می فروشی، کار و بار در حال رشد در افغانستان است

محدودیت های شدیدتر بر واردات مشروبات الکولی، بازار محلی تولید مشروبات الکولی را که تقاضای بالا برای آن وجود دارد، پر رونق تر ساخته است.

می فروشی، کار و بار در حال رشد در افغانستان است

محدودیت های شدیدتر بر واردات مشروبات الکولی، بازار محلی تولید مشروبات الکولی را که تقاضای بالا برای آن وجود دارد، پر رونق تر ساخته است.

Thursday, 13 November, 2008
"ستولیچنایا" نوشته شده است اما محتوای این بوتل ودکا هرگز روسی نبوده است. در عوض این شرابی قوی محلی است که از کشمش ساخته شده و در مجالس متعدد خوشی در شمال افغانستان به مصرف می رسد.



پهلوان عمر ( نام مستعار) کارخانه کوچک شراب سازی در شهر شبرغان در شمال افغانستان دارد که یک جا با دو پسر جوانش در آن شراب تولید می کند.



این کارخانه چندان پيچيده نيست . فقط چند بيرل ، چند بوجی کشمش و دو دانه دیگ بخار و چند دیگدان در آن است.



اما پهلوان می گوید که کار و بارش پر رونق است.



او گفت: "ظرف چند ماه گذشته تولیدات ما دوچند شده است و مشتریان ما بارها به ما مراجعه می کنند."



شراب در اسلام منع قرار داده شده است و این ممنوعیت در زمان حاکمیت رژیم سختگیرانه طالبان در افغانستان به شدت پيگيري ميشد ."



نه موعظه های مذهبی و نه هم حاکمان بنیادگرا هیچ یک نتوانستند جلوی این صنعت غیرقانونی را بگیرند. در عوض تنها چیزی که این صنعت را با خطر مواجه کرد، نرمش در شدت مقررات بر واردات الکول پس از سقوط رژیم طالبان در 2001 بود.



پهلوان گفت: "اگر طالبان از کار ما بوی بر می شدند، حتماً ما را اعدام می کردند، اما ما به تولیدات خود حتی در زمان حاکمیت طالبان ادامه دادیم مگر تولیدات ما کم بود. ما تنها زمانی مجبور به بسته کردن بسیاری از کارخانه های شراب سازی خود شدیم که افغانستان دروازه هایش را به روی تولیدات خارجی باز کرد و قیمت ها پایین آمد."



تقریباً دو سال قبل، حکومت افغانستان مقررات سختگیرانه برای واردات مشروبات وضع کرد و ورود مشروب خارجی متوقف شد. میگساران افغان یک بار دیگر به عرضه کنندگان داخلی رو آوردند.



پهلوان در حال که لبخند بر لب داشت، گفت: "حکومت نا خواسته به کار و بار ما کمک کرد."



او در مشروبخانه کوچکش هر هفته 20 لیتر ودکا تولید می کند. او ناپاکى کشمش را از عمده فروشان به قیمت 500 افغانی می خرد که در هر بوجی آن 50 کیلوگرام کشمش است. آن را برای یک هفته در آب می گذارد و بعداً آن را در دیگ بخار جوش می دهد. بخار آن پس از سرد شدن مشروب خام را می سازد.



علاقمندان این محصولات می گویند که مشروب افغانی فیصدی بالای الکول را در خود دارد، اما تعیین فیصدی آن مشکل است . اما مشتریان می گویند که فیصدی آن برای نشه شدن کافی و شافی است.



پهلوان شرح داد: "از هر بشکه تقریباً ده لیتر الکول می سازیم. آن را در بسته های پلاستیکی می گذاریم و به دکان ها می فروشیم."



هر مشروب به قیمت 500 افغانی به فروش می رسد، پس عاید حاصله از هر بوجی کشمش 5000 افغانی یا ده چند سرمایه گذاری اولیه می شود.



با رونق کار و بار پهلوان، او محصولاتش را بیشتر به طور عمده به دکانداران می فروشد اگر چه هر لیتر آن برایش 400 افغانی عايد می آورد.



بازاریابی خلاق می تواند این عاید را افزایش دهد. یک متشبث در شهرک شمالغربی میمنه بوتل های خالی ودکای روسی را از پاکستان وارد می کند و آن را برای جذاب ساختن محصولات خود برای مشتریان به کار می برد.



او گفت: "ودکای افغانستان بهترین است اما حالا مردم به بوتل های خارجی عادت کرده اند. ما برای به دست آوردن پول بیشتر باید از آن تقلید کنیم."



این تولیدکننده هر لیتر "ودکای" خود را به قیمت 1000 افغانی می فروشد.



او گفت: "کیفیت ودکای ما به مراتب بالاتر از ودکای خارجی است. ما از زمانی آن را تولید و می نوشیم که در افغانستان اصلاً الکول خارجی وجود نداشت."



دکانداران هم تایید می کنند که فروش "ودکای روسی" به مراتب ساده تر است.



یک دکاندار در مزارشریف گفت: "مردم نمی خواهند که الکول را در بسته های پلاستیکی بخرند. برای ما فرقی نمی کند. ما دو چند عاید به دست می آوریم."



تولید، فروش و مصرف الکول بر اساس قوانین افغانستان ممنوع است و مسئولان می گویند که متخلفان مجازات خواهند شد.



اما تولیدکنندگان اصلاً نگرانی ندارند. در موجودیت فساد گسترده درین کشور، با پرداخت پول دشوار نیست که پولیس را از تعقیب چنین موارد منصرف کرد.



جنرال خلیل الله امین زاده، قوماندان امنیه ولایت جوزجان می گوید که نیروهایش از شروع سال 2008، تقریباً ده کارخانه شراب سازی را مسدود و متخلفان را زندانی کرده است.



با اینهم او می پذیرد که ده ها کارخانه شراب سازی دیگر وجود دارد که مسئولان از آن اطلاع ندارند.



او به آی دبلیو پی آر گفت: "این یک معضل بزرگ اجتماعی است. تولید الکول گذشته طولانی در افغانستان دارد و پدیده نو نیست. این مشکلات تا زمانی ادامه خواهد داشت که جوامع وجود داشته باشند و مبارزه ما با آن هم ادامه خواهد داشت."



جنرال خلیل اندرابی، قوماندان امنیه ولایت همجوار فاریاب پذیرفت که در منطقه اش تعداد بی شمار کارخانه های شراب سازی وجود دارد اما او تا هنوز موفق به بستن یکی از آنها هم نشده است.



او به آی دبلیو پی آر گفت: "ما به تازگی اطلاع یافته ایم که چنین مراکزی در ولایت وجود دارد. این مخالف قانون است و ما برنامه داریم همه اش را ببندیم، اما مالکان این کارخانه ها بسیار زیرک اند."



اندرابی گفت که در عوض پولیس در فاریاب توجه اش را بر شراب وارداتی متمرکز کرده است و درین مدت نزدیک به 1200 بوتل را ضبط کرده است.



او گفت: "حالا ما شروع به مبارزه با این تولیدات داخلی خواهیم کرد و آن را متوقف خواهیم کرد."



با وجود وفور، شراب در ملا عام دیده نمی شود. یک سروی که درین اواخر از سوی گزارشگران آی دبلیو پی آر صورت گرفته است نشان می دهد که بسیاری از دکانداران شراب را به افرای که نمی شناسند، نمی فروشند و حتی در صورتی که خودش نشه هم باشد باز هم از موجودیت شراب در دکان خود انکار می کند.



مصرف شراب در شمال افغانستان به خصوص در میان جوانانی رو به افزایش است که یا می خواهند بر گرمی محافل خود بیافزایند یا سرخوردگی ناشی از بیکاری را فراموش کنند.



محمد قیس کارمندان یکی از موسسات خارجی در شبرغان و مصرف کننده افراطی ودکای خانگی است.



او به آی دبلیو پی آر گفت: "هر جمعه که به میله می رویم یک یا دو بوتل با خود می بریم. بدون شراب از میله خود لذت نمی بریم."



اما دیگران شرابخواری را مغایر ارزش های اسلامی می دانند.



صدرالدین راننده تکسی در کابل گفت: "هر روز یک یا دو سواری بالا می کنم که مست می باشند. در گذشته هرگز چنین نبود. نوشیدن شراب حالا بسیار عام است. هیچ مجلسی بدون ودکا برگزار نمی شود. این کار خوب نیست. جوانان باید بدانند که این کار مغایر اسلام است."



علمای دین هم نوشیدن شراب را محکوم می کنند و نوشندگان شراب را در مورد جزا هشدار می دهند.



قاری حیات الله، عالم دین در مزار شریف گفت: "اگر مصرف کنندگان الکول توبه کنند، خداوند شاید آنان را ببخشد. اگر توبه نکند، گناهکار از دنیا می رود و در زندگی اخروی مجازات خواهند شد."



اما علمای دین در مورد جزای مصرف کنندگان الکول درین دنیا اتفاق نظر ندارند.



قاری حیات الله گفت: "در مورد جزای تولیدکننده و مصرف کننده الکول در میان علمای دین اتفاق نظر وجود ندارد. این مثل قتل یا زنا نیست؛ جزای آن مشخص نیست."



در زمان طالبان هر کس که در وقت مصرف الکول گرفتار می شد، رویش با زغال سیاه و در شهر گشتانده می شد تا برای دیگران عبرت باشد.



به اثر ممنوعیت پی در پی، بعضی دهقانان تنها برای مصرف خودی الکول تولید می کنند.



مالک یک تاکستان در سرپل گفت: "من ودکای خود را خودم می سازم که در جهان ثانی ندارد. من پروای قیمت الکول وارداتی و محدودیت بر تولید و مصرف آن را ندارم. من به خاطری ودکا می سازم که بسیار مزه دار است. من بهترین انگور را جدا می کنم و از آن شراب می سازم که برای یک سال کافی باشد. مزه این ودکای خانگی بهتر از بهترین شراب اروپا است."



این مرد خاطرنشان ساخت که در کنار عرق گیری ودکا، شراب سازی سنت چند صد ساله است که گذشته اش به قبل از اسلام بر می گردد.



بسیاری از مردم ودکای خود را مانند ویسکی برای چند سال می گذارند تا مزه اش بهتر شود. علاوه برین، بین افغان ها اصطلاح است که: "شراب کهنه، نشه دیگر دارد."



سید یعقوب ابراهیمی گزارشگر آی دبلیو پی آر در مزار شریف است.
Frontline Updates
Support local journalists