدام حوسةيندا، بانكي مةركةزي عصراق بالَصكي دةسةلاَتي جصبةجصكاربوو، كة ثارةي بةشصوةيةكي زؤر دةردةكردو ئيتمئناني بةشصوةيةكي بصسنوور درصذدةكردةوة هةر كاتص حكومةت ثصويستي بة ثارة بواية.

ديناريش بةهاكةي كةم و كةمتر دةبوويةوة بةهؤي سياسةتي سةدام لة ضاثكردنيدا كة وةك قؤرخكردن وابوو هةروةها هاوشان بوو لةطةلَ هةلَئاوساني لةرِادةبةدةري ئابووري. يةكصك لةو كصشانةي تر كة رووبةرِووي دةسةلاَتداراني ثاش سةدام بوويةوة ئةوةبو كة هةرصمي كوردستان، كة بةشصوةيةكي ديار سةربةخؤ بوو لة بةشةكاني تري عصراق لة ثاش سالَي 1991، ضاثصكصكي تري ديناري بةكاردةهصنا.

لةطةلَ طؤرِيني دراوي كؤن بة دراوي نوص، كة لة نصوان مانطي تشريني يةكةم 2003- كانووني دووةمي 2004، ثصويست بوو حكومةت مالَي خؤي بنياد بنصت و دةست بكات بة بةكارهصناني دينار بؤ زؤربةي خةرجية ناوخؤييةكاني لة جياتي بةكارهصناني دؤلار.

دامةزراندني دراوصكي سةقامطير شتصكي طرنط بوو بؤ دروستكردني متمانة بؤ بانكي مةركةزي عصراقي وةك دامةزراوةيةكي سةربةخؤي بة متمانة، مانةوةي بةو شصوةية.

بةرثرسصك لة بانكي مةركةزي عصراقي كة نويويست ناوي خؤي ببات وتي" ئامانجي بانكي مةركةزي عصراقي بريتيية لة زيندووكردنةوةي سةقامطيري ديناري عصراقي لةبةرامبةر دراوةكاني تردا."

بة روالَةت، نرخي ئالَوطؤرِ ئازادة لة بةرزو نزم بوون، كة ثشت بة عةرزو تةلَةب لة بازارِي دراوي بصطانة ئةبةستصت. بةلاَم فراس جبار، شرؤظةكاري دارايي لة كؤمثانياي روماتة بؤ وةبةرهصنان روونيكردةوة كة سةقامطيري دينار بةهؤي ضةند دةستصوةردانصكي تؤكمةي بانكي مةركةزي عصراقي بة دةست هاتووة، ئةويش بة كرِين و فرؤشتني دؤلار بؤ هصشتنةوةي نرخي ئالَوطؤرِ بة جصطيري.

فراس جبار باوةرِي بة هةردوو شصوازي ضالاكي سياسةتي دراوو جصطيري بازارِي دراوي عصراق هةية.

فراس وتي" زؤر طةشبينم بةم بارودؤخةي ئصستا، و متمانةم بة سياسةتي ئابووري حكومةتي نوص هةية."

سةرةرِاي ئةو راستيةي كة عصراقييةكان بةشصوةيةكي طشتي خؤشحالَن بة بةكارهصناني دراوي نيشتمانييان ضونكة ئةتوانن ثصشبيني نرخي ئالَوطؤرِبكةن بةوةي كة بة شصوةيةكي كتوثرِ لة كؤنترؤلَ دةرناضصت، هةروةها سةقامطيري دينار سوودي ئابووري تري هةية.

بازرطانةكان بةكةيفن ضونكة ئةو نرخةي كة دةيدةن بؤ كةرةسةي هاوردة بة جصطيري دةمصنصتةوة. وةك علي حسين، كة جوملة فرؤشي ثصلاَوة لة بازارِي الشؤرجة لة بةغداد، ئةلَصت لة سايةي جصطيري بةهاي دينارةوة ئيشي باش ئةرِوات.

علي حسين وتي" نرخي ئالَوطؤرِي ئصستا بشة بةبةراورد بة داهاتي عصراقييةكان، لةماوةي داهاتوودا ثصشبيني ئةوة دةكةم 1000 دينار ببصتة دؤلارصك."

طةشبيني علي سةبارةت بة بةرزبونةوةي نرخي دينار سعدون حمودي ئابووريناسةوة ثشتيواني لصدةكرصت، سعدون وتي ئةطةر حكومةت بةردةوامبصت لة شوصنكةوتني سياسةتي ذيرانة لةوانة نرخي يةك دؤلار ببصتة 500دينار.

بةلاَم ئةوةي ثصويستة لة بةرضاو بطيرصت ئةوةية كة نرخي دراو طرنطي كةمترة لة ضاو نرخي ئالَوطؤرِي راستةقينةدا، كة نرخي بةرزبوونةوة لة بةضاو دةطرصت. جصطيري نرخي دينار لة بةرامبةر دؤلاردا مانايةكي وةهاي نيية بؤ بةكارهصنةران ئةطةر وابكات نرخي كةلوثةل مايةي خؤشحالَي نةبصت بؤ بةكارهصنةران.

لةبةر ئةوة سةقامطيري هةلَئاوسان وةك مةسةلةي ناوةندي سياسةتي دراو دةمصنصتةوة. لة مانطي ئاياردا سينان ئةلشةبيبي، بةرصوةبةري بانكي مةركةزي عصراقي لة لصدوانصكيدا بؤ رؤيتةرز بؤ ثصشبيني رصذةي هةلَئاوسان كة لة سالَي 2004دا لة 30% دابةزيبوو، وتي كة لةوانةية ئةمسالَ لة 20% دابةزصت. حالَي حازر بانكي مةركةزي عصراقي هةلَئاوساني سالاَنة بة 17% دةخةملَصنصت.

موستةفا ئةلعةزاوي، كة خؤي وةك بةكارهصنةرصكي مامناوةند دةناسصنصت، وتي جصطيري دراو لة ئصستادا هيض طرنط نيية ضونكة هةلَئاوسان وايكردووة كة شتةكان طرانببن.

موستةفا وتي" هةرضةندة دينار بةرزبووةتةوة، بةلاَم هصشتا هةموو شتصك طرانة."

موسةدةق موتةر رؤذنامةنووسصكي راهصنراوي IWPRة لة بةغداد.

Iraqi Kurdistan, Iraq
Frontline Updates
Support local journalists