تولید رو به افزایش تریاک در هلمند

گزارشى از گل احمد احسان درولايت هلمند

گزارش شماره 419

30 دسامبر 2011

دهقانان در ولایت هلمند می گویند که قصد دارند درین فصل تاحدی که ممکن است تریاک بکارند، و درصورتی که زمین های خودشان از سوی حکومت تحت نظارت گرفته شود، به زمین های نیمه بایر تریاک خواهند کاشت.

برخی ها میگویند که مسوولان حکومتی در نجات آنها از فقر کمکی نتوانسته اند و در نتیجه ی این ناکامی آنها به کشت تریاک روی می آورند. دیگران می گویند که طالبان آنها را بزور وادار به کشت تریاک می کنند. اما شکی نیست که انگیزه اصلی درین کار بالا رفتن قیمت تریاک می باشد.

در یک دهه ی گذشته، این ولایت جنوبی بطور دوامدار عنوان بزرگترین تولید کننده ی تریاک در افغانستان را حفظ کرده است. این تریاک منبع عمده هیرویین جهان می باشد که از شیره ی تریاک بدست می آید. از همین رو هلمند مرکز توجه تلاش های بین المللی برای نابودی کشت تریاک بوده است.

این ولایت در حین حال میدان نبرد بین طالبان و نیروهای ایالات متحده، بریتانیا و افغان بوده است. نبرد و بی ثباتی کار انکشاف اقتصادی را به مشکل مواجه ساخته، امکان اداره ی چگونگی استفاده از زمین را از بین برده، و باعث تشویق کشت تریاک شده است زیرا عاید آن زیاد می باشد و در انتقال و فروش اش نیز مشکلات زیادی وجود ندارد. علاوه بر آن، طالبان متهم اند که دهقانان را تشویق به کشت تریاک می کنند تا ازین طریق منبع عایداتی برای خود بوجود آورند.

مصاحبه های آی دبلیو پی آر با باشندگان هلمند نشان می دهد که هوشدار اداره ی مبارزه با جرایم و مواد مخدر سازمان ملل (UNODC) در مورد افزایش کشت مواد مخدر درست می باشد. این سازمان در ماه اکتوبر طی گزارشی هوشدار داد که بالا رفتن قیمت مواد مخدر باعث خواهد شد که امسال 7 درصد زمین بیشتر تحت کشت کوکنار برود. درحالیکه این افزایش برای کل افغانستان پیشبینی شده بود، سازمان مذکور گفته بود که هلمند شاهد 3 درصد کاهش در کشت کوکنار خواهد بود.

اما شواهد بدست آمده در مصاحبه های آی دبلیو پی آر با دهقانان هلمند حاکی از آن است که آنها به دلیل بلند بودن قیمت زمین بیشتری را کوکنار کشت خواهند کرد نه کمتر.

سخی داد، دهقانی در منطقه ی باباجی گفت: "نفع حاصل از کشت تریاک برای یک سال ازانچه از کشت سایر محصولات در 5 سال بدست می آید بیشتر است. پس چرا ما تریاک نکاریم؟"

سخیداد گفت که تریاک خام فی کیلوگرام به مبلغ 400 دالر امریکایی، دوچند قیمت سال گذشت، بفروش می رسد، درحالیکه به گفته ی او کشت محصولات قانونی زراعتی صرفاً هزینه های کشت اش را پوره می کند.

سخیداد مثل بسیاری تریاک کاران دیگر روی آوردنش به کشت تریاک را به وجود فقر شدید در منطقه، توجیه می کند.

او گفت: "درینجا هیچ فابریکه یا شرکتی وجود ندارد که من با کار در آن پول خوبی بدست آورم. من مجبورم بخاطر پول تریاک بکارم؛ این {تریاک} مثل طلا ارزش دارد."

درحالیکه پروژه های مبارزه با مواد مخدر زمانی بیشتر بر نابودی مزارع تریاک متمرکز بود، پالیسی کنونی حکومت در مبارزه با مواد مخدر عبارت است از فراهم ساختن تخم گندم، کود و تکنالوجی کشت و کار و کمپاین آگاهی دهی عامه به علاوه تهدید مجازات و تخریب مزارع کسانی که پس از تعهد به عدم کشت کوکنار دوباره به آن روی می آورند. این اقدامات بخشی از برنامه ی زون غذایی هلمند را تشکیل می دهد که از سوی حکومت های امریکا و بریتانیا تمویل می گردد و از زمان آغازش در سه سال قبل تاکنون به ولسوالی های بیشتری توسعه داده شده است.

واکنش دهقانان نسبت به این برنامه توقف کشت تریاک در مزارع خودشان و در عوض کاشتن تریاک در زمین های بایر دورتر از کنار دریای هلمند بود.

حاجی جمعه، دهقانی در ولسوالی گرشک گفت: "من تریاک می کارم و ازین کار بسیار خوشحالم."

نسبت به تهدید تخریب کشت کوکنارش گفت: "مسوولان حکومتی فقط لاف می زنند. این مزارع را نمی توانند تخریب کنند چون به آن منطقه آمده نمی توانند. من تریاک را در جایی کاشته ام که حکومت قادر به تخریب اش نیست."

حاجی جمعه مانند سخی داد، ادعا دارد که مسوولان برای ترغیب افرادی چون او به تغییر ذهن شان تلاش کافی نکرده اند.

او گفت: "تا زمانی که حکومت برایم وسیله ی امرار معاش را مهیا نسازد به کشت تریاک ادامه خواهم داد. فعلاً ما هیچ چیز نداریم. در ولسوالی ما مکتبی وجود ندارد و ما مجبوریم برای اطفال خود معلم خصوصی استخدام کنیم. پول، دالر توسط کارکنان حکومت خورد و برد شده است، درحالیکه برای مردم عادی جز فقر چیزی نرسیده است."

سید احمد ورور، رییس مبارزه با مواد مخدر هلمند به آی دبلیو پی آر گفت که بیشتر کشت تریاک در مناطق بایر و جایی که کنترل چندانی ندارند، صورت می گیرد. او تایید کرد که زمین های زراعتی که تحت برنامه ی زون غذایی هلمند نیامده، کنترل نخواهد شد- و در واقع اظهارات حاجی جمعه را تایید کرد که دهقانان در بیرون از یک منطقه معین می توانند با مصوونیت به کشت تریاک ادامه دهند.

او گفت: "در برنامه ی ما تخریب مزارع در مناطق دشتی در نظر گرفته نشده است، زیرا حامیان ما گفته اند که کشت تریاک صرفاً در مناطقی عملی شود که برنامه زون غذایی تطبیق شده است و جاهایی که دهقانان تراکتور، کودکیمیاوی و سایر کمک های زراعتی برای دست برداشتن از کشت تریاک دریافت کرده اند."

ورور در عین حال گفت که او با نمایندگان اداره مبارزه با مواد مخدر و جرایم ملل متحد و صندوق بین المللی پول در کابل دیدار کرده و از آنان برای تخریب کشت کوکنار در مناطق دشتی خواستار کمک شده است.

محمد گلاب منگل، والی هلمند نظر دیگری داشت و گفت که کشت کوکنار در سطح وسیع و بدون در نظر داشت موقعیت مزارع تخریب شده است.

او گفت: "ما در فصل  کشت، از کشت تریاک جلوگیری می کنیم، و بزودی کمپاینی را برای تخریب مزارع آغاز خواهیم کرد. ما هرکسی را که امسال تریاک بکارد دستگیر و تعقیب قانونی خواهیم کرد. تعداد زیاد آنها دستگیر شده و در توقیف بسر می برند."

منگل همچنان ادعاهایی را که گویا دهقانان به دلیل کمبود حمایت حکومت و از روی مجبوری به کشت تریاک روی آورده اند، رد کرد. او گفت که در سه سال گذشته، 150،000 دهقان در برنامه ی زون غذایی هلمند کمک دریافت کرده اند و در عوض وعده سپرده اند که تریاک نکارند.

تولید و قاچاق تریاک در جریان شورشگری در هلمند رونق گرفت و محمد حکیم انگار بعنوان قوماندان امنیه ی هلمند توضیح داد که کشت کوکنار به ادامه ی جنگ کمک می کند.

او گفت: "طالبان مسلح برای بدست آوردن پول و خرید تسلیحات بخاطر جنگ با حکومت، مردم را مجبور کرده اند که تریاک بکارند."

دهقانانی که در کشت تریاک دل و نادل می باشند، در میان دو سنگ آسیاب گیر مانده اند.

اختر محمد خان، یکی از بزرگان محلی گفت که طالبان از طریق "شب نامه" دهقانان را هوشدار می دهند که تریاک بکارند یا آنکه منطقه را ترک کنند.

او گفت: "مردم ما از دو طرف زیر فشار قرار دارند. از یک طرف طالبان مردم را تحت فشار قرار میدهند که اوامر آنها را پیروی کنند و از طرف دیگر حکومت."

اما دهقانان هلمند صرفاً قربانیان بی دست و پای وقایع نمی باشند. درحالیکه عده ای بدست آوردن پول زیاد را دلیل می آورند، عده ای دیدگاه شبیه شورشیان را دارند.

روح الله، باشنده ولسوالی موسی قلعه در هلمند گفت که "حکومت از زندگی و دارایی ما حمایت نمی تواند. امنیت ما را تامین نمی تواند. ما هر روز بمباران می شویم و حکومت مانع آن شده نمی تواند." او افزود که بدلیل آنکه زمین زراعتی خودش شدیداً تحت مراقبت قرار دارد، 20 هکتار زمین دولتی را تریاک کاشته است.

او گفت: "خارجی ها {نیروهای ناتو} غیر از مرگ ارمغان دیگری نداشته اند. آنها ما را با بم می کشند- ما آنها را با تریاک می کشیم. این یک نوع جهاد نیز است. فرقی نمی کند که حکومت چند بار در کشت کوکنار مانع من شود، تا زمانی که زندگی و دارایی های ما مصوون نشود، به این کار ادامه خواهم داد."