تقاضای وافر برای سیرامیک افغانستان

دین محمد 70 ساله، با دستان و جامه‌ی خاک‌آلود در عقب چرخ سفال‌گری‌اش نشسته است. او می‌گوید که این پیشه نه تنها اکنون برای او و خانواده اش معیشت قابل قبولی را فراهم کرده، بلکه از دهه ها به این سو حرفه رضایت‌بخشی برای وی بوده است.

او به آی دبلیو پی آر گفت، «این مسلک خوبی است. من از اوایل کودکی علاقه‌مندش بودم و تا اکنون دوستش دارم.»

با وجود شورش های مداوم، صنعت سرامیک در ولایت جنوبی کندهار همچنان در حال رشد است. سفال‌گران و تاجران می گویند که این پیشه از بی‌ثباتی اقتصادی تاثیرگذار بالای بسیاری از پدیده‌ها در کشور، در امان بوده است. آنان ادعا دارند که یگانه تهدید برای کاروبار آنها، ورود تولیدات مشابه به قیمت ارزان‌تر از کشورهای پاکستان و چین می باشد.

افغانستان پیشینه‌ی پرافتخاری در تولید ظروف سفالی دارد، و سفالگران هنوزهم شیوه هایی را به کار می برند که در هزارسال گذشته کاربرد داشته است.

نور محمد، سفال‌گر 50 ساله، پروسه‌ی ساخت بشقاب، دیگ و سایر ظروف سیرامیکی را تشریح کرد.

وی گفت ، «در نخست ما به دنبال خاک خوب می باشیم، چرا که هرگونه خاکی برای تولید ظروف با کیفیت سفالی مناسب نیست. پس از آن خاک را صاف می‌کنیم تا مواد ناخواسته مثل میده‌های سنگ و چوب از آن جدا شود. سپس خاک را هم می زنیم و فشار می دهیم تا به گلِ نرم تبدیل شود. بعد، گلِ نرم را به ساده‌گی با استفاده از دست، چرخ سفال‌گری و مهارت مان شکل می دهیم و از آن دیگ یا کوزه می‌سازیم و پس از آن در آفتاب می گذاریم تا خشک شود.سرانجام، آنها را در یک کوره برای یک روز حرارت می دهیم و پس از تزیین آنها با رنگ ها و طرح های مختلف، در بازار به فروش می رسانیم.»

شهر کوچکی بنام استالف در شمال کابل در دامنه های پایین هندوکش، به دلیل ظروف بی نظیر سفالی اش در رنگ های نقره ای، سرخ و سبز، مدت زیادی در بخش سیرامیک سر زبان ها بوده است.

پس از خروج نیروهای اتحاد شمال در سال 1996، طالبان به این شهر هجوم بردند، ولی پس از سقوط آنها در 2001، این صنعت دوباره رشد کرد. مثل استالف، شهر کوچک دیگری بنام شاپور دروازه در ولسوالی دند کندهار، نیز در سفالگری معروف است. ده ها کار خانه  سیرامیک مقدار زیاد مواد سیرامیکی این ولایت به شمول کاشی برای تزیین ساختمان ها، را تولید می کنند.

خواجه محمد یکی از سفالگران این منطقه به آی دبلیو پی آر گفت، «تمرکز ما تنها بالای ساخت ظروف سفالی نیست. ما سفارش های طرح و تزیین ساختمان ها را نیز می پذیریم.» وی افزود، «برای ظروف سفالی مثل کوزه، بشقاب، گلدان و جام های قلیان هنوز هم تقاضای وافر وجود دارد.»

نظر محمد که در شاپور دروازه فروشگاه سیرامیک دارد می گوید که کار و بارش رونق گرفته است. او می گوید، «من هر روز 50 تا100 ظرف سفالی را به جاهای مختلف به فروش می رسانم. مشتریانم می گویند که آنان ترجیح می دهند در ظروف سیرامیکی خورد و نوش کنند تا ظروف نکلی و شیشه‌ای. از کار و بارم راضی ام و روزانه تا 20 دالر امریکایی درآمد دارم.»

گل محمد باشنده‌ی محل، می گوید که در نبود یخچال، ظروف سیرامیکی بهترین گزینه برای سرد نگهداشتن غذا و نوشیدنی است. او می گوید، «ما همیشه برای سرد نگهداشتن آب از یک نوع ظرف کلان سفالی استفاده می کنیم. این در این جا یک ظرف سنتی است.»

حاجی محمد حسین یکی از بزرگان کندهار، می گوید که اقلیم این ولایت برای سفال گری خیلی مساعد است. او می گوید، «این ولایت (کندهار) اقلیم نیمه‌خشک دارد و اکثراً در تابستان خیلی گرم می‌شود. از آنجاییکه در این جا برق نیست و مردم نیز فقیر اند و یخچال ندارند، نگهداری غذا در ظروف سفالی برای سرد نگهداشتن آنها اهمیت زیادی دارد.پخت‌وپز با ظروف سیرامیکی غذا را خوش مزه تر می‌سازد و قیمت بشقاب های آن هم نسبت به شیشه‌ای بسیار ارزان است»

محمد ناصر هیواد، رییس بخش هنرها در ریاست اطلاعات و فرهنگ کندهار، می‌گوید که سفال‌گران محل  تجربه نزدیک به 5000 سال در این حرفه دارند. او تایید می‌کند که این صنعت رو به رشد است، ولی هشدار می‌دهد که واردات ارزان‌تر این تولیدات از پاکستان، هندوستان و چین یک تهدید است و بر میزان رضایت مردم نیز تاثیر دارد. او می‌گوید، «ما برای تقویت و رشد این صنعت حمایت کافی دولت را نداریم. اما وعده می‌سپارم که در آینده نزدیک برای رشد کاروبار سفال‌گران و ترغیب مردم برای خرید تولیدات آنها، نمایشگاهی را در کندهار برگزار می‌کنیم.»